از این تقسیم بندی عرفی ومشهور که اعتقاد به ولایت وامامت در اصول مذهب قرار گرفته، برخی به غلط این نتیجه را گرفته اند که اعتقاد به امامت وولایت اهل بیت علیهم السلام ضرورت اسلامی نداشته، ایمان اسلامی بدون آن امکان پذیر است! در حالی که نصوص دینی، خلاف این دیدگاه را اثبات می کند. حضرت باقر علیه السلام فرمودند: (بُنی الإسلام علی خمس: علی الصلاة والزكاة والصوم والحجّ والولایة ولم یناد بشیء کما نودی بالولایة)، اسلام بر پنج پایه بنا شده است: بر نماز وزکات وروزه وحج وولایت وبرای هیچ کدام از چهار اصل قبلی به اندازه ولایت، سفارش نشده است. سپس امام فرمودند: (فأخذ الناس بأربع وترکوا هذه _ یعنی الولایة _). ولی مردم، چهار اصل قبلی را گرفته، ولایت را رها کرده اند..
این روایت، اولویت ولایت را بر چهار اصل عبادی اسلام، یعنی بر نماز وزکات وحج وولایت نشان می دهد. در روایت دیگری از امام باقر علیه السلام ولایت اهل بیت علیهم السلام بالاترین حقیقت دینی معرفی شده است. آنجا که می فرمایند: (ذروة الأمر وسنامه ومفتاحه وباب الأشیاء ورضا الرحمن، الطاعة للإمام بعد معرفته). بالاترین ومرتفع ترین امر دین وکلید همه امور دینی ومدخل آنها، ومایه خرسندی خدای جهان، اطاعت از امام پس از معرفت او است. بنابراین، ولایت اهل بیت علیهم السلام فرع دین نبوده، همه دین (غیر از توحید ونبوت) فرع ولایت محسوب می شود.
در روایتی از امام صادق علیه السلام که گزارش معراجهای مکرر رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم به ملکوت آسمانها است، اولویت ولایت اهل بیت بر دیگر فرائض ومبانی دین این گونه ترسیم شده است: (عرج بالنبی صلى الله علیه وآله وسلَّم إلی السماء مئة وعشرین مرَّة، ما من مرَّة إلاَّ وقد أوصی الله عزَّ وجلَّ فیها النبی صلى الله علیه وآله وسلَّم بالولایة لعلی والأئمّة علیهم السلام أکثر ممَّا أوصاه بالفرائض). پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله وسلم صد وبیست بار به معراج رفت، در هر بار خدای بزرگ، پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم را بیش از آن که به واجبات دینی توصیه نماید به ولایت علی وائمه علیهم السلام توصیه می فرمود.
پس امر ولایت از همه واجبات دینی اوجب واز یکایک فرائض الهی مهم تر است. درجه این اهمیت چنان است که در فرمایش دیگری از رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم دوستی اهل بیت علیهم السلام اساس دین معرفی شده است. امام صادق علیه السلام به نقل از رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم می فرمایند: (... ولکلّ شیء أساس وأساس الإسلام حبّنا أهل البیت). هر چیزی پایه هایی دارد وپایه اسلام، محبت ما اهل بیت است. حضرت باقر علیه السلام در مقام بیان پایه های دین، پس از معرفی نماز وزکات وروزه وحج وولایت به عنوان ارکان دین، در پاسخ سوال زراره که پرسید: کدامیک از این ارکان پنجگانه افضل است، فرمودند: (الولایة أفضل لأنَّها مفتاحهنَّ والوالی هو الدلیل علیهنَّ). ولایت از دیگر مبانی برتر است. زیرا که کلید آنها ولایت است، پیشوای الهی مردم را به روش انجام آنها راهنمایی می نماید.
نکته قابل توجه اینجا است که از پنج رکن (نماز، زکات، روزه، حج وولایت) یاد شده، در چهار اصل آنها عذر موجه افراد در ناچاریها پذیرفته است وشارع مقدس تخفیف قائل گردیده است، مثل اینکه در سفر، نماز شکسته شده، زکات تا زمانی که مال به حد نصاب نرسد واجب نبوده، روزه بر بیمار ومسافر وپیر واجب نیست، حج به شرط استطاعت واجب می باشد. ولی ولایت با هیچ عذری از دوش افراد برداشته نشده، در همه شرائط وحالات، افراد به معرفت واطاعت امام، موظف بوده وبدان آزموده می گردند. حضرت باقر علیه السلام فرمودند: (لا یعذر الله یوم القیامة أحداً یقول: یا ربّ لم أعلم أنَّ ولد فاطمة هم الولاة علی الناس کافّة) خداوند روز قیامت، عذر کسی را که بگوید: من از اینکه فرزندان حضرت فاطمه پیشوای همه مردم بوده اند خبر نداشتم، نمی پذیرد. پس زیبنده است که ما نسبت به این اصل که مهمترین رکن دینی (پس از توحید ونبوت) قلمداد شده است، توجه واهتمام بیشتری ورزیم.
