فصل نوزدهم: احکام صلح
سؤال 825- یکی از طرفین مصالحه می‌داند که این صلح باعث تلف و تضییع حقّ او می‌شود؛ ولی به خاطر فشار طرف مقابل و اعمال زور از ناحیه او، یا هر کس دیگر، تن به آن مصالحه می‌دهد و ظاهراً قبول می‌کند. آیا این صلح ارزش دارد؟
جواب: مصالحه اجباری اعتباری ندارد؛ ولی اگر ظاهراً مصالحه درست بوده و بعد بخواهد ادّعای اجبار کند، پذیرفته نیست؛ مگر این که دلیل شرعی بر این امر اقامه کند.
سؤال 826- شخصی دارای چندین فرزند است. آیا در زمان حیاتش و بدون اطّلاع بعضی از فرزندان، می‌تواند مقداری از املاکش را به بعضی دیگر از فرزندانش مصالحه کند؟
جواب: هر کس حق دارد در حال سلامت و در حال حیات خود هرگونه تصرّفی در اموال خود بنماید و به هر کس ببخشد.
سؤال 827- شخصی در زمان حیات خویش، تمام اموال خود را با شرایط زیر به همسرش صلح نموده است.
الف) مادام الحیاۀ اختیار منافع آن، حتّی خیار فسخ، با شخص مصالِح باشد.
ب) بعد از فوت مصالِح، متصالح لها هزینه تجهیز و انجام وصایای او را بپردازد.
ج) متصالح لها حقّ واگذاری املاک مورد مصالحه را به غیر در زمان حیات خود ندارد.
د) بعد از وفات متصالح لها نصف مایملک بین ورثه مصالِح تقسیم شود و نصف دیگر با اذن ورثه در خیرات و مبرّات مصرف شود.
با توجّه به اجمالی که گذشت؛ آیا این صلح با شرایط مذکور صحیح است؟
جواب: خالی از اشکال نیست.
سؤال 828- مادربزرگ پدری‌ام در سال 1361 فوت نموده و ترکه خود را، که شامل 3 سهم خانه و سه سهم آب و املاک می‌باشد، طبق صلح نامه‌ای که الآن موجود است به پدربزرگم مصالحه نموده و 3 سهم دیگر خانه را جهت مخارج پس از فوتش به فرزندانش سپرده است. مراتب مذکور انجام شده و 3 سهم آب و املاک که حاشیه صلح‌نامه می‌باشد در زمان حیات پدربزرگم به او مصالحه شده بود تا پس از فوت ایشان طبق سهم الارث بین فرزندان تقسیم گردد، پدر بزرگم در سال 74 فوت نمود، قبل از فوت یک سهم آب و املاک که از مادربزرگم در اختیار داشت را به دو نفر از نوادگان پسری خود (به نام حسن و حسین) صلح نمود، آیا پدربزرگم اختیار داشته است که یک سهم آب و املاک مصالحه شده از مادربزرگم را به دو نفر از نوادگان خود صلح نماید؟
جواب: اگر مادربزرگ منافع آن را در حال حیات به او صلح کرده و شرط نموده که بعد از وفات او، در میان ورثه تقسیم شود، حق نداشته است عین آن را به کسی بدهد.
