صفحه یادداشت محسن رفیعی

یکی از آداب دعا کردن این است که برای همه دعا کنیم و فقط به فکر خودمان نباشیم. این موضوع در دعاهای ماه مبارک رمضان نیز بسیار به چشم می خورد.

برخی می پندارند که خداوند، برخلاف میل آنها ایشان را مجبور به شناخت او و بندگی اش ساخته است. فارغ از جواب هایی که نسبت به این موضوع وجود دارد، باید بدانیم که اوّلاً شناخت خدا، خود بزرگترین افتخار و نعمت است و باید نوع نگاهمان را اصلاح کنیم؛ و ثانیاً اگر خداوند خودش مرحمت نمی کرد، هیچکس توان ورود در دایره شناخت او را پیدا نمی کرد.

در دعای ابوحمزه می خوانیم: «لا الَّذِي أَسَاءَ وَ اجْتَرَأَ عَلَيْكَ وَ لَمْ يُرْضِكَ خَرَجَ عَنْ قُدْرَتِكَ؛ آن كه بدى كرد و بر تو گستاخى روا داشت، و تو را خشنود نساخت، از عرصه قدرتت بيرون رفت.»[1] این فراز دعای عظیم ابوحمزه در بیان تصحیح نوع نگاه به عصیان و نافرمانی خدا توسّط بندگان است که اگر چنین نگاهی در جامعه حاکم شود، حتّی در صورت انجام گناه، انسان به سرعت به توبه روی آورده و غفلتها به حدّاقل می رسد.

در دعای ابوحمزه ثمالی می خوانیم: «لا الَّذِي أَحْسَنَ اسْتَغْنَى عَنْ عَوْنِكَ وَ رَحْمَتِكَ؛ آن كه نيكى كرد از كمك و رحمتت بی نياز نشد.»[1] در این فراز زیبای دعای ابوحمزه به یک نکته اساسی در انجام امور خیر و طاعات و عبادات به طور ظریفی اشاره شده است و آن اینکه؛ برای در امان ماندن از آفتهای اعمال خیر از جمله غرور، غفلت، ریا و...، اگر به این مطلب توجّه داشته باشیم که انجام خیرات توسّط ما، به کمک نعمتها و لطفی است که خداوند به ما عنایت کرده است؛ آنگاه خود را در انجام این کارهای مستقل نمی دانیم و می فهمیم که برای توفیق چنین کارهایی، باید شکر خدا را به جا آوریم و از چنین لطفی غ