فصل سی و یکم: احکام غصب
سؤال 771- فردی با غصب چند هسته، یا دانه، یا بذر از دیگری آن را در ملکش کاشته، و آب داده، و پس از پرورش تبدیل به درخت کرده است. لطفاً بفرمایید که درخت‌ها و محصول آن متعلّق به کیست؟ آیا غاصب فقط قیمت دانه‌ها را بدهکار است؟
جواب: او باید قیمت بذر را به صاحبش بپردازد؛ ولی زراعت و درخت مال اوست.
سؤال 772- سیل، یا باد، بذر متعلّق به فردی را به زمین شخص دیگری برده، و در آنجا روئیده است. گیاه روییده شده و ثمرۀ آن متعلّق به چه کسی است؟
جواب: گیاه مذکور متعلّق به صاحب بذر است؛ ولی باید مال الاجارۀ زمین را به صاحب زمین بپردازد.
سؤال 773- فردی قلمه، یا شاخه، یا ریشه‌ای از درخت غیر را غصب نموده، و در ملک خود می‌کارد. در صورتی که رشد کند و تبدیل به درخت شود، چه کسی مالک آن درخت و میوه‌اش می‌باشد؟
جواب: مالک آن صاحب درخت و قلمه است؛ مگر این که صاحب قلمه رضایت داشته باشد.
سؤال 774- اگر فردی، شاخه‌ای غصبی را به درخت خود پیوند زند، مالک میوۀ آن درخت، که از این شاخۀ پیوندی غصبی به دست می‌آید چه کسی است؟
جواب: باید قیمت آن شاخه را به صاحبش برگرداند؛ و ثمره تعلّق به صاحب درخت دارد.
سؤال 775- هر یک از اطاقهای مدارس علمیّه به یک طلبه اختصاص داده شده است. بعضی از طلّاب علوم دینی هر وقت دلشان خواست وارد اتاق دیگری شده، و به استراحت یا مطالعه می‌پردازند. آیا کسی که اتاقی به او می‌دهند، حق دارد دیگری را راه ندهد؟ آنها می‌گویند: «اتاق و مدرسه مال امام زمان علیه السلام است، و هر طلبه‌ای می‌تواند از آن استفاده کند،» آیا این سخن صحیح است؟
جواب: اتاقی که طبق مقرّرات به طلبه‌ای داده می‌شود، دیگران حق ندارند بدون اجازۀ او داخل شوند، و از این نظر حکم خانۀ او را دارد.
سؤال 776- با توجّه به این که هر یک از مالکان ملک مشاع، در جای جای آن ملک سهم مالکانه دارند، در مواردی که تمام ملک مشاع مورد غصب قرار گرفته باشد، آیا هر یک از مالکان آن ملک می‌توانند به طور جداگانه نسبت به خلع ید غاصب از تمام ملک مشاع اقدام نمایند؟
جواب: آری می‌توانند.
