عوامل از بین برنده عمل صالح (بخش دوم)

قلت قناعت و قناعت نداشتن
یکی از آن‌ ها هم مسئله قناعت است «اکتفاء». آدم زندگی را هر جوری بخواهد می ‌‌تواند بگذراند؛ روزی  5تومان خرج کند، روزی 5000 تومان، روزی 50000 تومان هم می‌‌ شود اگر به آن مقداری که لازم است، اکتفا و قناعت کردیم، خیلی از گناهان را مرتکب نمی‌‌ شویم و ذخائر خالی نمی‌‌ شود. اما اگر صبر نکردیم، دائم این در و آن در می ‌‌زنیم تا پول در بیاوریم یکی از این راه‌‌ ها را شیطان نشانمان می‌ دهد. این از آن کارهایی است که آن‌ ذخائر را تخلیه می ‌‌کند.
بنابراین مسئله قناعت یکی از مسائل بسیار مهم زندگی ماست؛ لذا امام جعفر صادق‌ علیه ‌السلام می‌ فرمایند: «القناعة مال لاینفد» یعنی قناعت سرمایه ‌‌ای است که تمام نمی شود.

متابعت از هوا و هوس
آدم در زندگی یک چیزهایی را خورده، یک چیزهایی را دیده، چیزهایی را هم انجام داده است. احساس کرده که خوب است، لذیذ است، خوشایند است، دنبالش می ‌‌رود. همیشه دلش می ‌‌خواهد آن کار را انجام دهد. این هوای نفس هم عقل ندارد که بگوید این بد است، نکن؛ و آن خوب است، آن را انجام بده. خواستنی ها را از دم می ‌‌گوید برو! و اگر کسی به دنبال آن چیزی که دلش می ‌‌خواهد برود، دیگر چیزی از آن ذخائر باقی نمی ‌‌ماند و همه از بین می ‌‌رود.
 بنابراین مسئله هواپرستی یکی از مسایلی است که در قرآن کریم هم تصریح شده است:آیه شریفه «و نهى النفس عن الهوى» نفس را از هوا‌های حرام باید نهی کنیم، اجازه ندهیم دنبالش برود، صلاح نیست. در یک جامعه میلیون ‌ها آدم زندگی می ‌‌کنند، اگر بخواهند همه به دنبال هوای نفس بروند، دیگر چیزی نمی‌ ماند.
بنابراین هوای نفس باید کنترل شود. ابزار کنترل آن هم، رعایت واجب و حرام دین است. آن چیزی که واجب است، به دنبال آن برو! آن چیزی که حرام است جلوی نفس را باید بگیری! و دنبالش نروی.

تکلف در زندگی
تکلف هم یک حالتی است که بعضی ‌‌ها دارند، اما همه ندارند. یک مهمان دعوت می ‌‌کنند به اندازه ده نفر غذا می ‌پزند! می‌‌ گوید آبرو دارم و غیره؛ از همین مزخرفات. تکلف نباید بکنیم. مهمان آمد، اگر داری جلویش بیاور، اگر نداری همین چیزهای ساده را بگذار جلویش؛ آزاد باش! این خوب است؛ و الا باید پول قرض کنی. آن وقت فردا حرف‌ های دیگری در می ‌‌آید. هرچه هست همان را بگذار. خیرالجود بذل‌ الموجود. چه چیزی داری، همان را بیاور. بعضی‌‌ ها بودند وقتی مهمان به خانه ‌‌شان می ‌‌رفت یک دانه گوجه فرنگی می ‌‌آوردند، چون همین را داشتند. مردم هم می ‌دانستند که این اهل بخل نیست؛ الآن چیزی ندارد. این روحیه را باید داشته باشی که اگر روزی نداشتیم، به زحمت نیفتیم. اگر به تکلف بیفتیم، برویم نسیه بگیریم و...، این ‌‌ها همه مشکلات ایجاد می‌‌ کند و ذخایر معنوی از بین می‌برد.

اسراف
یکی از چیزهایی که گناه کبیره است و خیلی‌ از پولدارها مبتلا هستند مسئله اسراف است. بیش از حد مصرف می ‌‌‌کنند، چون می ‌گویند ما که داریم! مثلاً با آب شرب، ماشین می ‌‌شویند، پیاده ‌‌رو را می ‌شویند، درخت‌ ها را آب می‌‌دهند.
 می‌‌ گویند هرچه که پول آب بیاید پرداخت می ‌‌کنیم! این اسراف است. تو باید به اندازه نیاز خودت مصرف کنی، نه آن مقداری که پول داری. آب، برق، نان و... همه این‌ ها این‌ جوری است. مصرف همه باید به اندازه باشد. بیش از اندازه، اسراف و گناه کبیره است. نص قرآن کریم است «إنه لا یحب المسرفین». بنابراین این ‌ها چیزهایی است که ارتکابش باعث می‌‌ شود که ذخائر معنوی ‌مان از بین برود.

فقدان حد کفاف
یکی از مشکلات هم همین است که آن مقداری که انسان به صورت واقعی به مادیات نیازمند است، آن مقدار را دارا نباشد. آن مقداری که من را کفایت می ‌‌کند، آن مقدار درآمدم نباشد و کمتر از آن باشد و باعث شود انسان برود جایی که نباید برود. آن ‌گاه شیطان دست او را می‌‌ گیرد و کارهای پر زرق و برقی را نشان او می ‌‌دهد! می ‌‌گوید که بیا برویم آن‌ جا فلان کاره شو؛ بیا برویم آن ‌جا آن کار را کن تا کارت درست شود! این هم باعث می ‌شود که انسان دست به کارهایی بزند که نباید بزند.

مرگ بدون توشه
یکی از مشکلات هم این است، آدم بالاخره باید بمیرد و هر کس که هست -«إنک میت و إنهم میتون»- همه باید بمیرند. بعضی‌ ها می ‌میرند، اما چمدانشان پر است: وظایف را انجام داده ‌‌اند و حاضر هستند. هر وقت که حضرت عزرائیل بیاید می ‌‌گویند بفرما! نه نماز قضا دارند، نه روزه قضا دارند، نه خمس بدهکارند، نه کسی را اذیت و آزار کرده ‌‌اند که راضی نبوده باشد. همه این‌ ها را انجام داده است؛ لذا راه می ‌‌افتد و می ‌‌رود. این«موت علی عدة» است. آماده مردن است.
اما کسی هست که نماز نخوانده، روزه نگرفته، خمس نداده، به مردم ظلم کرده، جیب مردم را زده است و کارهای دیگر از این قبیل! این آماده مردن نیست. مردن، اول بدبختی او است! این هم بلای بزرگی است که آدم کارهایی کرده است که نباید می‌‌ کرد و جبران هم نکرده است، حالا که می‌‌ خواهد بمیرد، بر سر خودش می ‌‌زند!
------------------
منبع:افق حوزه