اوج علمي

12- آيت الله جوادي آملي«حفظه الله تعالي» در تبيين شخصيت تفسيري علامه طباطبايي«رحمة الله عليه» مي فرمايند:

«مفسران وحي الهي حيات هاي متفاوت دارند. برخي حيات مفهومي و ماهوي دارند که با ابزار علم اليقين مي فهمند و با همان وسيله از چهره آيات قرآني پرده بر مي دارند و مفاهيم ذهني آيات را به ديگران منتقل مي کنند. بعضي حيات مصداقي و فردي دارند، ليکن از منظر عين اليقين، اين طايفه هرچند خود مصاديق مفهوم و افراد خارجي ماهيت را مي بينند، ولي آنچه به ديگران بازگو مي کنند، از سنخ مفهوم و ماهيت است نه مصداق و فرد ... حيات قرآني اين دو طايفه؛ علمي است، با اين تفاوت که يکي زنده به علم اليقين و ديگري زنده به عين اليقين است. حيات بعضي ديگر عيني است، يعني زنده به معلوم اند، نه علم. اين طايفه گرچه نه پيامبرند و نه امام معصوم، اما همان طور که در متون ديني از قول نبی اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) آمده؛ «فَكَأَنَّمَا أُدْرِجَتِ النُّبُوَّةُ بَيْنَ جَنْبَيْهِ وَ لَكِنَّهُ لَا يُوحَى إِلَيْه ».[1] گويا نبوت در بين دو پهلوي او درج شده ولي به او وحي نمي شود. عين اليقينِ اين گروه سند علم اليقين آنان، و حق اليقين آن ها پشتوانه عين اليقين آنان است. علامه طباطبايي«قدس سرّه» در زمره اخير بود».[2]

چنانچه ملاحظه فرموديد؛ در روايتي که از قول نبي مکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) مطرح شد سخن از علمي در ميان است که چون نور نبوت در جان آن عالم نورافشاني مي  کند، هرچند که آن علم، وَحي نيست ولي از جنس علم حضوري است و نه حصولي.

اگر مقصد را درست بشناسيم و راه رسيدن به مقصد را هم درست انتخاب کنيم، در سير علمي خود همچنان جلو مي رويم تا با خودِ حقيقت روبه رو  شويم. به گفتة مولوي:

علم جوياي يقين باشد بدان
وآن يقين جوياي ديد است و عيان
مي کشد دانش به بينش اي عليم
گر يقين گشتي ببينندي جحيم
اندر اَلهاکُم بيان اين ببين
که شود علم اليقين، عين اليقين[3]

موضوع فوق، موضوع بسيار قابل توجهي است که اگر بخواهيم و همت کنيم «علم اليقينْ»، ما را همچنان جلو مي برد تا به «عين اليقين» برساند، در نتيجه در مرتبه اي از بصيرت قرار مي گيريم که ديگر همة سبب ها بسوزد و جز مسبّب نماند.

--------------------------------------------------

[1] - «الکافي»، ج 2، ص 604.

[2] - «شمس الوحي تبريزي»، آيت الله جوادي آملي، ص 75.

[3] - «مثنوي معنوي»، بيت 4123- 4121.

Share