ايمان به آخرت از اركان اعتقادى اسلام و شرط مسلمانى به شمار رفته و معمولا در كنار اصل توحيد از آن ياد می شود(29) .
قرآن كريم، تنها كتاب آسمانى است كه از روز رستاخيز به تفصيل سخن رانده (30) ؛ تا آن جا كه حدود 3/1 قرآن به اين موضوع اختصاص يافته است. است (31) . در هيچ يك از مراحل نزول، به آخرت بى توجهى نشده (32) و در بيش از صد عنوان متفاوت، مباحث مختلفى راجع به آن مطرح شده است (33) حتى از مجموعه آيات آفرينش و رستاخيز به دست می آيد كه توجه قرآن به آفرينش، به سبب تقارن اين دو موضوع و در مسير توضيح و تبيين بيشتر آن جهان بوده است (34) چنان كه می فرمايد:
و لقد علمتم النشاة الاولى فلولا تذكرون (35) و قطعا پديدار شدن نخستين خود را شناختيد، پس چرا سر عبرت گرفتن نداريد؟.
در واقع، آخرت مكمل و معنا بخش ديگر اصول دين بوده و بدون آن نمی توان به تصور روشنى از خداوند و صفات او - هم چون عدل، حكمت و فلسفه نبوت و در پى آن امامت - نائل آمد (36) به عبارت ديگر، بدون آخرت، دعوت دينى و تبليغ پيامبران بى اثر خواهد بود؛ زيرا پذيرفتن دين و پيروى از مقررات شرع و آيين پيامبران خالى از كلفت و سلب آزادى نيست و در صورتى كه متابعت آن اثرى در بر نداشته باشد، هرگز مردم زير بار آن نخواهند رفت و از آزادى طبيعى دست بر نخواهند داشت (37).
از منظر اسلام، بى ايمانى به آخرت، گمراهى است:
و من يكفر بالله و ملئكة و كتبه و رسله و اليوم الاخر فقد ضل ضللا (38) ؛ و هر كس به خدا و فرشتگان او و كتاب ها و پيامبرانش و روز بازپسين كفر ورزد، در حقيقت دچار گمراهى دور و درازى شده است.
الذين لا يؤمنون بالاخرة فى العذاب و الضلل البعيد (39) ؛ آنان كه به آخرت ايمان ندارند، در عذاب و گمراهى دور و درازند.
و چنين انسان هاى بى ايمانى، از راه راست منحرف اند:
و ان الذين لا يومنون بالاخرة عن الصراط لنكبون (40).
قلوب شان حق گريز:
فالذين لا يومنون بالاخرة قلوبهم منكرة (41).
و كردارشان تباه است:
و الذين كذبوا باياتنا و لقاء الاخرة حبطت اعملهم (42) ؛ و كسانى كه آيات ما و ديدار آخرت را دروغ پنداشتند، اعمال شان تباه شده است.
و عذاب دردناكى براى آنها مهيا شده است:
و ان الذين لا يؤمنون بالاخرة اعتدنا لهم عذاباً اليما (43).
شايد علت توجه بيشتر اسلام به آخرت آن باشد كه داشتن دركى از كذشته و آينده، وجه تمايز انسان از حيوان است. انسان ها همواره به ميزان شعور و فهم خود، به گذشته و آينده خويش توجه دارند و چون امت آخرالزمان از جهت اين ادراك در مقايسه با امت هاى پيشين كامل ترند، جهان آخرت در قرآن بيشتر ياد شده و هم چون دنيا، مسلم شمرده شده است:
و ان الساعة ءاتية لا ريب فيها (44) ؛ و (هم) آن كه رستاخيز آمدنى است (و) شكى در آن نيست.
قرآن كريم آشكارا به تفكر سفارش كرده است (45) ؛ آن جا كه می فرمايد:
كذلك يبين الله لكم الايت لعلكم تتفكرون فى الدنيا و الاخرة (46) ؛ اين گونه، خداوند آيات (خود را) براى شما روشن می گرداند، كه در (كار) دنيا و آخرت بينديشند.
-------------------------------------------------------------
29 - مجموعه آثار (معاد)، ج 4، ص 621 - 622، 634، و هما: (زندگى جاويد يا حيا، اخروى )، ج 2، ص 501.
30 - شيعه در اسلام، ص 157.
31 - معارف قرآن، ص 482.
32 - سير تحول قرآن، ص 185 و 192 و خدا و آخرت، ص 55 و 66.
33 - پيام قرآن، ج 5، ص 31، 49.
34 - آفرينش و رستاخيز، ص 12، 174.
35 - واقعه، آيه، 62.
36 - مجموعه آثار (زندگى جاويد يا حيات اخروى ) ج 2، ص 530 - 534.
37 - شيعه در اسلام، ص 158.
38 - نساء، آيه 136.
39 - سبأ، آيه 8.
40 - مؤمنون، آيه 74.
41 - نحل، آيه 22.
42 - اعراف، آيه 147.
43 - اسراء، آيه 10.
44 - حج، آخرت 7.
45 - راه بى انتها، ص 273، 309 - 311.
46 - بقره، آخرت 219 - 220.
