موجود بودنِ موعود
یكى از مسائلى كه شیعه به آن معتقد است و یكى از نكات عمیق تفكر شیعه است «موجود» بودن «موعود» است. و این نحوه عقیده، نشانه شعور بزرگ و واقعبینى ارزشمند شیعه است، كه بعداً بدان خواهیم پرداخت. در این مطلب هیچ شكى نیست كه همه ادیان تا اینجا را معتقدند كه موعودى هست و با دجّالِ آخرالزمان مىجنگد و جهان را به یك عدالت و معنویت آرمانى مىرساند؛ و این عقیده، هم مبانى دینى دارد هم مبانى فلسفى. آنچه شیعه متوجه است و به گفته هانرىكُربَن؛[1] همین سبب زنده بودن مكتب تشیع شده این است كه آن موعود، هم اكنون موجود است. یعنى اینطور نیست كه امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشريف) در آخر تاریخ عالَم، موجود شوند و سپس ظهوركنند. بلكه آخرالزمان، ظرف ظهور وجود مقدس امامزمان (عجل الله تعالی فرجه الشريف) است. یعنى وجودى كه قبلًا هم بوده، درآخرالزمان ظاهر مىشود.
ابتدا باب بحث را از نظر استدلالى تا حدى باز مىكنیم و سپس به زوایاى دیگر آن مىپردازیم، البته در بحث «آخرالزمان؛ شرایط ظهور باطنىترین بُعد هستى» و یا در بحث «نحوه حضور حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه الشريف) در هستى» از زاویه دیگرى حضور وظهور حضرت را عرض كردهایم. امید
______________________________
(1)- كتاب شیعه (مذاكرات و مكاتبات پروفسور هانرىكربن با علامهطباطبایى «ره») مؤسسه پژوهشى حكمت و فلسفه ایران.
مبانى معرفتى مهدویت، ص: 89
است این نحوه ورود به مسئله، یقین و بصیرتى نسبت به وجود مقدس آن حضرت براى ما پدید آورد.
این یك قاعده عقلى است كه همیشه چیزى كه درجه وجودىاش بالاتر است، و مسلّم در عالم غیب واقع است، اول بهوجود مىآید سپس در عالم ماده آرامآرام ظهور پیدا مىكند.
ارسطو مثال خوبى مىزند؛ مىگوید: كودكى كه در حال جوان شدن است، درست است كه جوانى این كودك هنوز بالفعل نشده و لذا هنوز جوان نشده است، امّا مرتبه و شخصیت جوانى در عالم غیب وجود دارد كه این كودك از نظر بدنى و فعالیتهاى فیزیولوژیك به آن برسد. اگر جوانى به عنوان یك مقصد و غایت بالفعل موجود نباشد، این بدن به سوى كدام مقصد و غایت مىرود؟ پس این بدن به طرف غایت و هدفى مىرود كه فعلًا موجود هست؛ هرچند كه در بدن این كودك هنوز ظاهر نشده است. و اینطور نیست كه وقتى این كودك جوان مىشود، غایتى به نام جوانى تازه به وجود آید، بلكه وقتى این كودك جوان شد، جوانى موجود در خارج كه به صورت غیبى موجود بود، در بدن او همراه با جسم مادى او، ظاهر مىشود.
[1] ( 1)- كتاب شیعه( مذاكرات و مكاتبات پروفسور هانرىكربن با علامهطباطبایى« ره») مؤسسه پژوهشى حكمت و فلسفه ایران.
