اشاره
از امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف
انحراف دیگر، افراط و تفریط در تبیین قتل ها و درگیری های آغاز قیام است.
1-2. مهر
اشاره
برخی هر گونه مبارزه و مجاهدت را از حضرت نفی می کنند و صرفا به دنبال حل معجزه آسای امورند و مهربانی حضرت را به معنای عدم اجرای هر گونه کیفری می دانند. این تفکر انحرافی در زمان خود اهل بیت علیهم السلامنیز وجود داشت:
معمر بن خلاد می گوید: نزد امام رضا علیه السلام سخن از حضرت قائم علیه السلام مطرح شد. حضرت فرمودند:
«... لو قد خرج قائمنا علیه السلام لم یکن الا العلق و العرق والنوم علی السّروج (1)؛
1- . نعمانی، الغیبه، باب 15 ، 285.
شما امروز سبکبال تراز آن زمانید. قائم که قیام کند، جز عرق ریختن و خواب (از فرط خستگی و مجاهدت های پی در پی) روی زین ها نیست».
پیامدها
1. عدم آمادگی و کوشش برای زمینه سازی ظهور.
2. امید کاذب که بسیاری از افراد را در انجام وظایف سست می کند.
خاستگاه
1. معجزه آسا پنداشتن همه امور
2. عدم درک عمیق مهربانی حضرت که با حکمت توأم است.
3. عدم نگاه جامع به دین (صریح آیات و روایات و سیره اهل بیت علیهم السلام).
مبارزه و درمان
علم و بصیرت در دین، بررسی آیات و روایات و سیره اهل بیت علیهم السلام به ویژه درک مطالب ذیل:
1. روشن شدن مسأله امداد غیبی و جایگاه آن در قیام.
2. بررسی رابطه حکمت و محبت، که حکیم، مهربانی اش هم از حکمت او سرچشمه می گیرد و حکمت هیچ گاه نمی پذیرد بر گرگ صفتان _ که خویی جز وحشیگری و جنایت ندارند و هیچ موعظه ای در آن ها اثر ندارد و به هیچ صراطی مستقیم نیستند _ ترحم شود:
ترحم بر پلنگ تیزدندان
ستمکاری بود بر گوسفندان
2-2. قهر
اشاره
دیدگاه دیگر، ارائه چهره ای خشن و وحشت آفرین است که توأم با قتل و
خون ریزی می باشد. این مطلب با روح آیات و رسالت پیامبران و اوصیا علیهم السلام سازگاری ندارد.
پیامدها
1. ایجاد دلزدگی و نفرت نسبت به امام.
2. ترس و خوف از حضرت و عدم پذیرش امام به عنوان پدری مهربان.
3. ناامیدی از انجام اعمال صالح به جهت ترس از عدم پذیرش توسط امام، با این تصورکه اکثریت کشته خواهند شد و حضرت اعمال او را نیز نخواهد پذیرفت.
نتیجه این که نفرت و خشونت و یأس، باعث عدم انگیزه برای درک و حتی تأمل درباره حضرت و راه و مرام او می گردد.
خاستگاه
1. عدم بصیرت کافی و نگاه جامع به دین.
2. عدم بررسی دلالی و سندی روایات.
مبارزه و درمان
1. با بررسی روایات روشن می گردد که بسیاری از مطالب ارائه شده (قتل های آغازین، جوی خون، کشته شدن دو سوم مردم و ...) دچار اشکالات بسیار از ناحیه سند و دلالت می باشند. (1)
2. روشنگری توسط اندیشمندان:
الف) جنگ تنها با کسانی است که جز زبان زور چیزی نمی فهمند، نه عموم مردم که با جان و دل سراغ حضرت می آیند.
1- . برای توضیح بیشتر مراجعه کنید: فصلنامه انتظار، شماره6 ، مقاله درنگی در قتل های آغازین، ص 356 ، نجم الدین طبسی.
3. حضرت با مردم مهربان، بلکه مهربان ترین افراد است.
«جواد بالمال، رحیم بالمساکین، شدید علی العمال (1) .
او نسبت به مال و دارایی، کریم و گشاده دست، با مسکینان، مهربان و با کارگزاران، سخت گیر است».
در روایتی، امام رضا علیه السلام در بیان صفات امام معصوم فرمود: «یکون اعلم الناس و احکم الناس و اتقی الناس و احلم الناس و اشجع الناس و اسخی الناس... و یکون اولی بالناس منهم بانفسهم و اشفق علیهم من آبائهم و امهاتهم و...؛ (2) امام، سرآمد مردم در دانش، قضاوت و حکمت، پرهیزکاری، حلم، شجاعت و سخاوت است... او نسبت به مردم از خودشان سزاوارتر و از پدر و مادرشان دلسوزتر است و... .
3. در نهایت گفتنی است وظیفه یک عالم _ چنان که روایات می گویند _ ایجاد تعادل درخوف و رجا است، نه این که دچار افراط و تفریط شده و مخاطبان خویش را به ورطه افراط و تفریط افکند
1- . عماد الدین طبری، بشاره المصطفی، ص 207 .
2- . صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 418.
