مستحب است در شب و روز دحوالارض به دعا و مناجات پرداخت. دعایی که در پرتوی درخواست ها، به ما عظمت این روز را نیز متذکر می شود. یکی از آن دعاها اینگونه آغاز می شود: «اللَّهُمَّ دَاحِیَ الْكَعْبَةِ وَ فَالِقَ الْحَبَّة؛ خدایا ای گسترش دهنده کعبه و ای شکافنده دانه ها» (مصباح المتهجد،ج2،ص669)
روز بیست و پنجم ذی القعده را روز دحو الارض می گویند. روزی که به قدرت الهی خشکی های زمین گسترش یافت و در قرآن از آن بارها یاد شده است. مثلاً آمده است: « وَ الأرضَ بَعدَ ذَلِکَ دَحَئَهَا[نازعات/30] و زمین را پس از آن گستراند.» «وَ هُوَ الَّذِى مَدَّ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ فِیهَا رَوَاسىَ وَ أَنهَارًا[رعد/3] و اوست خدایى كه بساط زمین را بگسترد و در آن كوهها برافراشت و نهرها را جارى ساخت.» اما این گسترده شدن خشکی‌های زمین و کشیده شدن آن از کجا آغاز شده و نقطه شروع آن کجا بوده است؟
کعبه نقطه آغازین
عظمت خلقت بسیار بزرگتر از آن است که ما به تنهایی بتوانیم به آن پی ببریم. به این دلیل است که برای فهم آن باید به آیات قرآن و احادیث نورانی اهل بیت مراجعه کنیم. در روایات نقطه ابتدایی برای گسترش زمین "مکه" بیان شده است. امام علی(علیه السلام) سر نامگذاری مکه را اینگونه عنوان کردند: «لِأَنَّ اللَّهَ مَكَّ الْأَرْضَ مِنْ تَحْتِهَا أَیْ دَحَاهَا؛ برای آنکه خداوند زمین را از زیر مکه کشیده یا گسترش داده، مکه نامیده شد.»(بحارالانوار،ج54،ص64)
مستحب است در شب و روز دحوالارض به دعا و مناجات پرداخت. دعایی که در پرتوی درخواست ها، به ما عظمت این روز را نیز متذکر می شود. یکی از آن دعاها اینگونه آغاز می شود: «اللَّهُمَّ دَاحِیَ الْكَعْبَةِ وَ فَالِقَ الْحَبَّة؛ خدایا ای گسترش دهنده کعبه و ای شکافنده دانه ها»(مصباح المتهجد،ج2،ص669)
ائمه نیز عظمت این روز را یادآور می شدند. مثلاً عبدالله صیقل نقل کرده که در بیست و پنجم ماه ذی قعده خدمت امام رضا (علیه السلام) بودیم و حضرت به ما فرمودند: «من امروز روزه ام، شما نیز روزه بگیرید.» سپس از حضرت می پرسد: مگر چه روزی است؟ حضرت نیز پاسخ می دهند: «یَوْمٌ نُشِرَتْ فِیهِ الرَّحْمَةُ وَ دُحِیَتْ فِیهِ الْأَرْضُ وَ نُصِبَتْ فِیهِ الْكَعْبَةُ وَ هَبَطَ فِیهِ آدَم؛ روزی است که در آن رحمت خداوند فراگیر شده، زمین گسترش یافته، کعبه نصب شده و حضرت آدم (علیه السلام) به زمین فرود آمده است.»(الکافی،ج4،ص150)
در این روز علاوه بر خواندن آن دعا که در مفاتیح الجنان نیز ذکر شده است؛ روزه نیز پاداش مضاعفی دارد. چرا که این روز یکی از چهار روز برجسته ای است که در آن روزه مستحبی وارد شده و به آن تأکید شده است.
روز قدرت نمایی و پاداش های بزرگ الهی
آری، روز دحوالارض روز بزرگی است. روزی که زمین کعبه و مکه به مانند فرشی پهن شده و خشکی های زمین را تشکیل داده و امروز در زیر پاهای ما قرار گرفته است. روزی که نشان قدرت الهی است و خدا خود را به وسیله آن به جهانیان معرفی کرده و فرموده است: «الَّذِی جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِراشا[بقره/22] آن خدایى كه براى شما زمین را گسترد.» یاد آوری خدا و عظمت او، در چنین روزی ثواب و پاداش ویژه‌ای دارد. در این روز علاوه بر خواندن آن دعا که در مفاتیح الجنان نیز ذکر شده است؛ روزه نیز پاداش مضاعفی دارد. چرا که این روز یکی از چهار روز برجسته ای است که در آن روزه مستحبی وارد شده و به آن تأکید شده است.
در حدیث دیگری، حسن بن علی وشاء نقل کرده که در ایام طفولیت به همراه پدرم در شب بیست و پنجم ذی القعده خدمت امام رضا(علیه السلام) بودیم و حضرت فرمودند: «لَیْلَةُ خَمْسٍ وَ عِشْرِینَ مِنْ ذِی الْقَعْدَةِ وُلِدَ فِیهَا إِبْرَاهِیمُ وَ وُلِدَ فِیهَا عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ ع وَ فِیهَا دُحِیَتِ الْأَرْضُ مِنْ تَحْتِ الْكَعْبَةِ وَ أَیْضاً خَصْلَةٌ لَمْ یَذْكُرْهَا أَحَدٌ فَمَنْ صَامَ ذَلِكَ الْیَوْمَ كَانَ كَمَنْ صَامَ سِتِّینَ شَهْرا؛ شب بیست و پنجم ذی قعده شبی است که در آن شب حضرت ابراهیم و حضرت عیسی متولد شدند و زمین از زیر کعبه گسترده شد و خصوصیتی دارد که کسی آن را نگفته و اگر کسی آن روز را روزه بگیرد پاداش روزه شصت ماه را دارد.«(ثواب الاعمال،ص79)
یک عمل ویژه برای این روز بزرگ
علاوه بر روزه و آن ثواب شگفت انگیزش، علاوه بر دعای مخصوص شب و روز دحوالاض، علاوه بر نماز ویژه این روز که در ظهر روز دحو الارض خوانده می شود و در مفاتیح آمده، در این روز یک عمل ویژه دیگری نیز وارد شده است و آن زیارت حضرت علی بن موسی الرضا(علیه السلام) است. روزی که حضرت، با قبر پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) وداع کرده، خاندان و دوستانش را با چشمانی گریان ترک گفته و از مدینه به سوی مرو رهسپار شده است. سفری که با تدبیرهای ویژه حضرت، نقش بسیار بارزی در گسترش تعالیم مکتب اهل بیت(علیهم السلام) در بین جهانیان یافت. سفری که نقطه عطفی در حیات معنوی شیعه به شمار می رود. آری برای پاسداشت زحمت ها، تلاش ها و مجاهدت های این امام همام، شایسته و بایسته است که در سالروز شروع آن سفر نورانی، به زیارتشان شتافته و بیعت و عهد خود را با حضرتش تجدید نماییم. از این روست که شیخ عباس قمی به نقل از مرحوم میرداماد، زیارت امام رضا(علیه السلام) در چنین روزی را بی نظیر دانسته و به آن، به صورت مؤکد سفارش کرده است.(مفاتیح الجنان،ص250)
امام علی(علیه‌السلام) سر نامگذاری مکه را اینگونه عنوان کردند: «لِأَنَّ اللَّهَ مَكَّ الْأَرْضَ مِنْ تَحْتِهَا أَیْ دَحَاهَا؛ برای آنکه خداوند زمین را از زیر مکه کشیده یا گسترش داده، مکه نامیده شد.»(بحارالانوار،ج54،ص64)
در حقیقت امام رضا(علیه السلام) موضوع توجه به دین را در حیطه خاور دور شروع کردند. همانند روز دحوالارض که زمین از یک نقطه از زیر آب خود را بیرون کشید امام رضا (علیه السلام) نیز اسلام را در بخش خاور دور به طور گسترده نشان دادند؛
سرّ و حکمتی از این پاداش های عظیم
بیان شد که روز دحوالارض روز قدرت نمایی خدا و نقطه مهمی در آفرینش زمین و حیات زمینی است. در چنین روزی اگر فرد چشمش را بر روی حقیقت عالم نبندد و دست قدرت الهی را دیده و در برابر آن خضوع و خشوع کند؛ مطمئناً از پاداش و رحمت بیکران خداوند بهره می برد. بنده ای که در برابر عظمت خالق، خود را شکسته و در دایره عظیم خلقت، خود را چیزی به شمار نیاورده و به درگاه خدا دست نیاز و دعا بردارد، نماز بخواند و روزه بگیرد؛ یعنی پناهگاهی جز آغوش الهی نیافته است. اینگونه است که پاداش ها نیز به سویش روانه می شود.
اما این روز، روزی خاص در تاریخ امامت نیز هست. روزی که اسلام ناب با قدم های نورانی امام رضا(علیه السلام) از حجاز به سوی مرو روانه شد و مکتب اصیل شیعه دوازده امامی را گسترش داد. پس زیارت امام هشتم در چنین روزی، علاوه بر آنکه یک عرض تشکر درمقابل آن زحمات و رنج هاست، نشان سر سپردگی ما در برابر تعالیم الهی ایشان نیز هست؛ درس هایی که تمام انحراف های هفت امامی و شش امامی و غیره را کنار زده و دلیل پیوند ما با مهدویت است. بله با قبول امامت هشتمین امام است که شیعیان در یک فرقه جمع شده و تنها دوازده امامی محسوب می شوند.
---------------------
نقل از: تبیان
مطالب مرتبط
