56. آیه (وظیفه پدری در سخت‌ترین شرایط نیز جاری است)

56. آیه (وظیفه پدری در سخت‌ترین شرایط نیز جاری است)

وَ قالَ ارْکَبُوا فیها بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَحیمٌ
او گفت:
به نام خدا بر آن سوار شوید و به هنگام حرکت و توقف آن یاد او کنید، که پروردگارم آمرزنده و مهربان است. (41 / هود)

شرح آیه از تفسیر نمونه

«مَجْرا» و «مُرْسا» هر دو اسم زمان است به معنی «موقع حرکت» و «موقع توقف». نوح به سرعت بستگان و یاران با ایمان خود را جمع کرد و چون لحظه طوفان و فرارسیدن مجازات‌های کوبنده الهی نزدیک می‌شد «به آنها دستور داد که به نام خدا بر کشتی سوار شوید، به هنگام حرکت و توقف کشتی نام خدا را بر زبان جاری سازید و به یاد او باشید». چرا می‌گوید:
در همه حال به یاد او باشید و از یاد او و نام او مدد بگیرید زیرا به مقتضای رحمتش این وسیله نجات را در اختیار شما بندگان با ایمان قرار داده و به مقتضای آمرزشش از لغزش‌های شما می‌گذرد.

شرح آیه از تفسیر مجمع‌البیان

«اِرْساء»: نگهداشتن کشتی به وسیله چیزی که آن را متوقف می‌سازد.
در اینجا جمله‌ای در تقدیر می‌باشد و منظور این است که:
وقتی آب فوران نمود و نوح عذاب خدا و تحقق وعده او را نگریست و کفر گرایان و سرکشان را در آستانه نابودی دید، به خاندان و همراهانش گفت:
اینک سوار شوید.
بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها
و به نام خدا پناه برید و برکت بجویید که روان شدن این کشتی و لنگر انداختن آن به نام خداست.
پاره‌ای بر آنند که منظور آیه شریفه این است که:
به هنگام روان شدن کشتی و لنگر افکندن آن بگویید:
بِسْمِ اللَّهِ … و «ضَحّاک» می‌گوید:
منظور این است که هرگاه می‌خواستند کشتی حرکت کند، «بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها» می‌گفتند و زمانی که می‌خواستند بایستد، می‌گفتند:
«بِسْمِ اللَّهِ مُرْساها» و کشتی متوقف می‌شد.