پرسش و پاسخ اعتقادی/ زیارت عاشورا

زیارت عاشورا و شرکت در عزاداری امام حسین صلوات الله علیه جزء فرمانهایی است که خدا صادر کرده، باید عزاداری کرد، باید زیارتشان برویم، فرمان خدا صادر شده که هر کاری که موجب می شود اسم امام حسین علیه السلام، رسم امام حسین علیه السلام، مظلومیت امام حسین علیه السلام در جامعه بماند باید انجام بدهی، لذا یکی از شیعیان زمان امام هادی صلوات الله و سلامه علیه مریض شد، حضرت پول دادند به یکی از شیعیان و گفتند برو کربلا و زیر گنبد مطهر امام حسین علیه السلام دعا کن تا خدا من را شفا دهد. او گفت خود شما هم مثل امام حسین علیه السلام هستی چرا آنجا بروم؟! ایشان فرمود: خدا می خواهد آنجا دعا بکنی. یعنی خدا می خواهد بساط راه بیافتد و إلّا کسی نرود چطور می شود؟ صافش می کنند. بنابراین تمام تشکیلات امام حسین علیه السلام جزء مسئله تقواست، گریه کردنش، خرج کردنش، زیارت رفتنش، همه اینها جزء مسئله تقواست

سوال1: در محرم هر روز چند تا مجلس باید برویم؟
جواب: چند تا ندارد. گفته اند شرکت در عزاداری در این ایام مسئله است. لذا سفارش می کردند. یک مجلس کافی است. ولی باید تا آخر صَفر مراسم داشته باشیم. زیارت عاشورا خواندن و شرکت در مجالس عزاداری اسلام ما وابسته به خون حسین علیه السلام است. امام حسین علیه السلام نباشد ما نیستیم، او دین ما را حفظ کرده است. حوزه های ما وابسته به این خون است. رواج دین وابسته به این خون است. این خون را باید حفظ کرد و بهترین راه آن عزاداری و شرکت در مصیبت عزای امام حسین علیه السلام است.

*****
سوال2: درباره سند زیارت عاشورای معروفه گفتند آیا حدیث قدسی است یا ...؟
جواب: نه خیر، امام باقر علیه السلام فرمودند.

*****
سوال3: حاج شیخ عباس قمی ره در مفاتیح روایتی که آورده به سند زیارت عاشورا صفوان می رسد که از اصحاب امام صادق علیه السلام است؟
جواب: به هرحال دیگر هر کدام که گفته باشند همه آنها گفتند، در کافی روایت است که هر چیزی را یکی از ما بگوییم مثل این است که همه ما گفتیم، چون همه که حرف می زنند از یک نقطه حرف می زنند، آن نقطه را همه آنها دارند، اگر امام صادق علیه السلام گفته باشد امام باقر علیه السلام هم گفته همه حضرات علیهم السلام گفته اند، یعنی اگر همه حضرات علیهم السلام در آن شرائط بودند و در آن ظرف و زمان و مکان بودند این را می گفتند.

*****
سوال4: امام صادق علیه السلام هم از از خدا میگوید؟
جواب: خب خدا معنایش همین است که این علم لدنی را خدا به این ها داده است، این حرف ها هم از آنها نشأت گرفته، معنایش این است. خدا به اینها داده، خودشان چیزی ندارند که، هر چه دارند خدا داده است، چون پست امامت نیاز دارد به این همه علم و قدرت، خدا بیش از همه به اینها علم و قدرت داده است، چون مسئول هدایت همه هستند. دیگران یک همچین مسئولیتی ندارند لذا محدود به آنها می دهد، کم می دهد، اما اینها چون مسئول همه هستند خدا از همه بیشتر به اینها علم قدرت و سایر کمالات است.

*****
سوال5: تاثیرات دنیوی و اخروی خواندن زیارت عاشورا چیست؟
جواب: خیلی خوب است. خدا دوست دارد که مردم مصیبت های امام حسین علیه السلام در عاشورا را یادشان نرود لذا به نوشتنش، به خواندنش، به گریه کردنش، به همه اینها بها می دهد. اگر من بخواهم این را بخوانم برای خاطر این که مشکل مادی ام حل شود گاهی درست می شود، طوری هم نیست شما بخوان ولو نیتت دادن دِین باشد، سایر نیازهای مشروع باشد، خدا کمک می کند.

*****
سوال6: در ادامه تقوا زیارت عاشورا و دعاها چه تأثیری دارند؟
جواب : زیارت عاشورا و شرکت در عزاداری امام حسین صلوات الله علیه جزء فرمانهایی است که خدا صادر کرده، باید عزاداری کرد، باید زیارتشان برویم، فرمان خدا صادر شده که هر کاری که موجب می شود اسم امام حسین علیه السلام، رسم امام حسین علیه السلام، مظلومیت امام حسین علیه السلام در جامعه بماند باید انجام بدهی، لذا یکی از شیعیان زمان امام هادی صلوات الله و سلامه علیه مریض شد، حضرت پول دادند به یکی از شیعیان و گفتند برو کربلا و زیر گنبد مطهر امام حسین علیه السلام دعا کن تا خدا من را شفا دهد. او گفت خود شما هم مثل امام حسین علیه السلام هستی چرا آنجا بروم؟! ایشان فرمود: خدا می خواهد آنجا دعا بکنی. یعنی خدا می خواهد بساط راه بیافتد و إلّا کسی نرود چطور می شود؟ صافش می کنند. بنابراین تمام تشکیلات امام حسین علیه السلام جزء مسئله تقواست، گریه کردنش، خرج کردنش، زیارت رفتنش، همه اینها جزء مسئله تقواست.

*****
سوال7: آیا درست است که خواندن و مداومت در زیارت عاشورا زمینه های ترک گناه را فراهم می کند؟
جواب: نه خیر، هی بخوانی و تصمیم نگیری ترک گناه کنی تا آخر هم گناه می کنی، گناه را با تصمیم باید ترک کرد نه با زیارت عاشورا.

*****
سوال8: بعضی ها می گویند زیارت عاشورا بخوانیم گرفتاری زیاد می شود؟
جواب: نه بی خود می گویند، این هم غلطی است که می گویند. بعضی ها می گویند ذکر بگویی فقیر می شوی نه این هم غلط است، خدا گفته ذکر زیاد بگویید.

*****
سوال9: در زیارت عاشورا عبارت «وَ أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ إِلَیْکُمْ بِمُوَالاتِکُمْ وَ مُوَالاه وَلِیِّکُم»‏[1] یعنی چه؟ 
جواب: خُب آدمی که امامی مذهب است و حضرات را به امامت قبول دارد باید تمام کسانی را که این نوع فکر را دارند با آن­ها دوست باشد و همه کسانی را که این جور نیستند با آن­ها دشمن باشد. این دوستی و دشمنی یک اثر بزرگ دارد، یک دیوار خیلی قطور بلند بین ما و بین دشمن می­­کشد که ما ارتباط با آن­ها نداشته باشیم. امّا با این­ها (امامی مذهب) دیوار ندارد باید دوست باشیم تا اتحاد برقرار شود، قدرت برقرار شود.

*****
سوال10: یعنی باید اُلفت بین خود شیعیان را تقویت کنیم؟
جواب:  بله، چون این­ها کم بودند و بین دشمن­ها غریب بودند، اگر می‌خواستند خودشان با هم گرم نباشند و رفت و آمد نداشته باشند کسی شیعه نمی‌شد و این خیلی خطرناک بود.

*****
سوال11: در همان زیارت داریم که «أَکْرَمَنِی بِمَعْرِفَتِکُمْ وَ مَعْرِفَه أَوْلِیَائِکُم‏»[2]؟
جواب: بله دیگر، این­ها کم بودند، زیاد نبودند، اولیاء و دوستان اهل­بیت علیهم السلام کم بودند، در مدینه هم نبودند بیشتر آن­ها در قم بودند، جاهای دیگر هم همه سنی بودند لذا این­ها در زحمت بودند.

*****
سوال12: معرفت به این اولیاء همین شناخت عادی است؟
جواب: بله، عادی است. این­ها هم شیعه مرتضی علی علیه السلام هستند باید دوستشان داشت.

*****
سوال13: اگر ما فقط این­ها را بشناسیم این اکرام است یعنی«أَکْرَمَنِی»؟
جواب: بله، نعمت بزرگی است.

*****
سوال14: در زیارت عاشورا «و أَسْأَلُهُ أَنْ یُبَلِّغَنِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِنْدَ اللّه»[3] یعنی چه؟
جواب: اصحاب کربلا در اثر همین کار بزرگ پیش خدا یک مقامی دارند که آن مقام را همه تعریف می‌‌کنند، می‌‌گویند: «مقام محمود»، «محمود» یعنی همه‌ی مردم او را ستایش می‌‌کنند، تعریف می‌‌کنند.

*****
سوال15: قید «لَکُمْ» به چه معنی می‌‌شود؟
جواب: خدا به این‌‌ها داده است دیگر؛ در اثر همان شهادت و تحمّل مصیبت‌‌ها یک مقام بلندی خدا به آن‌‌ها داده است که اسمش «مقام محمود» است.

*****
سوال16: «یُبَلِّغَنِی الْمَقَامَ» رسیدن به این مقام یعنی چه؟
جواب: از خدا می‌‌خواهم من را هم به آنجا برساند؛ یعنی از آن کار‌‌هایی که آن‌‌ها کردند و به مقام محمود رسیدند برای من پیش بیاورد تا من هم انجام بدهم و من هم به مقام محمود برسم. مجانی که [مقام] نمی‌دهند؛ باید یک مشکل بزرگی پیش بیاید تا آدم شایسته‌ی آن مقام شود؛ و الّا همین‌جوری کسی را [بالا] نمی‌برند. مثل داستان کربلا، باید یک چنین حادثه‌ای پیش بیاید و آدم تحمل کند و در راه خدا گذشت کند آن‌وقت او را به آنجا می‌‌رسانند.

*****
سوال17: یعنی این مقام محمود، جزء موارد انحصاری حضرات علیهم السلام نیست؟
جواب: نه، آن مقام خاص منحصر برای مؤسس آن است، این‌‌ها هم دور و بر او جمع می‌‌شوند، این‌جوری است، و الّا [مقام این‌ها] عین او و اندازه‌ی او نیست. کاری که آن‌‌ها کردند هیچ‌کس دیگر نمی‌تواند بکند، منحصر به آن‌هاست.

*****
سوال18: آن درجه ­اش منحصر به حضرات علیهم السلام است؟
جواب:  بله.

*****
سوال19: اینکه می­گویند این مقام محمود همان مقام شفاعت است درست است ؟
جواب: یکی از مقامات محمود شفاعت است، همه­ اش نیست.

*****
سوال20: در عبارت «وَ أَنْ یَرْزُقَنِی طَلَبَ ثَارِکُمْ»[4]اگر به جای «ثَارِکُمْ»، ثاری گفته شود به چه معنی می­شود؟
جواب: مال ما درست نیست، مال آن­هاست، خود متن زیارت عاشورا «ثار» را اضافه به« کُم» کرده است، چون مال آن­ها است. از آن­ها کشتند و آن­ها صاحب دم هستند، ربطی به ما ندارد، این نسخه بدل به اشتباه هر دو را نوشته‌اند، نفهمیدند یاء غلط
است، همان کُم کافی است.

وقتی امام باقر علیه السلام زیارت عاشورا را انشاء فرمودند، فرمودند که هر روز می­شود آن را خواند؟
جواب: ایشان انشاء فرمودند در روز عاشورا خوانده شود، امّا اگر هر روز خواندی آن­وقت باید آن را عوض کنی زیرا آن روز دیگر عاشورا که نیست. شما بخواهی شش ماه بعد از عاشورا زیارت را بخوانی نمی­گویند روز عاشوراست، باید عوض کنی. همان دعا را یک خُرده عوض کنی بیاوری روی شش ماه بعد. اما اگر روز عاشورا خواندی همان متن درست است.

*****
سوال21: در عبارت «مَعَ إِمَامٍ هُدیً ظَاهِرٍ نَاطِقٍ بِالْحَقِّ مِنْکُمْ»، «إِمَامٍ هُدیً» درست است یا «مهدی»؟
جواب: «هُدیً» درست است، «مهدی» بعداً اضافه شده است؛ این‌‌هایی که خیلی به «مهدی» علاقه شان زیاد بود تبدیل کردند به «مهدی». لازم نیست؛‌ «هُدیً» کافی است. «هُدیً» قابل انطباق به همه ی خوب هاست اما «مهدی» یکی بیشتر نیست.

*****
سوال22: منظور از جمله «مُصِیبَه مَا أَعْظَمَهَا وَ أَعْظَمَ‏ رَزِیَّتَهَا فِی الْإِسْلَامِ»[5] در زیارت چیست؟
جواب: در اسلام، مصیبت بزرگ و بی سابقه مثل کربلا نبوده است؛ از اول زندگی انسان تا امروز یک چنین مصیبتی اتفاق نیفتاده است، بی نظیرِ بی نظیر است؛ کم نظیر نیست.

*****
سوال23: لطفا این فراز زیارت عاشورا که می فرماید: «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی مَقَامِی هَذَا مِمَّنْ تَنَالُهُ مِنْکَ صَلَوَاتٌ وَ رَحْمَه وَ مَغْفِرَه»، را توضیح بفرمائید؟
جواب: همینجا که هستم و دارم زیارت عاشورایت را می خوانم، من را مشمول رحمت خودت قرار بده، من را مشمول آمرزش و مغفرت خودت قرار بده، همین الان.

*****
سوال24: کلمه «هَذَا الْیَوْم»[6] را‏ هم روز عاشورا باید بگوییم «یوم عاشورا»؟
جواب: بله باید عوضش کنید، هر کسی روز عاشورا زیارت را خواند متن همان ثابت است و اگر غیر روز عاشورا خواند باید چند تا جمله ­اش را عوض کنیم، چون درست نیست و غلط است.

*****
سوال25: اگر این «هذا» اشاره باشد به آن روزی که معهود ذهنی است باز هم آن را عوض کنیم؟
جواب: نمی­شود، چون یک روز خاص بیشتر نیست، اسمش هم عاشوراست. اگر در همان روز خواندی درست است و الّا باید آن­را عوض کنی.

*****
سوال26: وقتی امام باقر علیه السلام زیارت عاشورا را انشاء فرمودند، فرمودند که هر روز می­شود آن را خواند؟
جواب: ایشان انشاء فرمودند در روز عاشورا خوانده شود، امّا اگر هر روز خواندی آن­وقت باید آن را عوض کنی زیرا آن روز دیگر عاشورا که نیست. شما بخواهی شش ماه بعد از عاشورا زیارت را بخوانی نمی­گویند روز عاشوراست، باید عوض کنی. همان دعا را یک خُرده عوض کنی بیاوری روی شش ماه بعد. اما اگر روز عاشورا خواندی همان متن درست است.

*****
سوال27: یعنی این قید چون واضح بود حضرت علیه السلام اشاره نفرمودند که «هذا» را در روزهای دیگر که می­خوانید عوض کنید؟
جواب: بله دیگر، معلوم است دیگر. این را فرموده‌اند برای روز عاشورا. هر سال که این روز می­آید این را بخوانند که فراموش نشود.

*****
سوال28: این مطلب که در زیارت عاشورا به جای صد لعن فقط آن «اَللهُمَّ العَنهُم جَمیعاً» را صد بار بگوییم و سلام هم به جای صدتا فقط «اَلسلامُ عَلَی الحُسَین» را صد بار بگوییم اشکال ندارد؟
جواب: لعن را به هر صورتی یک بار، ده بار، هزار بار بگوییم بجا است. امّا یک صیغه معمول باشد مناسبتراست، همه بگویند السلام علی الحسین تا آخر «مِائَه مَرَّه» (100مرتبه) یا «اَلفَ مَرَّه» (هزار مرتبه).

*****
سوال29: باید حتما آن صد لعن و صد سلام را بگوییم؟
جواب: فرصت می­خواهد، اگر فرصت داری بگو و الّا همان «مِائَه مَرَّه» کافی است.

*****
سوال30: این صد بار حتماً باید همان جا گفته شود؟
جواب: نه خیر، می­توانی همان جا بگویی، می­توانی متفرق بگویی، می­توانی تبدیل کنی به «مِائَه مَرَّه» و کافی است، می­خواهند هر کسی هر چقدرش را می­تواند بخواند و محروم نشود، بخواند.

*****
سوال31: آثار خواندن زیارت عاشورا با صد لعن و سلام چیست؟
جواب: بقاء ذکر مصائب کربلاست، آشنا شدن انسان با ولایت و دشمن شدن او با دشمنان ولایت، اینها از آثار بزرگ شهادت کربلاست ان شاء الله.

*****
سوال32: اگر مقید بشویم که هر روز زیارت عاشورا بخوانیم حتی روزهایی که حال نداریم باز هم مفید واقع می شود؟
جواب: عبادت بزرگی است ولی باید مراعات کرد وظائف دیگر زمین نماند.

*****
سوال33: خواندن زیارت عاشورا هر چند روز یکبار مناسب است؟
جواب:خوب آدم کار واجب­تر هم دارد، هفته ­ای یکبار بخواند کافی است، باید درس بخوانیم، کارهای دیگر داریم. 

*****
سوال34: هر روز صبح زیارت عاشورا می خوانم ولی تنها یک لعن و یک سلام را می گویم آیا باید صد تا لعن و صد تا سلام بگویم؟
جواب: یک دانه هم بگویی حساب است، هزار تا هم بگویی حساب است؛ هر چه بیشتر اجرش بیشتر است.

*****
سوال35: وقت ندارم هم زیارت عاشورا و هم زیارت جامعه بخوانم کدام یک از اینها مقدم است؟
جواب: هفته ای یکبار هر کدام را بخوانی کافی است. یک هفته این را بخوانی و یک هفته آن را بخوانی.

*****
سوال36: اگر زیارت عاشورا خواندن یا قرآن خواندنی را که مداومت داشته ایم مدتی بعد کاهلی بکنیم و نخوانیم اثر منفی دارد؟
جواب: تاثیر منفی آن این است که از آن همه منافع خودش را محروم کرده دیگر.

*****
سوال37: قال علی ابن موسی الرضاعلیهما السلام: «یَا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ کُنْتَ بَاکِیاً لِشَیْ‏ءٍ فَابْکِ‏ لِلْحُسَیْنِ‏ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی­طَالِبٍ ع»[7] درباره این روایت توضیح دهید
جواب: خُب خدا به آدم چشم داده است، چشم هم دارای غدّه­ های اشکی است، غده اشک موقعی که آدم غصّه­ دار می­شود راه می­افتد. پدر بمیرد، مادر بمیرد، زن بمیرد، فرزند بمیرد، دوست بمیرد آدم گریه می­کند. در روایت می­فرماید: اگر یک وقت پدرت مرد، مادرت مرد، دوستت مرد، برای آنها گریه نکن، مُفت گریه نکن، برای امام حسین علیه السلام گریه کن که اثر داشته باشد، چون برای امام گریه کردن دو قطره ­اش چقدر اثر دارد[8]. شما اگر شب تا صبح برای فامیل­ هایت که مرده ­اند گریه کنی فایده ندارد، هر وقت خواستی بر هر چیزی گریه کنی برای امام حسین علیه السلام گریه کن.
***********************************
منبع: برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی آیت الله خوشوقت(ره)
***********************************
پی نوشت ها:
[1] - المزار الکبیر (لابن المشهدی)، ص482
[2] - همان
[3] - همان
[4] - همان
[5] - همان
[6] -  اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ فِی هَذَا الْیَوْم‏ - المزار الکبیر(لابن المشهدی)، ص483.
[7] - عَنِ الرَّیَّانِ بْنِ شَبِیبٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى الرِّضَا ع فِی أَوَّلِ یَوْمٍ مِنَ الْمُحَرَّمِ فَقَالَ... یَا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ کُنْتَ بَاکِیاً لِشَیْ‏ءٍ فَابْکِ‏ لِلْحُسَیْنِ‏ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع.... عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج‏1،ص299.
[8] - ....یَا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ بَکَیْتَ عَلَى الْحُسَیْنِ حَتَّى تَصِیرَ دُمُوعُکَ عَلَى خَدَّیْکَ غَفَرَ اللَّهُ لَکَ کُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتَهُ صَغِیراً کَانَ أَوْ کَبِیراً قَلِیلًا کَانَ أَوْ کَثِیراً ...عیون أخبارالرضا علیه السلام، ج‏1،ص299.