فصل بیست و هفتم: احکام ضامن شدن
سؤال 881- شخصی مدیون است، بطوری که این دین شامل تمام اموالش می‌شود، در عین حال ضامن شخصی می‌شود؛ ولی طلبکار این مطلب را نمی‌داند و بعداً متوجّه می‌شود، آیا این ضمانت به قوّت خود باقی است و یا فسخ می‌گردد؟
جواب: در فرض مسأله طلبکار حقّ فسخ ضمانت را دارد؛ ولی اگر فسخ نکند به قوّت خود باقی است.
سؤال 882- بنده شخصی را به عنوان کارگر به کارگاهی معرّفی کردم، متأسّفانه بعد از مدّتی مبلغی را از کارفرما سرقت نمود، با توجّه به اعتماد کارفرما به بنده، به عنوان معرِّف برای معرّفی کارگر مورد اطمینان، و این که اگر معرّفی بنده نبود این کارگر استخدام نمی‌شد، آیا بنده ضامن هستم؟
جواب: اگر شما کارگر مزبور را با زبان یا با عمل خود تضمین کرده‌اید، در برابر خسارتهایی که او وارد کرده ضامن هستید، همچنین اگر عرفاً صدق کند که شما سبب ضرر و زیان او شده‌اید؛ امّا اگر تنها به معرّفی او پرداخته‌اید و گفته‌اید تا آنجا که خبر دارید آدم درستی است، شما ضامن نیستید.
سؤال 883- شخصی با مراجعه به دادگاه سند مالکیّت خود را به عنوان وثیقه در ضمانت یک زندانی گذاشته است؛ پس از چندی زندانی از مرخّصی اعطایی با همان ضمانت سوء استفاده نموده و فرار کرده است، آیا ضبط و فروش وثیقه مذکور شرعاً مجاز است؟
جواب: در صورتی که آن زندانی مدیون به دین یا دیه‌ای باشد و امید بازگشت او نرود و راهی برای وصول دین وجود نداشته باشد، می‌توان از قیمت وثیقه آن را تأمین کرد.
سؤال 884- «زید» منزلی به «عمرو» می‌فروشد، فروشنده متعهّد می‌شود که سند مالکیّت ملک مزبور را به خریدار، به صورت رسمی، منتقل نماید و شخص ثالثی تعهّد می‌نماید که چنانچه فروشنده، سند را به نام خریدار انتقال ندهد، مبلغی به خریدار بپردازد و بابت آن، چکی به همان مبلغ، صادر و تحویل خریدار می‌دهد. حال فروشنده یا عمداً و یا به جهات دیگری که خارج از اختیار او می‌باشد از انتقال سند خودداری می‌کند.
و یا در فرض مذکور، فروشنده با توافق خریدار، متعهّد می‌شود که در مهلت مقرّر نسبت به تخلیه ملک اقدام نماید و شخص ثالثی تعهّد می‌نماید که در صورت عدم تخلیه ملک توسّط فروشنده در مدّت مقرّر، مبلغی را به خریدار بپردازد و بابت آن، چکی به کیفیّت مذکور، تحویل خریدار می‌دهد و تصادفاً فروشنده از تخلیه خودداری می‌نماید.
آیا تعهّد شخص ثالث در هر یک از دو فرض بالا، داخل در باب ضمانت می‌باشد، یا این که تعهّد مستقلّی است؟ و چنانچه تعهّد مستقلّی باشد، شرعی و الزام‌آور می‌باشد؟
جواب: ظاهراً تعهّد مزبور الزام‌آور است و ادلّه بطلان شرط ابتدایی شامل اینجا نمی‌شود.
