فصل یازدهم: احکام روزه
مبطلات روزه
سؤال 284- آیا فرو بردن وسایل غیر خوراکی (مانند وسایل معاینات پزشکی) در دهان به هنگام روزه باعث بطلان روزه می‌گردد؟
جواب: موجب بطلان روزه نمی‌شود مگر اینکه آلوده به آب دهان شود و آن را بیرون آورد و سپس وارد دهان کند و رطوبت آن ابزار به قدری باشد که در آب دهان مستهلک نشود و آن را فرو برد.
سؤال 285- فردی مبتلا به نفس تنگی شدید است و از یک نوع وسیله طبّی استفاده می‌نماید که با فشار دادن سوزن آن داروی مایع به صورت پودر گاز از راه دهان به ریه‌ها پاشیده می‌شود باعث تسکین می‌گردد (این عمل چندین بار در روز تکرار می‌گردد) آیا می‌تواند با وجود استفاده از این وسیله روزه‌دار هم باشد با توجّه به این که بدون استفاده از این دستگاه روزه گرفتن مشقّتی غیر قابل تحمل دارد؟
جواب: اگر به صورت گاز رقیق وارد بدن می‌شود مانعی ندارد و روزه‌اش صحیح است و ما نمونه‌های معمول آن را دیده‌ایم اشکالی ندارد.
سؤال 286- آیا فرو بردن چرک گلو باعث باطل شدن روزه می‌گردد؟
جواب: اگر به فضای دهان وارد نشود یا بدون اختیار فرو رود مانعی ندارد.
سؤال 287- آیا فرو بردن اخلاط سینه موجب ابطال روزه می‌شود؟
جواب: اگر به فضای دهان نرسد موجب ابطال نیست.
استفتاءات جدید (مکارم)، ج1، ص: 94
سؤال 288- آیا در بیدار شدن جنب در شب ماه مبارک رمضان مختصر بیداری کافی است (مثلا ساعت زنگ بزند و او مست خواب بوده فوراً زنگ ساعت را خاموش کرده و خوابیده است)؟
جواب: این مقدار کافی نیست.
احکام روزه قضا و کفّاره
سؤال 289- آیا شخصی که احتمال می‌دهد روزه قضا دارد می‌تواند روزه مستحبی بگیرد و اگر برای روزه مستحبی مانند اعتکاف نذر کند چطور؟
جواب: اشکالی ندارد.
سؤال 290- آیا با اجازه فقها (دام بقائهم) و یا مأذونین از طرف آنها می‌توان کفّارات غیر عمدی روزه را در حوایج عمومی فقرا (غیر از اطعام) صرف نمود؟
جواب: مصرف آن فقط اطعام است.
سؤال 291- قیمت کفاره روزه ماه رمضان که به عذر شرعی مثل مرض و غیر آن افطار شده است چقدر است؟ و آیا معیار قیمت شهری است که در آن زندگی می‌کنیم یا معیار 750 گرم گندم یا خرما یا نان است بدون در نظر گرفتن شهری که در آن هستیم؟
جواب: ملاک قیمت شهری است که کفّاره در آن پرداخت می‌شود و مقدار آن 750 گرم است ولی قیمت آن را می‌توانید به شخص مستحق بدهید بشرط این که اطمینان داشته باشید مصرف نان می‌کند.
سؤال 292- آیا می‌توانم کفّاره قضای روزه ماه رمضان را به برادرم که قصد ازدواج دارد و برای این امر به آن نیازمند است بپردازم؟
جواب: احتیاط آن است که فقط مصرف نان شود.
سؤال 293- بنده الآن حدود 22 سال دارم و تقریبا از 4 سال پیش تمامی روزه‌هایم را گرفته‌ام ولی قبل از آن چند روزی از روزه‌هایم را به دلایلی نگرفته‌ام و نمی‌دانم که تعداد آن روزها چقدر بوده است وظیفه من چیست؟
استفتاءات جدید (مکارم)، ج1، ص: 95
جواب: همان مقدار که یقین دارید روزه نگرفته‌اید قضا کنید و اگر روزه نگرفتن عمدی بوده کفّاره نیز واجب است مگر اینکه جاهل به مسائل روزه بوده‌اید.
سؤال 294- تکلیف شخصی که روزه‌های زیادی را افطار کرده است چیست؟
جواب: تا آنجا که بتواند روزه‌های گذشته را قضا کند و نسبت به کفّاره آنها مطابق مسأله 1401 و 1402 توضیح المسائل ما عمل کند و هر چه توانایی ندارد از او ساقط است.
سؤال 295- کسی که فقط 28 روز از ماه رمضان را درک بکند چون که در اوّل ماه مبارک در ایران است و آخر ماه مبارک در یک کشور عربی است که ماه شوّال یک روز زودتر دیده می‌شود و لهذا 28 روز را درک کرده است آیا قضای یک روز بر او واجب است یا هیچ قضا لازم نیست؟
جواب: قضای یک روز بر او واجب نیست ولی احتیاط مستحب است.
سؤال 296- دادن کفّاره به واجب النّفقه جایز است؟
جواب: احتیاط آن است که کفّاره را مطلقاً به واجب النّفقه ندهد.
سؤال 297- وظیفه خانمی که سال اوّل تکلیف روزه‌اش را خورده است چیست؟ و اگر باید قضا کند چگونه قضا نماید؟
جواب: کفّاره ندارد خواه جاهل مقصر بوده یا قاصر ولی اگر عمداً و عالماً روزه نگرفته کفّاره دارد و در تمام صور مسأله، قضا لازم است.
سؤال 298- شخصی چند روز از ماه رمضان را عمداً افطار کرده است امّا تعداد دقیق آن را نمی‌داند وظیفه او چیست؟
جواب: به مقداری که یقین دارد، روزه‌هایی را که خورده باید هم قضا کند و هم برای هر روز کفّاره بدهد و چنانچه بار او سنگین شود و نتواند، مطابق آنچه در
استفتاءات جدید (مکارم)، ج1، ص: 96
مسأله 1402 توضیح المسائل گفته‌ایم عمل کند.
سؤال 299- آیا افطار روزه استیجاری بعد از ظهر جایز است؟
جواب: مانعی ندارد.
سؤال 300- این جانب مقلد امام خمینی (رحمه الله) بوده‌ام و به فتوای حضرتعالی بر تقلید از ایشان باقی هستم، ایشان در باب روزه مستحبی می‌فرماید اگر سبب اذیّت پدر و مادر و جدّ شود جایز نیست با توجّه به این مطلب که این جانب قادر به ازدواج نمی‌باشم و گرفتن روزه مستحبی را تنها راه جلوگیری از فعل حرام یافته‌ام و از طرفی هم پدر و مادرم راضی به گرفتن روزه مستحبی توسط من نمی‌گردند و نمی‌توانم آنان را به این امر راضی کنم آیا با وجود چنین شرایطی می‌توان بدون در نظر گرفتن رضایت پدر و مادر روزه گرفت؟
جواب: در فرض مسأله گرفتن روزه مستحبی برای شما جایز است ولی سعی کنید رضایت آنها را تا آنجا که می‌توانید جلب کنید.
سؤال 301- چنانچه دکتر مریض را از روزه گرفتن منع کند (با توجّه به اینکه بعضی از دکترها نسبت به مسائل شرعی بی‌اطّلاع هستند) آیا نظریّه او در این مورد قابل قبول است؟
جواب: اگر دکتر مورد اطمینان باشد نظریّه او قابل قبول است.
احکام رؤیت هلال
سؤال 302- اگر اوّل ماه شوّال در مشهد رؤیت شود که با افغانستان نیم الی یک ساعت تفاوت افق دارد آیا اوّل ماه در افغانستان هم ثابت می‌شود؟
جواب: کافی نیست.
سؤال 303- در شهری که اکثریّت با اهل سنّت است و شیعه‌ها در اقلیّت هستند اگر در عید قربان و عید فطر قطع به خلاف نداشته باشیم آیا می‌توانیم با آنها عید
استفتاءات جدید (مکارم)، ج1، ص: 97
بگیریم و اگر در نجف اشرف ماه را دیده باشند و بیست و نه روز روزه گرفته‌اند ولی در استانبول دیده نشده و سنّی‌ها سی روز روزه می‌گیرند و یک روز بعد از نجف عید می‌نمایند وظیفه ما شیعه‌ها چیست؟
جواب: اگر موازین تقیّه وجود داشته باشد می‌توانید با آنها عید کنید و اگر ماه در نجف ثابت شود برای استانبول کافی است.
سؤال 304- اگر هلال ماه رمضان در شهری دیده شود آیا برای شهرهای دیگری که افق آنها یک یا دو ساعت فرق دارد اوّل ماه ثابت می‌شود؟
جواب: اگر شهری که ماه در آن دیده شده نسبت به شهر مورد بحث غربی باشد ماه ثابت نمی‌شود و اگر شرقی باشد ثابت می‌شود.
استفتاءات جدید (مکارم)، ج1، ص: 99
