فصل چهارم: قطع و تدارک طواف‌

فصل چهارم: قطع و تدارک طواف‌

1- موارد قطع طواف و احکام آن‌

قطع طواف واجب‌

441 711- قطع طواف واجبْ بدون عذر، بنابر اقوی مکروه است؛ (1) و احوط آن است که از قطع کردنی که  فوت موالات عرفیه منجر شود، اجتناب شود.

 

قطع طواف مستحب‌

442 712- قطع طواف نافله بدون عذر، جایز است.

 

قطع طواف بدون عذر و نحوه تدارک آن‌

443 713- اگر کسی بدون عذر طواف را قطع کند: اگر منافی انجام نداده باشد، برگردد و تمام کند، و طواف اوصحیح است؛ و اگر منافی انجام داده باشد ولو  مثل بهم خوردن موالات عرفیّه، احوط (2)

1- آیة اللَّه بهجت: احوط عدم قطع طواف واجب است؛ یعنی ترک بقیّه آن، به‌نحوی‌که موالات عرفیّه فوت‌شود بدون عذر و به‌مجرّد خواهش نفس. مناسک شیخ،ص 44.
آیات عظام: خامنه‌ای، سیستانی، فاضل: قطع طواف مطلقاً جایز است؛ آیة اللَّه خامنه‌ای و آیةاللَّه فاضل: اگرچه احتیاط مستحب قطع نکردن طواف واجب است  نحوی که موالات عرفیه  هم بخورد.
آیة اللَّه وحید: قطع طواف واجب یا مستحب برای عیادت مریض یا برآوردن حاجت خود یا برادران مومن جایز است هم چنانکه برای انجام نماز واجب، مستحب است. مناسک فارسی معظم لهصفحه 159
آیات عظام: خویی،صافی، گلپایگانی، خویی: طواف واجب را نباید بدون عذر قطع کند.
آیة اللَّه مکارم: بنابر احتیاط واجب قطع نکند.
2- آیة اللَّه بهجت: احوط بلکه اقوی استیناف آن است هر چند که چهار شوط به‌جا آورده باشد. مناسک‌شیخ،ص 44.
آیة اللَّه تبریزی: هرگاه طواف کننده پیش از تجاوز از نصف طواف، بدون عذر از مطاف خارج شود، اگر موالات عرفیه از او فوت شود، طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است؛ و چنانچه موالات فوت نشود یا خروجش بعد از تجاوز نصف باشد، احتیاط این است که آن طواف را تمام نموده سپس اعاده کند. مناسک، مسأله 310.
آیة اللَّه گلپایگانی: اقوی آن است که در اینصورت اگر چهار دور به‌جا آورده باشد، طواف را تمام کند و بعد احتیاطاً اعاده کند. احکام عمره،ص 62 و 63.
نظریه سایر آیات عظام در این مسأله و مسأله بعد، در ذیل مسأله 686 آمده است.
آن است که اگر چهار دور به‌جا آورده باشد، طواف را اتمام و اعاده کند؛ (1) و اگر کمتر از چهار دور بجا آورده و موالات  هم خورده، طواف را اعاده نماید.

 

قطع با عذر و نحوه تدارک‌

444 714- اگر در بین طواف عذری- مثل مرض یا حیض یا حدث بی‌اختیار (2)»- از اتمام آن پیدا شد؛ اگر بعد از تمام شدن چهار دور باشد، بعد از رفع عذر برگردد و از همانجا اتمام کند؛ و احتیاط مستحب در غیر حیض آن است که اتمام و اعاده نماید؛ (3) و اگر قبل «- (4)از چهار دور بوده، طواف را اعاده کند.

1- آیة اللَّه فاضل: اعاده مستحب است، هرچند موالات عرفیه به‌هم نخورده باشد.
2- آیة اللَّه خامنه‌ای: نظر معظم له ذیل مساله 580 و 582 آمده است.
3- نظریه آیات عظام در بحث حدث اصغر و جنابت در مسأله 580 و 581 آمده است و راجع  حیض در مسأله 582 آمده است.
و امّا در مورد مرض:
آیة اللَّه بهجت: هرگاه طواف کننده  علّت عذر ناچار طواف خود را قطع نمود و از مطاف بیرون رفت، چنانچه قبل از تمامی شوط چهارم باشد طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است و چنانچه بعد از آن بوده، اگر قادر بر اتمام نباشد احوط آن است کهصبر کند تا وقت آن طواف تنگ شود، اگر قادر نشد او را دوش می‌گیرند و طواف می‌دهند و اگر ممکن نباشد نایب از برای او می‌گیرند در اتمام. مناسک، مسأله 312.
آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: در این فرض اگر ناچار  قطع طواف شد و از مطاف خارج گردید، چنانچه قبل از تمامی شوط چهارم باشد، طوافش باطل و اعاده‌اش لازم است و چنانچه بعد از آن بوده، احتیاط این است که برای باقیمانده نایب بگیرد و شخصاً بعد از زوال عذر احتیاطاً باقیمانده را به‌جا آورده و طواف را اعاده نماید.
4- آیة اللَّهصافی، آیة اللَّه گلپایگانی: پس اگر  نصف نرسیده اعاده کند و اگر در فاصله بین 5/ 3 و 4 بوده احتیاط  اتمام و نماز و اعاده طواف و نماز است.
آیة اللَّه فاضل: اگر از نصف تجاوز نکرده عذر پیدا شد طواف را اعاده کند و اگر از نصف گذشته و دور چهارم را تمام نکرده است، احتیاط آن است که طواف را تمام کند و اعاده نماید و یا از نو یک طواف کامل انجام دهد.

 

نیت قطع طواف‌

445 2/ 714- آیا نیت قطع طواف بهصحت طواف ضرر می‌زند یا خیر؟ (1)446 715- اگر شخصی که با عذر طواف را قطع کرده، نتواند آن را به‌جا آورد، اگر ممکن است، او را حمل کنند و طواف دهند و اگر ممکن نیست، برای او نایب (2) بگیرند.

 

قطع طواف  خاطر بطلان وضو و غسل و عروض حیض‌

موارد قطع طواف  خاطر بطلان وضو و غسل و ...، در بیان شرایط طوافصفحه 118  بعد گذشت.

 

قطع طواف  جهت غش‌

447 716- اگر طواف کننده غش کند، اگر قبل از شوط چهارم (3) بوده، وضو بگیرد و طواف را اعاده نماید؛ و اگر بعد از شوط چهارم بوده، باید وضو بگیرد و طواف را اتمام کند.(4)

 

قطع طواف برای قضا نشدن نماز

448 717- اگر در اثنای طواف، وقت نماز واجب، تنگ شود، واجب است طواف را رها کند و نماز بخواند؛ پس اگر بعد از چهار دور (5)رها کرد، از همانجا طواف را تمام کند، (6) و گرنه « (7) اعاده کند. (8)

1- آیة الله بهجت: اگر موالات فوت نشده، از همان مکان می تواند ادامه دهد.
آیة الله سیستانی: ضرر نمیزند.
آیة اللهصافی: مجرد نیت قطع، مضر  طواف نیست. و نسبت  ادامه طواف و خروج از مطاف، فروع مختلفی وجود دارد واحکام خاصی دارد والله العالم.
2- آیة الله سیستانی: اگر قبل از تمام کردن شوط چهار عاجز شود و نتواند او را طواف دهند باید نایب بگیرد که طواف را از اول  نیابت او انجام دهد و اگر بعد از تمام کردن شوط چهارم باشد، نایب در مقدار باقیمانده نیابت می کند ملحق مناسک، س 234.
آیة اللهصافی، آیة الله گلپایگانی:  ذیل 745 مراجعه شود.
3- آیة الله خویی: فرض نزبور را متعرض نشده اند و مقتضی احتیاط اعاده طواف  نیت اعلم از اتمام است.
4- آیة الله فاضل: در هر دوصورت می تواند طواف را از سر بگیرد.
مراجعه شود  مسأله 580 و 581.
5- آیة الله خامنه ای: کسی که برای نماز واجب، طواف واجبش را قطع کند، اگر قطع بعد از اتمام نصف باشد طواف را از همانجا که قطع کرده، اتمام کند و اگر قبل از آن بوده و مدت زمان طولانی بین قطع و اتمام فاصله شو، بنابر احتیاط طواف را اعاده کند و گرنه بعید نیست این احتیاط واجب نباشد، اگر چه احتیاط در هر حال خوب است و در تمامصور مذکور می تواند آن طواف را رها نموده و از نو، طواف کند و در این مسأله فرقی بین این که نماز جماعت باشد یا فردای، وقت نماز تنگ باشد یا نه، نیست و از این مسأله حکم مسأله 719 نیز روشن می شود.
6- آیة اللَّه فاضل: ولی چنانچه تمام نکرد و از سر گرفت طوافشصحیح است.
7- آیةاللَّه‌بهجت: اگر موالات عرفیه به‌هم بخورد. مستفاداز مناسک،ص 161، مسأله 12 مسائل متفرّقه.
8- - آیة اللَّه تبریزی: اعاده لازم نیست، گرچه احتیاط مستحب آن است که طواف را بعد از طواف اول و نماز آن اعاده کند.
آیة اللَّه سیستانی: باید اتمام کند و احتیاط مستحب آن است که طواف را بعد از طواف اوّل و نماز آن اعاده کند.
آیة اللَّهصافی، آیة اللَّه گلپایگانی: ولی اگر از نصف گذشته و چهار شوط هم تمام نشده، احتیاطاً طواف را تمام کند و بعد اعاده کند.
آیة اللَّه مکارم: و بنابر احتیاط واجب آن را اعاده کند.

 

قطع طواف برای استراحت‌

449 718- توقف در طواف و نشستن در اثنای آن برای رفع خستگی و استراحت، جایز است، ولی نباید آنقدر طول دهد که موالات عرفیه به‌هم بخورد؛ که اگر موالات  هم خورد، (1)احتیاط آن است که طواف را اتمام و اعاده نماید؛ (2) و اگر موالات  هم‌نخورده باشد، همان طواف را تکمیل نماید.

 

قطع طواف برای رسیدن  جماعت‌

450 719- قطع طواف برای رسیدن  نماز جماعت، یا درک وقت فضیلت نماز واجب، جایز، بلکه مستحب است؛(3)و از هر جا قطع کرد، بعد از نماز از همانجا اتمام کند؛ (4) و احتیاط آن است که به‌دستور

1- آیة اللَّه بهجت: اگر در موردی است که عذرصدق نمی‌کند حکم آن در مسأله 712 و 713 آمده است؛ و بافرض تحقّق عذر از ادامه، قبل از اکمال شوط چهارم، در حدّی که موالات عرفیه به‌هم نخورد مانعی ندارد و اگر به‌هم بخورد احتیاط مراعات شود  اکمال آن طواف و اعاده آن، و بعد از شوط چهارم مطلقاً مانعی ندارد. مناسک، س 87 و 88.
آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: در اینصورت طوافش باطل است، و لازم است از نو شروع کند.
آیة اللَّه مکارم: احتیاط  اتمام لازم نیست.
2- آیة اللَّه خامنه‌ای و آیة اللَّه فاضل: و می‌تواند آن را رها کند و از نو یک طواف کامل انجام دهد.
3- آیةالله خامنه‌ای:  مسأله 717 مراجعه شود.
4- آیة اللَّه بهجت: اگر موالات عرفیه به‌هم نخورد و اگر به‌هم بخورد و قبل از اکمال شوط چهارم باشد احتیاط مراعات شود با اکمال آن طواف و اعاده آن.
مسأله 717 عمل کند، و این احتیاط، سزاوار نیست ترک شود. (1)
451 720- اگر در اثنای طواف یا سعی، نماز جماعت برقرار شد و از ادامه طواف معذور شد:
اگر قطع، بعد از شوط چهارم (2) طواف یا سعی باشد، (3)از همان جایی که قطع شده، طواف یا سعی را تمام کند؛ (4) و اگر قبل از شوط چهارم طواف بوده (5) و فصل طویل شده، طواف را از سر بگیرد؛ (6) هرچند احتیاط آن است که طواف را اتمام و پس از خواندن نماز آن، طواف را اعاده و نماز طواف دیگری بخواند؛ و در سعی نیز احتیاط در اتمام و اعاده است.

1- آیة اللَّه تبریزی: بنابر احتیاط مستحب طواف را بعد از طواف اول و نماز آن اعاده کند.
آیة اللَّه مکارم: این احتیاط واجب نیست.
2- آیة اللَّه خویی: اگر موالات فوت شود طواف باطل است و اعاده لازم است. مناسک فارسی، مسأله 314.
3- آیة اللَّه بهجت: در طواف اگر موالات عرفیه به‌هم نخورد اشکالی ندارد و اگر به‌هم بخورد و قبل از اکمال شوط چهارم باشد احتیاط مراعات شود با اکمال آن طواف و اعاده آن، ولی در سعی چون موالات معتبر نیست با فرض عذر مانعی ندارد. مناسک، س 88.
آیة اللَّه خامنه‌ای: گذشت نظر ایشان ذیل مسأله 717.
4- آیة اللَّه تبریزی: حکم قطع طواف، درصورتی که در اثنای طواف نماز جماعت اقامه شود، در مسأله 719 آمده است، و اما نسبت  سعی، احوط در هر دوصورت اتمام و اعاده است.
5- آیة اللَّه سیستانی: اگر در نماز جماعت شرکت کند پس از نماز از همانجا که قطع شده است ادامه دهد چه در طواف باشد چه در سعی؛ و احتیاط مستحب اتمام و اعاده است؛ و اگر شرکت نکند، پس اگر قبل از پایان شوط چهارم باشد وفوت موالات عرفی نشده باشد، از همانجا که قطع شده است ادامه دهد؛ و اگر موالات فوت شده است، از سر بگیرد، و اگر بعد از پایان شوط چهارم باشد، در هر حال اتمام آن کافی است؛ و در سعی اگر موالات از بین برود،  احتیاط واجب، باید سعی را تمام و اعاده کند.
آیة اللَّه نوری: طواف را از سر بگیرد و در سعی نیز اگر بعد مرت چهارم است، بعد از قطع کردن سعی و خواندن نماز، از همان‌جا که قطع کرده بود سعی را  آخر برساند و اگر قبل از مرت چهارم است سعی را از سر بگیرد.
6- آیة اللَّه فاضل: در تمامصور می‌تواند طواف یا سعی را از سر بگیرد وصحیح است، اما اگر بخواهداحتیاط کند  ذیل مسأله 580 مراجعه کند.

 

2- ازسرگیری طواف و تدارک آن‌

از سرگیری طواف با شک در زوال موالات‌

452 722- از سرگیری طواف درصورتی که فوت موالات عرفی مشکوک باشد، اشکال دارد. (1)
453 723- رها کردن طواف بدون عذر و از سرگیری آن با بقای موالات، اشکال دارد؛ (2)و اگر بعد از شوط چهارم، طواف قطع و از سرگرفته شود، باید طواف اول اتمام و نماز خوانده شود سپس طواف و نماز آن، اعاده شود.

 

حکم کلی قطع طواف، از سرگیری آن‌

724454- اگر طواف در اثنا قطع و از سر گرفته شود:
اگر بعد از دور چهارم بوده،  احتیاط واجب طواف اول اتمام سپس یک طواف دیگر به‌جا آورده شود؛ و اگر قبل از دور چهارم بوده، باید یک طواف دیگر به‌جا آورده شود. (3)چنین کسی که طواف را قطع و از سر گرفته، اگر از روی جهل، اعمال مترتّ و تقصیر را انجام داده، (4) ظاهر این است که این اعمالصحیح و از احرام خارج شده است. (5)

1- آیات عظام: بهجت، سیستانی،صافی، گلپایگانی، خامنه‌ای، فاضل، مکارم، نوری: اشکال ندارد و طوافصحیح است؛ آیة اللَّهصافی، آیة اللَّه گلپایگانی: و اگر بعد از شوط چهارم بوده نقصان طواف قطع شده را واجب است به‌جا آورد و نماز آن را نیز بخواند.
2- جهت نظر آیات عظام  مسأله 724 مراجعه شود.
آیة اللَّه تبریزی: در مسأله 724 حکم آن آمده است.
آیة اللَّه خویی: درصورت اعتقاد  جواز از سر گرفتن طواف، عمل مزبور مجزی است.
آیة اللَّه سیستانی: مگر این‌که جاهل قاصر باشد.
3- آیات عظام بهجت، خامنه‌ای، فاضل،صافی، گلپایگانی: طوافی که از سر گرفته مجزی است.
4-  حاشیه قبل مراجعه شود.
5- آیة اللَّه سیستانی: اگر قبل از اتمام شوط چهارم باشد و قطع  اینصورت باشد که از مطاف خارج شده و مشغول کاری شده باشد که عرفاً بگویند طوافش را قطع کرده است، سپس از سر گرفته باشد طوافصحیح است، و اگر بعد از شوط چهارم باشد، درصورتی‌که استیناف‌پس‌از فوت موالات عرفیه بوده،صحیح است وگرنه مشکل است مگر این‌که جاهل قاصر باشد.

 

3- طواف بدون اختیار و تدارک شوط ناقص‌

تدارک چند قدم‌

455 726- اگر در طواف خانه خدا، در قسمتی از طواف اشکالی پیش آمد؛ مثل حرکت بدون اختیار، همان مقدار باید از سر گرفته شود و شروع از حجرالاسود  قصد طواف اشکال دارد. (1)

 

مراد از طواف بدون اختیار

456 727- اگر مقداری از طواف بدون اختیار انجام شود، اعاده آن مقدار، لازم (2) است؛ و اگر در ازدحام طواف با اختیار ممکن نیست، باید درصورت امکان در وقت خلوت انجام شود؛ (3)البته منظور از بی‌اختیار شدن این نیست که طواف کننده در اثر فشار جمعیت تندتر برود، بلکه اگر قدمها را  اختیار خود برمی‌دارد، ضرر ندارد و طوافشصحیح است.

 

نقصان در اثر سلب اختیار و نحوه تدارک آن‌

457 728- اگر مقداری از طواف در اثر ازدحام و مانند آن، (4) پشت  (5) خانه یا بدون اختیار، انجام شود، باید آن مقدار اعاده شود؛ و اگر نمی‌تواند برگردد، می‌تواند همراه با جمعیت بدون قصد طواف حرکت نماید تا  محل اعاده برسد و از آنجا طواف را تدارک نماید. (6)

1- آیة اللَّه بهجت: اگر بتواند برگردد و از همان جا طوافش را ادامه دهد باید این کار را بکند و گرنه بدون نیّت دور می‌زند تا  محلّی که بدون اختیار برده شده برسد تا از همانجا  طواف ادامه دهد.
آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: ولی چنانکه سابقاً گفته شد، مجرّد بردن جمعیت موجب بطلان نمی‌شود مادامی که سایر شرایط موجود باشد.
آیة اللَّه خامنه‌ای و آیة اللَّه مکارم: سابقاً گفته شد، از اوّل نیّت می‌کند که خود را در وسط جمعیّت قرار دهد و طواف کند هرچنداو را ببرند، بنابراین اعاده لازم نیست.
آیة اللَّه سیستانی، آیة اللَّه فاضل:  حاشیه مسأله 728 مراجعه شود
2- آیات عظام تبریزی، خامنه‌ای، مکارم: مانند مسأله سابق است.
3- آیة اللَّه فاضل: و اگر وقت خلوت پیدا نکند و اعاده نیز مستلزم عسر و حرج باشد  همین مقدار اکتفاکند، و طواف در این فرضصحیح است.
4- آیة اللَّه نوری: باید مقداری از طواف که پشت  خانه بوده اعاده شود.
5- آیة اللَّه مکارم: در مورد فشار جمعیّت مثل مسأله سابق است، اما اگر پشت  خانه شود باید آن مقدار را اعاده کند.
6- آیةاللَّه سیستانی: همان‌گونه که گذشت می‌تواند بدون قصد طواف تا حجرالاسود برود و آن شوط را اعاده‌کند ونمی‌تواند بدون قصد طواف برود تاجایی که طوافش نادرست بوده است و از آنجا اعاده نماید.
آیة اللَّه فاضل: همان گونه که گذشت می‌تواند بدون قصد طواف تا حجرالاسود برود و آن شوط را اعاده کند.

 

اگر جای مقدار شوط فاسد معلوم نباشد

458 731- درصورتی که مقداری از یک شوط،صحیح بجا آورده نشود و محدوده آن دقیقاً معلوم نباشد، درصورتی که بعد از فساد آن مقدار، طواف را ادامه نداده باشد، می‌تواند مقداری اضافه و یا حتی یک شوط کامل  عنوان تدارک مقدار باطل شده و مقدمه علمیه انجام دهد؛ ولی اگر بعد از آن، طواف را ادامه داده باشد، طواف او اشکال دارد. (1)
459 732- شخصی در یکی از اشواط، گامهایی را در اثر فشار جمعیت بی‌اختیار پیموده و  همان نحو ادامه داده وطواف را پایان برده است، اکنون که مسأله را فرا گرفته، نه جای آن مقدار را می‌داند و نه شوط را، تکلیف او چیست؟ (2)

 

کفایت تدارک طواف از محاذات‌

460 733- طوافی که قطع می‌شود، ادامه آن از محاذات نقطه قطع شده نیز کافی است و لازم نیست دقیقاً از همان نقطه قطع باشد.

1- آیة اللَّه بهجت: در مسأله قبل آمده است که ظاهراً  طواف ضرر ندارد.
آیة اللَّه سیستانی: در این فرض اگر جاهل قاصر باشدصحیح است.
آیة اللَّهصافی، آیة اللَّه گلپایگانی:صحیح نیست، مگر آن‌که چند قدم جلوتر از محلی که طواف خراب شده،  عنوان مقدّمه علمیّه طواف را شروع کند و ادامه آن را  عنوان وظیفه واجب طواف بجا آورد. آداب و احکام حج، م 581.
آیة اللَّه فاضل: طواف مزبورصحیح است ولکن اگر پس از خرابی، اشواط دیگری را هم اتیان کرده باشدصوری دارد که در بعضی از آنها اقوی بطلان است.
2- آیةاللَّه بهجت: فرض سؤال، مضرّ بهصحّت طواف نیست.
آیة اللَّه تبریزی: حرکت غیر اختیاری در فرض مزبور مضر  طواف نیست، واللَّه العالم.
آیة اللَّه خامنه‌ای: اگر با قصد طواف نموده، اشکال ندارد.
آیة اللَّه سیستانی: اگر کاملًا بی‌اختیار بوده طواف را پس از فوت موالات از سر بگیرد.
آیة اللَّهصافی، آیة اللَّه نوری: از طواف مذکورصرف نظر کند و طواف دیگر انجام دهد، واللَّه العالم
آیة اللَّه فاضل: اگر قصد طواف داشتهصحیح است و گرنه احتیاطاً خودش و اگر نمی‌تواند فردی را نایب کند تا یک طواف و نماز طواف برای او بجا آورد.
آیة اللَّه مکارم: اگر منظور از بی‌اختیار بودن این است که در وسط جمعیت قرار گرفته و قصد طواف دارد و جمعیت او را پیش می‌برند این وضع ضرری  طواف نمی‌زند.

 

4- چند مسأله مربوط  اعاده طواف‌

اتمام و اعاده طواف اعاده‌ای‌

461 737- در مواردی که اتمام و اعاده طواف، لازم است فرقی نمی‌کند که طواف قطع شده، طواف اصلی باشد یا طواف اعاده‌ای.

 

اعاده طواف و سعی با لباس دوخته‌

462 738- اگر در بعد از تقصیر معلوم شود طواف و سعی باطل بوده، اعاده طواف و سعی با لباس دوخته کفایت می‌کند و اعاده تقصیر لازم (1) نیست اگرچه احوط (2) است.
463 739- در مواردی که طواف و نماز باید اعاده شود، لازم نیست با لباس احرام باشد. (3)

 

ترتیب در اعاده‌

464 740- در مواردی که لازم است طواف و سعی اتمام و اعاده شود، بنا بر احتیاط، باید اعاده، بعد از اتمام طواف و خواندن نماز آن، انجام شود.(4)

1- آیة اللَّه بهجت: لازم است طواف و نماز اعاده شود و پوشیدن لباس احرام لازم نیست و احتیاطاً سعی و تقصیر را اعاده کند و درصورتی که بطلان از جهت جهل  حکم نبوده، کفّاره ندارد. پرسشهای جدید حج، س 74.
آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی،صافی، فاضل، گلپایگانی: اعاده تقصیر لازم است.
2- آیة اللَّه مکارم: این احتیاط ترک نشود اگرچه کفّاره ندارد.
3- آیة اللَّه خویی: اگر طواف را از روی جهل ترک کرده و یا آنها را باطل انجام داده باقی در احرام می‌باشد و لباس دوخته را باید در بیاورد. آیة اللَّه سیستانی: او بر احرام خود باقی است و باید از محرّمات احرام اجتناب کند.
آیة اللَّهصافی، آیة اللَّه گلپایگانی: در طواف عمره تمتّع و عمره مفرده احرام واجب است و در طواف حج لازم نیست. آداب و احکام حج، م 610
4- آیة اللَّه تبریزی، آیة اللَّه خویی: کافی است یک طواف یا سعی  نیّت اعم از تمام و اتمام انجام دهد.