204. آیه
قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتانِیَ الْکِتابَ وَ جَعَلَنی نَبِیًّا
(ناگهان عیسی زبان به سخن گشود) گفت:
من بنده خدایم به من کتاب (آسمانی) داده و مرا پیامبر قرار داده است. (30 / مریم)
شرح آیه از تفسیر نمونه
به هر حال، جمعیت از شنیدن این گفتار مریم نگران و حتّی شاید عصبانی شدند، آن چنان که طبق بعضی از روایات به یکدیگر گفتند:
مسخره و استهزاء او، از انحرافش از جاده عفت، بر ما سخت‌تر و سنگین‌تر است. و این حالت چندان به طول نیانجامید، چرا که آن کودک نوزاد زبان به سخن گشود و «گفت:
من بنده خدایم، او کتاب آسمانی به من مرحمت کرده و مرا پیامبر قرار داده است».
چگونه نوزاد سخن می‌گوید
طبق روال عادی، هیچ نوزادی در ساعات یا روزهای نخستین تولد سخن نمی‌گوید، سخن گفتن نیاز به نمو کافی مغز و سپس ورزیدگی عضلات زبان و حنجره و هماهنگی دستگاه‌های مختلف بدن با یکدیگر دارد و این امور عادتا باید ماه‌ها بگذرد و تدریجا در کودکان فراهم گردد. ولی هیچ دلیل علمی هم بر محال بودن این امر نداریم تنها این که خارق عادت است و همه معجزات چنین هستند، یعنی همه خارق عادتند نه محال عقلی.
شرح آیه از تفسیر مجمع‌البیان
آنگاه هنگامی که مسیح لب به سخن گشود، شگفت‌زده فریاد برآوردند که:
راستی این رویداد عجیب و باورنکردنی است.
و این شگفت‌زدگی آنان هنگامی به اوج خود رسید که آن نوزاد ارجمند گاهواره‌اش را به دانشگاهی جاودانه تبدیل ساخت و ضمن وصف مهر و عنایت خدا بر او و مام ارجمندش و زدودن گرد و غبار طوفان بدبینی‌ها و بداندیشی‌ها، فرمود:
قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ
هان ای مردم! من پیش از هر چیز بنده خدا هستم.
آتانِیَ الْکِتابَ
او به من کتاب ارزانی داشته،
وَ جَعَلَنی نَبِیًّا.
و مرا به رسالت و پیام‌رسانی برگزیده است.
و بدین سان او در آغازین ساعت‌های زندگی، با اعتراف به بندگی خدا، راه را بر گزافه‌گویان و کسانی که خرافه خدایگانی او را ساختند و پرداختند، بست. تو گویی خدا «مسیح» را در گاهواره‌اش به سخن درآورد تا راه را بر غلوّ و گزافه‌گویی مسدود سازد، چرا که می‌دانست که در مورد او بافته‌های بی‌اساس خواهند بافت و خرافه‌ها و گزافه‌ها خواهند پرداخت.
«حَسَن» و «جُبّائی» می‌گویند:
آفریدگار فرزانه هستی، خود او را در همان آغازین ساعت‌های زندگی شکوفا ساخت و به اوج کمال رساند و او را برای هدایت بشر برانگیخت؛ که این نیز معجزه دیگری در زندگی او و مادرش بود.
«وَهَب» بر آن است که «عیسی» به هنگام سخن گفتن با آنان، چهل روز از عمر شریفش می‌گذشت، امّا بیشتر مفسران، از آن جمله «ابن عبّاس» بر این باورند که او در همان نخستین روز ولادتش لب به سخن گشود و با مردم سخن گفت، چرا که از کتاب خدا چنین دریافت می‌گردد.
و پاره‌ای در تفسیر آیه شریفه می‌گویند منظور او این است که:
من بنده خدای یکتا هستم،
و او به زودی کتاب آسمانی بر من فروخواهد فرستاد،
و مرا به رسالت و پیامبری مفتخر خواهد ساخت.
یادآوری می‌گردد که این معجزه بزرگ به منظور نمایش پاکی و قداست «مریم» انجام پذیرفت.
سیمای مسیح در آیینه قرآن(1)
در این آیات سیمای پرشکوه مسیح آن گونه که هست به تابلو می‌رود؛ و قرآن روشنگری می‌کند که آن حضرت نه آن است که بداندیشان، به او و مام گرانمایه‌اش به ناروا می‌بافتند و نه آن است که دوستداران افراطی‌اش در واکنش به دروغ‌پردازی‌های دشمن، او را به فرزندی خدا و یا به خدایگانی اوج می‌دادند و بر خلاف پیام و دعوت او از شاهراه توحیدگرایی و یکتاپرستی به شرک و بیداد سقوط می‌کردند. آری او خود را با این ویژگی‌ها و صفات برجسته معرفی کرد:
1 بنده راستین خدا،
2 دارنده کتاب آسمانی،
3 پیام‌آور خدا،
4 وجودی پر برکت و سودرسان و مفید برای مردم،
5 نمازگزار و فراخوان به سوی پیوند با خدا،
6 فراخوان به سوی زکات و پرداخت حقوق محرومان،
7 نیکوکار در حق مادر و تواضع در برابر او،
8 پیراسته از زورمداری و بی‌خردی و خودکامگی و خود بزرگ بینی با بزرگواری و حق‌شناسی،
9 به دور از تیره‌بختی و شقاوت دنیا و آخرت و پیراسته از خصلت‌های تیره‌بختان و سعادتمند بودن،
10 و دیگر برخوردار از امنیّت در سه مرحله سرنوشت‌ساز ولادت، مرگ و روز رستاخیز: قالَ اِنّی عَبْدُ اللّهِ …
*****
1. مترجم.
