شبهه : هدف از تشریع حجاب اسلامی و فلسفه ی حجاب و پوشش چیست؟
پاسخ : هدف اصلی تشریع احكام در اسلام، قرب به خداوند است كه به وسیله ی تزكیه ی نفس و تقوا به دست می آید:
إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ؛[1] بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.
هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یتْلُوا عَلَیهِمْ آیاتِهِ وَ یزَكِّیهِمْ وَ یعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُبِینٍ4؛
اوست خدایی كه میان عرب امّی (قومی كه خواندن و نوشتن هم نمی دانستند) پیغمبری بزرگوار از همان قوم برانگیخت، تا بر آنان وحی خدا را تلاوت كند و آنها را (از لوث جهل و اخلاق زشت) پاك سازد و كتاب سماوی و حكمت الهی بیاموزد؛ با آن كه پیش از این، همه در ورطه ی جهالت و گمراهی بودند.
از قرآن كریم استفاده می شود كه هدف از تشریع حكم الهی، وجوب حجاب اسلامی، دست یابی به تزكیه ی نفس، طهارت، عفت و پاكدامنی است. آیاتی هم چون:
قُلْ لِلْمُؤْمِنِینَ یغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ یحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكى لَهُمْ؛[2] ای رسول ما مردان مؤمن را بگو تا چشم ها از نگاه ناروا بپوشند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند، كه این بر پاكیزگی جسم و جان ایشان اصلح است.
وَ إِذا سَأَلُْتمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجابٍ ذلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ؛[3] و هرگاه از زنان رسول متاعی می طلبید از پس پرده بطلبید، كه حجاب برای آن كه دل های شما و آنها پاك و پاكیزه بماند بهتر است.
وَ الْقَواعِدُ مِنَ النِّساءِ اللاَّتِی لا یرْجُونَ نِكاحاً فَلَیسَ عَلَیهِنَّ جُناحٌ أَنْ یضَعْنَ ثِیابَهُنَّ غَیرَ مُتَبَرِّجاتٍ بِزِینَةٍ وَ أَنْ یسْتَعْفِفْنَ خَیرٌ لَهُنَّ وَ اللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛[4] و زنان سالخورده كه از ولادت و عادت بازنشسته اند و امید ازدواج و نكاح ندارند، بر آنان باكی نیست كه اگر اظهار تجملات و زینت خود نكنند، نزد نامحرمان جامه های خود را از تن برگیرند و اگر بازهم عفت و تقوای بیش تر گزینند، بر آنان بهتر است و خدا به سخنان خلق شنوا و آگاه است.
یا أَیهَا النَّبِی قُلْ لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنِینَ یدْنِینَ عَلَیهِنَّ مِنْ جَلاَبِیبِهِنَّ ذلِكَ أَدْنى أَنْ یعْرَفْنَ فَلا یؤْذَینَ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِیماً؛[5] ای پیغمبر با زنان و دختران خود و زنان مؤمنان بگو كه خویشتن را به چادرهای خود فروپوشند كه این كار برای این كه آنها به عفت و حریت شناخته شوند تا از تعرض و جسارت (هوس رانان) آزار
نكشند بر آنان بسیار بهتر است و خدا در حق خلق، آمرزنده و مهربان است.
چون نگاه به نامحرم توسط مردان، باعث تحریك و تهییج جنسی آنان و در نتیجه منجر به فساد می شود، خداوند در كنار دستور حجاب و پوشش بدن به بانوان، به مردان نیز دستور به حجاب و پوشش چشم داده و نگاه به نامحرم را بر آنان حرام كرده است؛ چنان كه از امام رضا(ع) نقل شده است:
حُرّم النظر الی شعور النساء المحجوبات بالازواج و غیرهنّ من النساء لما فیه من تهییج الرجال و ما یدعوا التهییج الی الفساد و الدخول فیما لا یحلّ و لا یجمل؛[6] نگاه به موهای زنان با حجاب ازدواج كرده و بانوان دیگر، از آن جهت حرام شده است كه نگاه، مردان را برمی انگیزد و آنان را به فساد فرا می خواند در آنچه كه ورود در آن نه حلال است و نه شایسته.
از مجموع آیات و حدیث فوق به خوبی استفاده می شود كه هدف و فلسفه ی وجوب حجاب اسلامی، ایجاد تزكیه ی نفس، طهارت و عفت و پاكدامنی در بین افراد جامعه، و ایجاد صلاح و پیش گیری از فساد است.
-------------------------------------------
[1]. سوره ی حجرات (49)، آیه ی 13.
[2] . سوره ی نور (24)، آیه ی 30.
[3] . سوره ی احزاب (33)، آیه ی 53.
[4] . سوره ی نور (24)، آیه ی 60.
[5] . سوره ی احزاب (33)، آیه ی 59.
[6] . مجلسی، بحارالانوار، ج 104، ص 34.
