واسیلی ولادیمیر وویچ بارْتولْدْ معروف به ویلْهِلْمْ بارتولْدْ از مستشرقان معروف روسی در 15 نوامبر1869م در سن پترزبورگ روسیه به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در دانشکده زبان های شرقی دانشگاه زادگاهش به پایان برد و به زبان های فارسی، عربی و ترکی تسلط یافت. بارتولْدْ از 27 سالگی به سمت استادیار این دانشگاه به تدریس تاریخ ملل مشرق پرداخت و در کنار آن از تحقیق و تحصیل نیز باز نایستاد. او طی این سال ها، مکرراً برای سیاحت و مطالعه و تحقیق علمی به ترکستان عزیمت کرد و نتایج مطالعات و اکتشافات خود را به صورت کتابی با عنوان ترکستان در موقع حمله مغول منتشر ساخت. این اثر مهم که برای نخستین بار، در آنْ تمام منابع فارسی و عربی که با تاریخ روسیه و ترکستان ارتباط داشته، مورد آزمایش قرار گرفته بود، به عنوان شاه کار بارتولد شناخته شد و بر اثر همین کتاب پرمغز، بارتولد نشان های علمی متعدد و شهرت فراوانی به دست آورد. بارتولد به مکتب قدیم شرق شناسان روسی تعلق دارد و از منظر دانشمندان و خاورشناسان جدید آن کشور به تاریخ نمی نگریست بلکه همواره در تجزیه و تحلیل تاریخ به مسائل اجتماعی و اقتصادی و وضع مردم توجه داشت. بارتولد در سال 1912م مجله جهان اسلام را تأسیس کرد و در آن مقاله های انتقادی می نوشت. انتقادات او گرچه گاه گاهی شدید بود، ولی در آنها جانب عدل و انصاف را رها نمی کرد. بارتولد نخستین کسی است که در تدوین تاریخ اقوام سرزمین های آسیای میانه از مآخذ و متون اصیل استفاده کرده است. این خاورشناس بزرگ، بر اثر تبحر و آشنایى عمیق با زبان های شرقی و استعداد عجیبی که در تجزیه و تحلیل متون و طرح مسائل جدید تاریخی داشته، تعداد چهارصد کتاب و رساله و مقاله در تاریخ و جغرافیا و فرهنگ و تمدن و مذاهب ملل مشرقِ نزدیک و میانه تالیف کرده که بیش از 20 اثر آن درباره اسلام و ایران است. تالیفات وی در اسلام شناسی مبتنی بر اسناد و مدارک معتبر می باشد و برای نگارش آنها، تمام کتاب هایی را که حاوی تاریخ اسلام بوده، بررسی کرده است. این خاورشناس شهیر روسی سرانجام در نوزدهم اوت 1930م در 61 سالگی درگذشت و در زادگاهش به خاک سپرده شد.
