فصل سیام: احکام لعان
سؤال 767- لطفاً نظر مبارک را دربارۀ مسائل مطرحشدۀ ذیل مرقوم فرمایید:
1- آیا اجرای لعان نزد قضات مأذون، در صورت نبودن مجتهد جامع الشرائط، صحیح میباشد؟
جواب: اجرای آن اشکالی ندارد.
2- اگر زنِ شاکی حاضر نباشد که قذف را ثابت کند، آیا مرد باید تقاضای لعان کند؟
جواب: لعان باید در حضور طرفین اجرا شود.
3- در فرض بالا، آیا مرد میتواند برای اجرای حدّ زنا بر زن، ادّعای اجرای لعان کند؟ یعنی لعان مرد میتواند حدّ زنا را برای زن ثابت کند؟
جواب: از جواب بالا روشن شد.
4- زوجه شاکی نیست، و زوج نیز تقاضای لعان ندارد، و مسألۀ لعان را نمیداند.
آیا دادگاه وظیفه دارد از آنها بخواهد تا لعان انجام شود؟
جواب: در صورتی که زوج شکایت کند و شهود لازم را نداشته باشد، حاکم باید طریقۀ لعان را به او بیاموزد.
سؤال 768- نظر به این که امام راحل، رحمة اللّٰه علیه، در جلد دوّم تحریر الوسیله صفحۀ 361 فرمودهاند: «مراسم لعان باید در حضور حاکم شرع انجام شود، و احتیاط آن است که به اجرای این مراسم نزد نمایندۀ خاصّ حاکم شرع، که فقط برای این مسأله وکالت دارد، نیز اکتفا نشود.»
آیا قاضی منصوب از ناحیۀ رئیس محترم قوّۀ قضائیّه، که اجازۀ ویژۀ دادرسی در محاکم خانواده را نیز دارد، میتواند در خصوص لعان وارد دادرسی، و عند الاقتضاء مبادرت به اجرای صیغۀ لعان نماید؟
جواب: آری میتواند ناظر بر اجرای صیغۀ لعان باشد.
سؤال 769- آیا نفی ولد متعه هم، مانند فرزند نکاح دائم، تنها از راه لعان صورت میگیرد، یا در اینجا نفی ولد بدون لعان نیز ممکن است؟
جواب: در مورد متعه لعان جاری نیست، و بدون لعان نفی ولد ممکن است.
سؤال 770- خواهشمند است پاسخ سؤالات زیر را مرقوم فرمایید:
الف) آیا نفی ولد شبهه بدون لعان ممکن است، یا تنها از راه لعان امکانپذیر است؟
جواب: نفی ولد شبهه، که شرعاً ملحق به فراش است، تنها از راه لعان ممکن است.
ب) در مورد اطفالی که پیش از شش ماه یا پس از ده ماه از تاریخ وقوع نزدیکی متولّد میشوند امارۀ فراش جاری نیست؛ امّا آیا نسب این اطفال خود به خود منتفی است، و نیازی هم به لعان ندارد؟ زیرا موضوع لعان جایی است که امکان لحوق وجود داشته باشد، و در اینجا الحاق طفل به زوج ممکن نیست. یا در مورد اطفال متولّد پیش از شش ماه لعان لازم نیست، ولی در مورد طفل متولّد پس از ده ماه، نفی ولد باید به وسیلۀ لعان صورت گیرد؟ یا در مواردی که امارۀ فراش جاری نمیشود، زوج مخیّر بین نفی ولد و اعتراف به ولد میباشد؟
جواب: در این گونه موارد ولد ملحق نیست، و نیاز به لعان ندارد.
ج) آیا اقرار به ابوّت طفلی که پیش از شش ماه یا پس از ده ماه از تاریخ وقوع نزدیکی متولّد شده، صحیح و نافذ است، و دعوای نفی ولد پس از آن مسموع نخواهد بود، یا اصولًا این اقرار از اصل باطل است؟
جواب: این اقرار باطل است.