3 . اهداف والای ازدواج در اسلام
خانه پاک
پاک و پاکیزه ماندن یک جوان چه پسر و چه دختر ، چه مرد و چه زن ، در صورتی که ازدواج نکنند ، از فساد و افساد ، امر غیر ممکن به نظر می رسد .
در چند ملیون مرد و زن ، یافتن جوانی پاک ، و انسانی باعفت و خوددار از گناه ، بشرطی که ازدواج نکرده باشند ، مسئله ای مشکل به نظر می آید .
اگر جوانی را در پاکی و پاکیزگی ظاهر و باطن یافتیم ، در حالی که ازدواج نکرده باشد ، باید بگوئیم او از اولیاء الهی است .
خودداری از گناه ، ومصون ماندن از آلودگی ، و در امان رفتن از عصیان و طغیان ، در صورت عدم ازدواج کاری است یوسفی .
خانه ای که مرد و زن آن بدون صورت گرفتن ازدواج در آن زندگی می کنند ، خالی از فساد نیست .
مرد بدون همسر ، و زن بدون شوهر ، در صورتی که غرائز و شهوات آنان زنده است ، و فشار غریزه و شهوت بر آنان سنگین است ، جدای از فساد هر چند اندک ، و بریده از مشکلات گوناگون روحی و خانوادگی و اجتماعی نیستند .
ازدواج ، این حقیقت الهی و طبیعی ، آسان کننده پاره ای از مشکلات و عاملی برای تداوم پاکی جوانان ، و حفظ عفت و تقوای آنان است .
بنای یک خانه در جامعه در صورتی با سلامت و آرامش قرین می شود ، که مرد و زنی با تحقق دادن ازدواج و رعایت حقوق یکدیگر در آن زندگی کنند .
خانه مسلمان در هر سرزمینی که هست باید پرتوی از وحی ، و جلوه ای از یاد خدا ، و محصولی از رفعت و بلندی و عظمت ، و میوه ای از تسبیح حق در شب و روز باشد .
<< فی بُیُوت اَذِنَ الله اَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ ، یُسَبِّحُ لَهُ فیها بِالْغُدُوِّ وَ الاْصالِ >>. [24]
در خانه هائی که خداوند اذن داده ، که بزرگ داشته شوند ، و نام او در آنها یاد شود ، و او را در آن خانه ها بامدادان و شبانگاهان به پاکی ستایند .
چنین خانه ای با چنان اوصافی خانه مؤمنی است ، که طاعت و عبادت حق درآن رونق دارد ، و به امر الهی مسئله ازدواج در آن صورت گرفته ، و مرد و زن آن خانه به تمام حقوق الهی و انسانی پای بند هستند .
آری قرآن مجید به ازدواج امر می کند ، تا مشکلات مرد و زن با تحقّق این سنت تخفیف یابد ، و دامن هر دو که دامن رحمت و تربیت است از آسودگی و فساد سالم بماند ، و مرد و زن با تشکیل زندگی ، و همسوئی با یکدیگر خانه را محل ذکر خدا ، و تسبیح حضرت حق کنند .
اهداف والای ازدواج در اسلام
در جوّ چنین خانه ای مرد و زن بنده واقعی حق ، و فرزندانشان میوه و ثمره فضیلت ، و اعمال و رفتار و اخلاق و کردارشان جلوه ای از آداب الهی و سنن و روش انبیاء گرام حق است .
زن مؤمنه هنگامی که با مرد مؤمن ازدواج می کند ، و هر دوی آنها خود را موظّف به رعایت مسائل الهی می دانند ، به عنوان دو یار مددکار ، دو رفیق شفیق ، دو دوست همدم ، دو همراه و همراز و دو منبع ایمان ، و دو استوانه عشق و محبت ، فضای زندگی را از ورود مشکلات حفظ می کنند ، و چون مشکلی پیش آید ، به آسانی و سادگی آن را حلّ و فصل می نمایند ، و با اسلحه صبر و حلم ، و بردباری و حوصله به علاج درد برمی خیزند
بدترین مردم
تنهائی و تنها زیستن ، عزلت و کناره گیری از یار گرفتن موجب بسیاری از مشکلات ، و باعث افسردگی و دل مردگی ، و علت هیجانات روحی و عصبی ، و مورث انواع بیماریهای روانی و بدنی است .
تنهائی انسان را در دریائی از خیالات ، اوهام ، افکار غیرمنطقی ، و بیماریهای اخلاقی و روانی فرو می برد ، و امواجی از مشکلات گوناگون را برای انسان به ارمغان می آورد .
قالَ النَّبِیُّ(صلی الله علیه وآله وسلم): أَکْثَرُ أَهْلِ النّارِ الْعُزّابُ . [25]
رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: اکثر اهل آتش در قیامت آنانی هستند که از ازدواج و تشکیل خانواده امتناع کردند .
و نیز آن حضرت فرمود:
<< شِرارُ مَوْتاکُمُ الْعُزّابُ >> . [26]
بدترین اموات شما عزبها هستند .
و در روایتی فرمود:
<< رُذالُ مَوْتاکُمُ الْعُزّابُ >>. [27]
فرومایه ترین مردگان شما عزب ها هستند .
و در سخنی حکیمانه بیان فرمود:
<< شِرارُکُمْ عُزّابُکُمْ وَ الْعُزّابُ إِخْوانُ الشَّیاطینِ >>. [28]
شریرترین شما عزبهایند ، و عزبها برادران شیطانند .
و در کلامی عرشی و بیانی ملکوتی فرمود:
<< خِیارُ أُمَّتِیَ الْمُتَأَهِّلُونَ وَ شِرارُ أُمَّتِیَ الْعُزّابُ >>. [29]
بهترین امّت من زن داران و بدترین آنان عزبها هستند .
و نیز آن حضرت فرمود:
<< لَوْ خَرَجَ الْعُزّابُ مِنْ مَوْتاکُمْ إِلِی الدُّنْیا لَتَزَوَّجُوا >>. [30]
اگر آنان که عزب مردند به دنیا برگردند ، حتماً ازدواج خواهند کرد .
و در حدیثی فرمود: خداوند مردی که از زن گرفتن خودداری کند لعنت نموده . [31]
تعبیر رسول باکرامت اسلام از آنان که از ازدواج امتناع می کنند به اهل آتش ، فرومایگان ، برادران شیطان ، اشرار ، و لعنت شدگان ، به خاطر این است که روی گردانان از ازدواج به ناچار در فساد و افساد ، و شیطنت ، و گناه و معصیت ، خواهند افتاد ، و برای جامعه و خانواده ایجاد مزاحمت نموده ، و باعث مشکلات فراوانی در تمام زوایای زندگی خواهند شد .
با توجه به آیات و روایات ، و تجربه حیات ، ازدواج انسان را کرامت و شرافت می دهد ، از علل استحقاق عذاب الهی می رهاند ، از پستی و فرومایگی حفظ می کند ، از افتادن در بند شیطان مصون می دارد ، و از اینکه آدمی منبع شرّ و فساد شود ، و مورد لعنت حق قرار گیرد در امان می دارد ، و این همه موجب راحتی و استراحت ، آرامش و امنیت ، پاکی و تقوا ، و آسان شدن موارد زندگی و سبک شدن بار حیات می گردد ، به همین خاطر در قرآن مجید بدینگونه به علّت تشریع ازدواج اشاره فرمود:
<< یُریدُ الله اَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ >>. [32]
خداوند اراده فرموده برنامه زندگی را برای شما سهل و آسان نماید .
شکوفائی استعداد
دختر و پسر هنگامی که بر اساس فطرت و طبیعت ، و به پیروی از دستور حق و روش انبیاء الهی ازدواج کردند ، و از پرتگاه عذاب الهی ، و شرارت باطن ، و بند خطرناک شیطان ، و دچار شدن به لعنت خدا ، که همه و همه از اوصاف مرد و زن عزب است نجات پیدا کردند ، و در سایه ازدواج به آرامش فکری ، و امنیت باطنی دست یافتند ، و بر مشکلات ناشی از عزب بودن فائق آمدند ، و از درد سر تنها زیستن شفا گرفتند ، و به محیطی الهی و ملکوتی رسیدند ، و زمینه تفکر صحیح و آینده نگری برای آنان فراهم شد ، و طغیان شهوات و غرائز فرو نشست ، بدون تردید راه برای شکوفائی استعدادهای نهفته در باطن باز می شود ، و بر درخت زندگی محصولات و ثمرات و نتائج عالی می نشیند .
بسیاری از رجال دانش ، و مردان بزرگ ، و دانشمندان و علمای اسلامی را ، صفحات تاریخ نشان می دهد که پس از ازدواج راه صد ساله را یک شبه طی کردند ، و در سایه ازدواج که موجب آرامش و امنیّت خاطر آنان گردید به مقامات بلند و بزرگی از علم و دانش رسیدند ، و در علم و تقوا ، وپاکی و کرامت و خدمت و عبادت زبانزد خاص و عام شدند .
در کتاب زندگانی آیت اللّه بروجردی در صفحه 95 می خوانیم: در سال 1314 که بیست و دو بهار عمر را پشت سر می گذاشت ، پدرش نامه ای به وی نوشت ، و او را به بروجرد احضار کرد ، او گمان می کرد پدرش می خواهد او را برای ادامه تحصیل به نجف اشرف که بزرگترین حوزه علمیه شیعه بود بفرستد ، ولی پس از ورود و دیدار پدر و بستگان ، مشاهده می کند که به عکس انتظار وی ، مقدمات ازدواج و تأهلش را فراهم کرده اند .
از این پیش آمد اندوهگین می شود ، و چون پدرش متوجه می گردد و علت اندوه و تأثّر او را می پرسد می گوید: من با خاطر آسوده و جدیت بسیار سرگرم کسب علم بودم ، ولی اکنون بیم آن دارم که تأهل میان من و مقصودم حائل گردد ، و مرا از تعقیب مقصود و نیل به هدف باز دارد .
پدر به وی می گوید: فرزند این را بدان که اگر به دستور پدرت رفتار کنی امید است که خداوند به تو توفیق دهد تا بتوانی به ترقّیات مهمّی که در نظر داری نائل شوی ، احتمال این را هم بده که اگر ترتیب اثر به این آرزوی پدر ندهی ، با همه جدیّتی که در تحصیل داری بجائی نرسی!!
گفته پدر تأثیر بسزائی در وی می بخشد و او را از هر گونه تردید بیرون می آورد و سرانجام پس از ازدواج و اندکی توقف مجدداً به اصفهان برگشته پنج سال دیگر به تحصیل و تدریس علوم فنون مختلفه اهتمام میورزد .
همسر وفادار و هم کفو او در اصفهان آنچنان وسائل راحت و آرامش و امنیت آن مرد بزرگ را فراهم می آورد ، و به عنوان یاری مهربان ، معاونی شفیق ، خدمتگزاری متین ، دلسوزی مهربان ، زمینه انواع ترقیات شوهر گرانمایه اش را تحقق می دهد ، که در آن پنج سالی که در اصفهان با آن زن باکرامت می زیست از علوم و فنون متداول بهره ها گرفت ، و چنان با نشاط و پشتکار مشغول تحصیل بوده که بعضی شبها تا سپیده دم سرگرم مطالعه بوده است ، بطوری که خود آن بزرگ مرد بارها می فرمود ، در مواقع بیکاری به حفظ قرآن مجید همت می گماشت و در نتیجه توانست در عرض مدتی که در اصفهان بود از اوّل تا آخر سوره برائت راحفظ کند ، و تا آخر عمر نیز آن را از حفظ داشت و پیوسته به حفظ و قرائت و مداومت آن اهتمام میورزید!
مرحوم علامه طباطبائی صاحب تفسیر قّیم المیزان ، قسمتی از کمالات و ترقیات علمی و معنوی خود را مرهون همسر باکرامت خویش می دانستند .
آری ازدواج علت آرامش و امنیت ، و زمینه تحقّق کمالات ، و شکوفائی استعدادهاست .
کوشش برای خانه و خانواده عبادت است
ازدواج و همسرداری و توجه به امور فرزندان علاوه بر آثار مثبت دنیائی ، ثمرات عجیب معنوی برای انسان دارد .
کار و کوشش مادی در جهت تأمین زن و فرزند ، در فرهنگ پاک اسلام عبادتی بزرگ و مساوی با جهاد در راه خدا شمرده شده ، تا جائی که از معصوم روایت شده:
<< وَالْکادُّ عَلی عِیالِهِ مِنْ حِلّ کَالْمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللّهِ >>. [33]
آنکه برای تأمین خانواده اش زحمت می کشد ، تا از حلال خدا نفقه آنان را فراهم کند ، مانند مجاهد در راه خداست .
از آنجا که رعایت حق زن و فرزند ، و توجه به امور معنوی آنان و رعایت حق شوهر از جانب زن ، و حق فرزند از طرف مادر کاری دشوار و سنگین است ، و در حقیقت اجرای دستور حضرت حق است ، همانند کوشش برای تأمین امور مادی آنان عبادت ، و موجب اجر و ثواب اخروی است .
پرورش نسل صالح ، و تحویل دادن فرزندان شایسته و نیکوکار ، امری مهم و باعث جلب رضایت حضرت حق است .
خانه و اهل خانه را از فساد و افساد دور داشتن ، و فراهم کردن زمینه رشد و تربیت و تکامل زن و فرزند از اهمّ امور ، و از بهترین نوع عبادت و بندگی خداست .
امام چهارم(علیه السلام) در گفتار حکیمانه ای فرموده اند ، هر کس نسبت به زن و فرزند سفره مادی و معنوی را کامل و تمام بیندازد ، به خوشنودی حق از دیگران نزدیکتر است . [34]
در هر صورت جامعه میوه و ثمره خانه است ، و وکیل و وزیر و رئیس جمهور و کارگزاران یک ملت ریشه در خانه و خانواده دارند ، و منبع اصلی تربیت و شکل گیری آنان خانه و کارگردانان خانه هستند ، خانه به مَثَل به مانند یک زمین است ، اگر زمین جدای از حق و حقیقت باشد کویری نمک زار است که سنبل وگل نخواهد داد ، و اگر زمین متصل به حق و حقیقت باشد ، توقع سنبل و گل از آن توقعی معقول و منطقی است .
سعادت و شقاوت انسان در درجه اول از پدر و مادر به انسان منتقل می شود ، اگر پدر و مادر در تحقق سعادت فرزند بکوشند دست به عبادتی بزرگ زده و از منافع ابدی ازدواج بهره گرفته اند ، و اگر عامل شقاوت شوند از شجره طیّبه ازدواج منفعت نبرده بلکه با دست خود سفره خسارت خویش را پهن کرده اند .
به همین خاطر در روایات عالی اسلامی از رسول حق نقل شده:
<< الشَّقِیُّ مَنْ شَقِیَ فی بَطْنِ أُمِّهِ ، وَالسَّعیدُ مَنْ سَعِدَ فی بَطْنِ أُمِّهِ >> . [35]
ریشه شقاوت هرکس شقی است در سرزمین وجود مادر ، و سعادت سعید از باطن مادر است .
و به قول شاعر بزرگ کلیم کاشانی:
از کوزه همان برون تراود که در اوست تا در کوزه وجود فرزند ، پدر و مادر چه ریخته باشند و مغز و اعصاب و مشاعر و قلب فرزند را با چه مسائلی شکل داده ، و به سوی چه برنامه هائی سوق داده باشند .
در مسئله ازدواج والاترین هدف را منظور داشته باشید
هدف انسان از ازدواج باید هدفی معنوی و مقدس و پاک باشد ، ازدواج باید برای اطاعت از دستور حق ، و پیروی از روش انبیاء ، و برای تأمین سعادت همسر ، و تربیت الهی و ملکوتی فرزندان صورت بگیرد .
زن و مرد در مسئله ازدواج باید خود را آماده ورود در یک عبادت بزرگ کنند .
زن و مرد باید در ازدواج خوشنودی حق را منظور نظر بدارند ، و بدانند که هر دوی آنان از طریق صلب و رحم امانتدار حضرت حقند .
باید بدانند که فرزند آنان که امانت حق است در مّدتی کوتاه مهمان صلب پدر ، و بین شش تا نه ماه مهمان رحم مادر است ، و در این دو مدت با گیرندگی دقیقی که حضرت حق به وی عنایت فرموده از تمام وجود پدر و مادر تمام حالات و مشخصات را بدون اختیار به خود منتقل می نماید .
نقل می کنند رسول حق به زنان باردار اجازه می دادند گاهی به تماشای جبهه حق علیه باطل بیایند ، تا مناظر زیبای جهاد و شمشیر زدن در راه حق ر اببینند ، و به شعارهای الهی و ملکوتی رزمندگان گوش جان بسپارند ، تا از طریق دیده و شنیده خود فرزند در رحم را تغذیه کنند ، برای اینکه طفل ، در رحم مادر موجودی ورزیده شود ، و شجاع و باهمت و همراه با آوای ملکوتی رشد کند .
مگر نشنیده اید قبل از تکّون وجود فاطمه در صلب رسول حق ، از جانب خداوند به پیامبر دستور چهل روز روزه داده شد ، و افطار شب آخر از غذای بهشتی تناول فرمود ، آنگاه نطفه آن دختر والا به رحم مادر منتقل شد!!
واسطه بین شما و ازدواج چشم نباشد ، دلال ازدواج شهوت نباشد ، هدف از ازدواج رسیدن به مال و ثروت و مقام و جاه از جانب خانواده طرف مقابل نباشد ، رسیدن به چهره زیبا و ظاهر فریبنده هدف این برنامه نباشد ، که این امور تاکنون نشان داده عاقبت خوشی نداشته ، و ثمره و میوه آن اندک بوده است بیائید خدا و معنویت و عبادت ، و کوشش برای رعایت حق همسر ، و تربیت اولاد صالح و خلاصه جلب رضای حق را در مسئله ازدواج هدف قرار بدهید ، تا ثمره این ازدواج منافع ابدی و دائمی باشد .
لذت و تمتع و شهوت حلال را تابع این اهداف والا و آسمانی قرار دهید ، تا لذت و تمتع کامل گردد و از همان لذت و شهوت هم اجر اخروی نصیب خود کنید .
ازدواج اگر الهی باشد راه به طلاق پیدا نمی کند ، پیوند الهی و ملکوتی دائمی و همیشگی است .
آنکه برای خدا ازدواج می کند ، حق همسر را با تمام وجود رعایت می نماید ، و کمترین آزاری از ناحیه او به همسر وارد نمی شود .
حفظ آبروی همسر در برابر فرزندان و بستگان واجب شرعی است ، و تحقیر زن از جانب شوهر و شوهر از جانب زن حرام الهی است .
مردان و زنان مسلمان باید ازدواج امیرالمؤمنین و حضرت زهرا(علیهما السلام) را اسوه و سرمشق خود قرار دهند ، آن ازدواج والائی که برای خدا صورت گرفت ، و اهداف الهی و عرشی در آن منظور شد ، و ثمره آن فرزندانی پاک ، الهی ، و ملکوتی شد .
روایات شیعه آیات زیر را به این ازدواج پاک تأویل کرده اند:
مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیانِ بَیْنَهُما بَرْزَخٌ لا یَبْغِیانِ ، یَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُؤْلُؤُ وَ الْمَرْجانُ .
دو دریا را به هم درآمیخت و میان آن دو دریا فاصله ای است که تجاوز به حدود یکدیگر نمی کنند ، از آن دو دریا لؤلؤ و مرجان بیرون می آید .
منظور از دودریا ، وجود امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا است ، که دو دریای معرفت ، بینش ، حلم ، صبر ، ایمان و بصیرت اند ، و مقصود از برزخ و فاصله رسول باکرامت اسلام ، و معنای لؤلؤ و مرجان حضرت حسن و حسین(علیهما السلام) است . [36]
نظام خانواده باید یک نظام صد در صد اسلامی و الهی باشد ، تا رحمت و لطف حضرت حق را به سوی خود جلب و جذب کند .
اگر در ازدواج از سنن ناپسند ، و عادات غیرالهی ، و شرایط شیطانی و خلاصه از فرهنگ جاهلی فرهنگی که میراندن آن را رسول خدا در یک فرمان قاطع دستور داده:
اَمِتْ أَمْرَ الْجاهِلِیِّهِ إِلاّ ما سَنَّهُ الاِْسْلامُ . [37]
پرهیز نشود ، زشتی ها چهره نشان می دهند ، ومیوه این درخت آلوده تلخ خواهدشد .
نظام خانواده در مغرب زمین
نظام خانواده در اروپا و آمریکا نظامی غلط است ، بی پایه و بدون محتواست .
تقلید از نظام خانوادگی مغرب زمین تقلیدی نابجا ، و هموار کردن راه حیات برای افتادن در چاه بدبختی است .
آنان از ازدواج هدفی مقدس و پاک ندارند ، واسطه ازدواج زن و مرد آنجا فقط و فقط شهوت و ارضاء غریزه است ، آنجا زن و مرد شایسته و صالح بسیار کم است ، به همین خاطر فساد و افساد از سر و روی اروپا و آمریکا مانند باران بهاران می ریزد .
مردان در مغرب زمین به طور اکثر ، و زنان بطور اغلب پس از گذراندن دوران فساد ، و رفاقت های نامشروع با یکدیگر ازدواج می کنند ، و ثمره خود را پس از ولادت به شیرخوارگاه سپرده ، و سپس بدون اینکه مهر پدری و محبت مادری را چشیده باشد ، و منبعی از عواطف و احساسات پاک گشته او را تحویل می گیرند ، و سر هر سفره فسادی می نشانند ، آنگاه وی را به مدرسه می سپارند تا آهنگی از تربیت ظاهر را طی کند ، و به اصطلاحاتی چند آشنا گردد ، آنگاه در سن هیجده سالگی وی را از خود می رانند و به امید محیط و جامعه رهایش می نمایند!
آنان اگر اخلاق به فرزندان خانه و مدرسه بیاموزند ، اخلاق ژنتلمنی است ، اخلاق اقتصادی و جلب مادّیت است ، به ریشه های باطن و حقایق درون توجه ندارند ، و از تربیت انسان قابل قبول عاجزند .
مگر نمی بینید وقتی تشکیل جامعه و دولت می دهند ، جامعه منبع فساد و دولت منبع استعمار و استثمار مستضعفان روی زمین است .
جنایاتی که فارغ التحصیلان خانه و مدرسه و دانشگاه های مغرب زمین کرده اند تا قیامت قابل جبران نیست .
اگر اوقاتی باوقار و آرام و متین باشند ، و خود را مؤدب و آراسته نشان دهند ، به خاطر این است که طعمه نیافته ، و لقمه چرب و لذیذ ندیده اند ، داستان آنان شبیه به این داستان است که مردی به دوستش گفت گربه ای را به مبادی آداب آراسته ام ، و آن حیوان را تربیت کرده تا جائی که بر سر سفره ای که انواع غذاها قرار دارد شمعی به دست او می دهم تا مهمانان در پرتو آن شمع از آن سفره بهره مند شوند ، رفیقش گفت به
این ویژگی و به این آراستگی گربه نمی توان اطمینان کرد ، مرا دعوت کن تا بر سر آن سفره این مسئله را به تو ثابت کنم ، از وی دعوت کرد ، گربه را بر سر سفره دید که چشم طمع و پای حمله از غذاهای سفره بریده ، و شمعی برای روشنائی اطاق و دید مهمانان به سفره بدست دارد ، در گرمی اوضاع موشی را از جیب خود درآورد و به وسط سفره گذاشت ، موش می خواست فرار کند ، گربه شمع رابه یک طرف انداخت و همچون شیر ژیان به وسط سفره پرید ، نظام سفره را برای گرفتن موش به هم زد ، و اوقات خوش صاحبخانه و مهمانان را تلخ نمود!
آری تربیت اروپا و مغرب زمین تربیت گربه ای است ، تا غذای خاص خود را به خیال خود نبیند ، آرام و مؤدب هستند ، چون چشمشان به طلا و نفت و سایر معادن ملل ضعیف بیفتد ، برای بلعیدن حق دیگران ، چراغ تربیت را به زمین انداخته و همچون حیوان درنده ای ، به تمام حیثیات مادی و معنوی ملل ضعیف حمله می کنند ، و برای امور مادی از میان جوی خون بی گناهان عبور می کنند .
کثرت فساد و افساد ، غلبه شهوات حرام ، اخلاق زشت ، قتل و غارت ، فحشا و منکرات ، در ملل مغرب زمین محصول خرابی نظام خانه و خانواده است .
اگر بیوت اروپا و آمریکا بیوت بارفعت ، و بیوت غرق ذکر حق ، و بیوت تسبیح حضرت معبود بود ، محصولات آن بیوت انسانهائی والا و باکرامت و رشید و باعاطفه و متخلّق به اخلاق حق بود ، ولی چون بیوت مغرب زمین از حق و حقیقت دور است ، ثمرات آن تلخ و بدبو و بدمزه است ، و چنین نظام از هم پاشیده ای قابل سرمشق قرار دادن نیست ، کسانی که از آنان پیروی می کنند بدتر از آنان خواهند شد .
( قال الصادق (علیه السلام) : اکثر الخیر فی النّساءِ )
« وسائل الشیعه ، ج 14 ، ص 11 »
