آرزوگرایان بی عمل

اشاره

برخی گمان می کنند که تنها اعتقاد به اهل بیت علیهم السلام و محبّت امام زمان علیه السلام کافی است. اینان می پندارند که در قبال گناهشان عذابی نخواهد بود. این توهم که در قرآن و روایات مردود شمرده شده است، تمنّی یا امید کاذب نام دارد. اینان چون اهل کتاب فکر می کنند همین که نام دین و مذهب را بر خود نهاده اند، اهل سعادتند و عذاب نخواهند شد:

((و قالوا لن یدخل الجنه إلاّ من کان هودا او نصاری تلک امانیهم قل هاتوا برهانکم ان کنتم صادقین))؛ (1)

و گفتند: هرگز هیچ کس به بهشت نمی رود مگر آن که یهودی یا مسیحی باشد. این از آرزوهای آن-هاست. بگو : اگر راست می گویید، دلیلتان را بیاورید.


1- . بقره، 111.

 

در روایات نیز این گروه تکذیب شده اند: «کذب المتمنون (1)؛ آرزومندان خیال پرداز دروغ می گویند

اسماعیل فرزندامام صادق علیه السلامگوید:از پدرم پرسیدم:

یا ابتاه، ما تقول فی المذنب منّا و من غیرنا؟ قال علیه السلام: ...((لیس بامانیکم و لا امانی اهل الکتاب من یعمل سوءاً یُجز به ...)). (2)

در مورد گناهکاران ما و غیر ما چه می گویید؟ حضرت فرمود: [فضیلت و برتری] به آرزوهای شما و آرزوهای اهل کتاب نیست؛ هر کس عمل بدی انجام دهد، کیفر داده می شود... .

قلت له: قوم یعملون بالمعاصی و یقولون نرجو، فلا یزالون کذلک حتی یأتیهم الموت. فقال: هولاء قوم یترجَّحون فی الامانیّ، کذبوا، لیسوا براجین، انّ من رجا شیئاً طلبه و من خاف من شیء هرب منه(3)


1- . نعمانی، الغیبه، باب 11 ، ص 197.

2- . نساء، 123.

3- .کلینی، الکافی، ج 2، باب خوف و رجاء، ص 68.

 

به حضرت صادق علیه السلام عرض کردم:
گروهی معصیت می کنند و می گویند ما امید و رجا داریم. پیوسته چنین باشند تا این که مرگ آنان را دریابد. امام علیه السلام فرمود: اینان گروهی اند که در آرزوهای خویش غوطه ورند و آرزوهایشان آنان را از راه استوار منحرف کرده است. دروغ می گویند. اهل رجا و امید نیستند. قطعاً کسی که به چیزی امید داشته باشد، به دنبال تحقق آن است و در طلب آن برآید و آن که از چیزی بیمناک باشد، از آن پرهیز می کند و می گریزد
.

امید و رجای واقعی چیز دیگری است. مفضل گوید: امام صادق علیه السلام فرمود:

ایاک والسفله، فانما شیعه علیّ من عف بطنه وفرجه واشتد جهاده وعمل لخالقه ورجا ثوابه وخاف عقابه، فاذا رأیت اولئک فاولئک-شیعه جعفر(1)

از فرومایگان بپرهیز! تنها کسانی شیعه علی می باشند که در باب شکم و شهوت خویش، عفّت ورزند و اهل تلاش و کوشش باشند و برای خدا به عمل پردازند و ثواب الهی را امید برند و از عذاب او بیمناک باشند. این افراد، شیعه واقعی جعفر [بن محمد علیه السلام] هستند.
متأسفانه، برخی افراد در قالب سخن یا شعر و بدون توجه به جایگاه و ضوابط توسل و شفاعت اهل بیت علیهم السلام ایجاد کننده یا تقویت کننده این آسیب و طرز تفکرند.


1- . حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 1، ب 20 ، ص 86.
 

پیامدها

1. عمل نکردن به وظایف فردی و اجتماعی (واجبات، محرمات و...).

2. انتظار منفی و عدم اقدام عملی و انجام وظیفه در قبال امام علیه السلام.

3. توهم بی جا (رضایت از خویشتن و عملکرد خود).

خاستگاه

1. تفاوت نگذاشتن میان امید و رجای واقعی با خیال پردازی و آرزوگرایی و عدم شناخت جایگاه آن.

2. هوای نفس، به عنوان ریشه توجیهات: ((بل یرید الانسان لیفجر امامه))؛ (1) [انسان در معاد شک ندارد] بلکه او می خواهد [آزاد باشد و بدون ترس از دادگاه قیامت] در تمام عمر گناه کند.

3. عدم شناخت خدایِ مهربان و حکیم که خداوند گرچه مهربان است، حکیم و عادل هم است.

4. دیدگاه احساسی و غیر منطقی نسبت به ائمه علیهم السلام وعدم درک قهر ومهر که قبلا اشاره شد.


1- . قیامه، آیه 5.
 

درمان

1. تأمل و تدبّر در آیات و روایات نظیر: ((ان اکرمکم عند الله اتقیکم)) (1)؛ گرامی ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست.

2. توجه به این نکته که: میزان و معیار اعمال، نیت خالص همراه با انجام وظایف فردی و اجتماعی است:

((بسم الله الرحمن الرحیم، والعصر، ان الانسان لفی خسر الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر)) (2)؛

به نام خداوند بخشنده مهربان. به عصر سوگند که انسان ها همه در زیانند، مگر کسانی که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند و یکدیگر را به حق سفارش کرده ویکدیگر را به شکیبایی و استقامت توصیه نموده اند.


1- . حجرات، 13.

2- . عصر.

Share