امام واسطه فيض بين خدا و مخلوقات
لازمترين موضوع، درك و تصور صحيح از مقام امام زمان (عج) است و اگر تصور ما صحيح شد بسيارى مسائل بعدى خود به خود روشن مىشود.
در دعاى شريف ندبه مىخوانيم:
«ايْنَ السَّبَبُالْمُتَّصِلُ بَيْنَالْأرْضِ وَ السَّماءِ»
؛ يعنى كجاست آن سببى كه بين زمين و آسمان عامل اتّصال مادون به مافوق است.
اين همان مفهوم واسطه فيض است؛ يعنى امام (ع) واسطه بين خدا و كلّ عالم هستى است و اگر متوجّه شويم كه امام (ع) يك حقيقت و يك مقامند در عالم، مىرسيم به اينكه حتّى ملائكه هم وجود خود را از امام مىگيرند. وقتى فهميديم امام واسطه فيض است و واسطه فيض بودن؛ يعنى
مبانى معرفتى مهدويت، ص: 21
از نظر حقيقت از همه موجودات حتّى از ملائكه مقرّب هم بالاتر است. براى اينكه روشن شود معناى واسطه فيض بودن يعنى يك حقيقت، به اين روايت كه در جوامع روايى فريقين از پيامبر اكرم (ص) نقل شده، توجّه كنيد كه حضرت فرمودند:
«كُنْتُ نَبِيّاً وَ آدَمُ بَيْنَ الْماءِ وَ الطّين»
؛ يعنى من نبى بودم و آدم بين آب و گل بود. همچنين در روايت از اميرالمؤمنين (ع) داريم كه حضرت فرمودند:
«كُنْتُ وَصِيًّا وَ آدَمُ بَيْنَ الْماءِ وَ الطّين»
يعنى من وصى پيامبر (ص)، بودم وقتى آدم هنوز در بين آب و گل بود. اين دو روايت همديگر را تأكيد مىكنند. بايد مفهوم اين روايات روشن شود تا بتوان فهميد امام يعنى چه؟ و امام زمان دوستى و توسّل به امام زمان (عج) يعنى چه؟ و اينكه ما به وجود امام زمان زندهايم چه مفهومى دارد؟
اينكه پيامبر اكرم (ص) مىفرمايند: «آدم هنوز به دنيا نيامده بود كه من پيامبر بودم»؛ منظور اين است كه مقام حضرت قبل از خلقت عالم، وجود داشته است، قبل از اينكه حضرت آدم (ع) خلق شود و نسلهاى متمادى به دنيا بيايند و بعد بدن و نفس پيامبر اكرم (ص) به دنيا بيايد، قبل از همه اينها مقام پيامبر اكرم (ص) وجود داشته است. معنى اينكه گفته مىشود پيامبر اكرم (ص) يك مقام است، به همين معنى است. و روايت دوم هم كه حضرت اميرالمؤمنين (ع) مىفرمايند، خبر از همان نكته مىدهد كه امام يك مقامى است فوق جسم و جسمانيات.
______________________________
(1)- «بحارالانوار»، ج 16، ص 403.
(2)- «عوالىالْلَآلى»، ج 4، ص 124.
مبانى معرفتى مهدويت، ص: 22
از قول پيامبر اكرم (ص) نقل شده است كه فرمودهاند: «شعبان ماه من است، پس روزه بداريد در اين ماه براى محبّت پيغمبر خود» يعنى با انجام اين دستور، به مقامى مىرسيم كه محبّت پيامبر اكرم (ص) در قلبمان ايجاد مىشود. اينحالت را نمىتوان با كتاب خواندن به دست آورد. با خواندن صد كتاب تاريخ اسلام و زندگى پيامبر (ص) نمىتوان پيامبرشناس شد. چون پيامبر (ص) يك مقام است، براى نزديكى به مقام رسولالله (ص) و دوست داشتن پيامبر (ص) بايد رياضت كشيد، از نوع رياضتهايى كه در ماه شعبان به ما دستور دادهاند، مثل روزه و دعا و استغفار.
همچنين در روايت آمده است كه با زحمت و رياضت مىتوان امام زمان (عج) را رؤيت كرد، چون امام زمان (عج) يك مقام است. براى ارتباط با آن مقام بايد توجّه جان انسان از دنيا و تعلّقات دنيايى قطع شود و به غيب نظر كند؛ يعنى اگر بخواهى بُعدى از ابعاد آن عصمت كل را دريابى، بايد در بعدى از ابعاد، يك همسنخى و هماهنگى با مقام عصمت در خود ايجاد كنى. اين كه فرمودهاند: «اگر چهل روز خالصانه صبح كنى و قلب خود را آماده نمايى، حضرت را مىبينى»؛ به اين معنا است كه اگر خود را از هرگونه رذيلت خالص كردى و قلب را براى پذيرش حكم خدا آماده كردى و مقام انسانىات از حدّ دنيا و جسم و خشم و شهوت بالا و بالا و بالاتر آمد روحت زلال مىشود و به مقامى از كمال مىرسد كه حضرت (ع) بر او نظر كند و انسان نيز ايشان را در منظر خود مشاهده
______________________________
(1)- «مفاتيحالجنان»، در فضيلت ماه شعبان.
مبانى معرفتى مهدويت، ص: 23
نمايد، و از اينجاست كه سير روح و تعالى آن انسان شروع مىشود، چون هدفش را پيدا كرده است.
( 1)-« بحارالانوار»، ج 16، ص 403.
( 2)-« عوالىالْلَآلى»، ج 4، ص 124.
( 1)-« مفاتيحالجنان»، در فضيلت ماه شعبان.
