کتاب الاجتها د و التقلید

کتاب الاجتها د و التقلید

 (س) چه می فرمایید اولاً در عمل نمودن به فتاوی سید مرحوم در جائی که فتوی آن حضرت در دست نباشد مثلاً جلد ثانی و جلد ثالث عروه الوثقی که پس از وفات مرحوم سید مطبوع شده و سرکار محشی نفرموده اید و اشخاصی که مقلد آن مرحوم بوده اند و اکنون به حضرتعالی مقلدند اذن می دهید که به آن دو جلد رساله ملحقه عمل نمایند یا نه ثانیاً در جایی که مجتهد عادلی نباشد غیر مجتهد عادل می تواند به شهود رسیدگی نموده و حکم دهد بنا بر عموم حجتیه بینه به هر کس باشد و ثالثاً در مسئله سابقه شخص غیرمجتهد در مقام فصل خصومت عقد صلح فصل خصومت جاری نماید یا اینکه مصالحه نماید حق مدعی را به حلف منکر یا چیز دیگر به شرط آنکه منکر قسم خورد دعوی به مصالحه کذائیه ساقط می شود یا نه یا اینکه نه به وجه عوضیت و شرطیت بلکه بطوریکه مصالحه نماید حق مدعی را به منکر بدو مثقال نبات مثلاً به شرط اینکه برای مدعی باشد اختیار فسخ هرگاه منکر به برائه ذمه محلف نشود و یا اینکه

1- فصل خصومت با احلاف رد به غیر مصالحه نماید یا اینکه بگوید مدعی به منکر اگر قسم خوری بری هستی آیا ابراء معلق صحیح است یا نه متمنی است جواب فروعات این مسئله را به طوریکه اشکال نماند مرقوم فرمایید.

 (ج)- بسم الله الرحمن الرحیم در صورتی که کسی سابقاً مقلد مرحوم سید بوده در هر مسئله که فتوی مقلد فعلی حی که به او رجوع کرده در دست نباشد بقاء به تقلید سابق بی اشکال است و جلد ثانی و ثالث عروه الوثقی که از حیث غلط مامون باشد عمل به طبق آنها ضرر ندارد در مسئله ثانیه غیر مجتهد عادل نمی تواند به طبق بینه حکم بدهد در مسئله ثالثه صلح دعوی و صلح مدعی به حلف منکر یا به چیز دیگر به شرط حلف او جایز است و همچنین صلح بدو مثقال نبات مثلاً با شرط خیار فسخ در صورتی که منکر قسم نخورد صحیح است و فرض اخیر که مفادش ابرا، معلق است مشکل است و باید دانست که حلفی که شرط می شود یا عوض می شود یا به نحو دیگر باید مقصود حلف بر برائه قبل از این مصالحه باشد و الله العالم الاحقر عبدالکریم حائری(1)

2-  (س) تبعیض در مسا ئل که شخص بعضی را باقی بر فتوای مجتهد میت بوده باشد و بعضی را عدول به حی کند جایز است یا نه و آیا در احتیاطات لا یترک میت عدول به حی کند هم تبعیض محسوب است یا نه و جایز است یا نه؟

1- [1] . نسخه خطی «گ»، ص 14.

(ج)- اما در احتیاطات مطلقه میت رجوع به حی نمودن بی اشکال است و اما عدول از بعض از فتاوی میت به حی اگر مرجع او مرحوم حجهالاسلام آقای سید محمد کاظم اعلی الله مقامه بوده است ضرر ندارد چون خودشان تجویز فرمودند رجوع به حی را عیب ندارد انشاءالله.(1)

1-  (س) کسی که مقلد مرحوم آیهالله شیرازی طاب ثراه بوده و فعلاً هم باقی بر تقلید هست و در احتیاطهای مرحوم شیرازی به احتیاط عمل کرده حالا می تواند آن احتیاط ها را به فتوی مجتهد حیّ رجوع کند یا نه؟

 (ج)- بلی می تواند والله العالم حرره الاحقر عبدالکریم الحائری.(2)

2-  (س) شخصی از روی سهو یا نسیان یا جهل قصوری یا تقصری عملی کرد که موافق فتوی مقلد نبود یا عمداً مخالفت کرد و بعد از فوت این مجتهد تقلید مجتهد دیگر کرد که این اعمال سابقه با فتاوی ایشان مطابق است و در این تقلید دویمی متذکر شد بنا موافق افتاده اعمال سابقه با فتوای سابق آیا قضاء آنها واجب است یا خیر؟

(ج)- اگر آن اعمال با قصد قربت بجای آمده باشد عدم وجوب قضا بعید نیست و احوط قضاء است خصوص در جاهل مقصر و مخالف عمدی و الله العالم(3)

3-  (س) ما فعلاً به شما مقلد هستیم بعد از فوت مجتهد سابق و اعلمیت شما از سابق و یا اعلمیت سابق از شما به ما معلوم نیست پس در این مسئله که عمل کرده ایم و آن مسئله که عمل نکرده ایم تکلیف ما بقاء است و یا مختاریم در بقاء؟

1- [1] . نسخه خطی «گ»، ص 84.

2- [2] . نسخه خطی «گ»، ص 57.

3- [3] . نسخه خطی «گ»، ص 108.

 

(ج)- مختارید.(1)

1-  (س) در احتیاط مطلقه رجوع به غیر اعلم و یا اعلم قبل از عمل و یا بعد از عمل چه طور است؟

(ج)- رجوع به غیر با رعایت الاعلم فالاعلم در فرض مخالفت غیر اعلم با اعلم جایز است مطلقا.(2)

2-  (س) اگر مجتهد سابق که فوت شده اورع باشد از مجتهد لاحق و مقلد در بعض مسائل به فتوی لاحق عمل کرده و لاحق بقاء را در بعض جا احتیاط می داند پس در این صورت رجوع به بقاء در قول اورع سابق لازم است یا نه؟

(ج)- لازم نیست و الله العالم.(3)

3-  (س) به مجتهدی تقلید کرده ام الحال می بینم مجتهدی دیگر دارد که او را احتمال اعلمیت دارد در این صورت لازم است که به آن مجتهدی که شبهه اعلمیت دارد رجوع کند یا نه به فرض عدم جواز رأی این مجتهد در دست نبود لهذا به آن مجتهد تقلید کردم به خیال اینکه رأی همان مجتهد را بدست آورم رجوع می کنم آیا در این صورت رجوع جایز است یا نه؟

(ج)- مجرد شبهه اعلمیت مجوز ر جوع نیست و در فرض ثانی رجوع مادام که مخالفت معلوم نیست ضرر ندارد و الله العالم.(4)

1- [1] . نسخه خطی «گ»، ص 138.

2- [2] . نسخه خطی «گ»، ص 139.

3- [3] . نسخه خطی «گ»، ص 142.

4- [4] . نسخه خطی «گ»، ص 219.

 

1- (س) از جهت بینه سوال می کنم آیا سید ابوالحسن اصفهانی و حاجی شیخ عبداله ممقانی جایز به تقلیدند به عبارت اخری عدالت ایشان در نزد حضرت حجهالاسلام معلوم است مرقوم فرمایید تا اینکه در احتیاط های لازمه حضرت حجه الاسلام رجوع نمائیم؟

(ج)- رجوع به آقایان مراجع تقلید انشاءالله بی اشکال است و الله العالم.(1)

1- [1] . نسخه خطی «گ»، ص 221.

Share