قبلًا عرض شد همان طور كه پل، سبب مى شود تا هركدام از كناره هاى رودخانه، در سوى ديگر قرار گيرد و هر كناره اى به همسايگى با ديگرى درآيد و دو طرف پهنه هاى رودخانه كنار هم آيند، ازدواج؛ دو انسان را كه هركدام در يك سوى از زندگى قرار دارند، به سوى ديگرى متصل مى كند، و همچنان كه از طريق پل، كناره رودخانه، ديگر كناره نيست، و دو طرفى بودنِ دشت ها نيز از بين مى رود و به همديگر مى پيوندند، از طريق ازدواج نيز تفرقه همه كرانه هاى انسان به اتصال و زنده دلى تبديل مى شود و اين معجزه «پيوند» است.
ديرى است كه انديشه ما به كم بها دادن به خانواده عادت كرده است و به چيز غير قابل دركى تبديل شده و آنچه در سرشت خانواده نهفته است، ديده نمى شود. اگر خانواده «پيوند»، آرى «پيوند» نباشد، خانواده نيست، اعضاء خانواده به يمن وجودِ «پيوند»، قدم به عرصه ى وجودى جديدى گذاشتند. پس اگر در سراسر وجود خانواده، اين پيوند و آن هم با حالتى مقدس، پايدار و حاكم نباشد، در واقع خانواده معنى وجودى خود را از دست داده است و ديگر اعضاى آن از فضاى حقيقى خانواده كه همان سكنى گزيدن است، محروم گشته اند.
پيوند قدسى در خانواده، فضايى را فراهم مى آورد كه در آن فضا، چندين انسان با نام هاى پدر و مادر و فرزندان مى توانند حضور يابند و مكان هاى دورِ اطرافِ اين پيوند را نيز در برگيرند. اين پيوند، چون پل ميان دو كناره رودخانه، فضاى ميانى ارتباطها مى گردد و دورى و نزديكى انسان ها را معنى مى كند و نزديك ها و نزديك ترها ظاهر مى شوند. چنانچه قرآن مى فرمايد: «... وَ اولُوالْارْحامِ بَعْضُهُمْ اوْلي بِبَعْضٍ فِي كِتابِ اللّه»[1] بعضى از ارحام نسبت به بعضى ديگر نزديك ترند. پس در پيوند قدسى خانواده جاى افراد و اندازه نزديكى آنها مشخص مى شود. در روايت داريم كه «رَحِم» به عنوان يك واقعيت در عالَم قيامت تعين مى يابد و مانع ورود كسانى به بهشت مى شود كه حقّ «رَحِم» را رعايت نكرده اند. پس ارحام يك ارتباط واقعى با همديگر دارند كه ريشه در عالَم غيب و قيامت دارد و ارتباط آنها با يكديگر، صِرفاً قراردادى و ذهنى نيست.
پيامبر خدا(صلى اللّه عليه وآله) مى فرمايند:
«الرَّحِمُ شَجْنَةٌ مِنَ الرَّحْمَنِ فَمَنْ وَصَلَهَا وَصَلَهُ اللّهُ وَ مَنْ قَطَعَهَا قَطَعَهُ اللّهُ»[2]
«رَحِم» رشته اى است از رحمان، هركس بدان وصل شود به خدا وصل شده، و هركس از رَحِم قطع شود، از خدا قطع شده است. چنانچه ملاحظه مى فرماييد حفظ ارتباطى كه در اثر پيوند ازدواج حاصل مى شود موجب ارتباط با خدا مى گردد و آن كس كه متوجه است ارتباط با خدا يعنى چه، جايگاه اين پيوند و جايگاه فضاى الهى اى كه در اثر اين پيوند به وجود مى آيد مى شناسد.
بازرسول خدا(صلى اللّه عليه وآله) در رابطه با جايگاه «رَحِم» در عالم اعلى و نقش آن در سرنوشت انسان ها مى فرمايند:
«الرَّحِمُ مُعَلَّقَةٌ بِالْعَرْش، يَقُول: مَنْ وَصَلَنِي وَصَلَهُ اللّهُ وَ مَنْ قَطَعَنِي قَطَعَهُ اللّهُ»[3]
رَحِم به عرش الهى متصل است و همواره از آن مقام ندا مى دهد، هركس به من وصل شد به خدا وصل شده و هركس از من قطع شد از خدا قطع شده و فاصله گرفته است.
اين حديث شريف حاوى نكات ظريفى است كه بسيار قابل تأمّل است. همين قدر بايد متوجه بود كه پيوند ازدواج در زمين، حقيقتى را در آسمان- آن هم در مرتبه عرش- ايجاد مى كند كه در تعيين سرنوشت دنيا و آخرت افراد نقش دارد. به طورى كه رسول خدا(صلى اللّه عليه وآله) مى فرمايند: «رعايت حقوق ارحام و ارتباط فعّال با آنها موجب زيادى عمر و دفع مرگ سياه مى شود».[4] پس در يك كلمه مى توان گفت: جايگاه خانواده جايگاهى است آسمانى و ملتى كه اين جايگاه و فضاى معنوى آن را ناديده گرفت، عملًا راه آسمان را به روى خود خواهد بست و خود را گرفتار دنياى تنگ مادى خواهد نمود.
ماهيت خانواده، ايجاد كردن فضايى براى سكنى گزيدن است، اگر توانستيم سكنى بگزينيم مى توانيم ريشه بدوانيم و رشد كنيم و سر به آسمان برآوريم.
پيوند قدسى دو همسر، موجب ظهور درخت نستوهى مى شود كه شاخه هاى آن سقف آسمان را پر مى كند و سايه هايش محل زندگى كردن سايرين مى گردد.
انسان ها چون سكنى گزيدند، قادر به گوش دادن مى شوند و در اين حال سينه پرتجربه پيرانِ خانه، براى كوچك ترها، كلاس درسِ پر از حكمت و بصيرت خواهد شد و هركدام از اعضاء، محصول تجربه هاى طولانى و تمرين بى پايان زندگى براى ديگران مى شوند.
----------------------------------
[1] - سوره انفال آيه 75.
[2] - نهج الفصاحه، حديث شماره 1690 ..
[3] - همان، حديث شماره 1691.
[4] - نهج الفصاحه، حديث شماره 1838 ..
