در اسلام هدف اصلى از همه فعاليت هاى انسان مسلمان رسيدن به مقام قرب الهى است. قرآن در اين باره مى فرمايد:
وَأَنَّ إِلَى رَبِّكَ الْمُنتَهَى [1]
پايان كار به سوى پروردگار توست.
خوردن نيز نمى تواند از فعاليت هاى ديگر انسان جدا باشد. آيات و رواياتى كه در اين زمينه وجود دارد، چند هدف را از خوردن مشخص مى كند كه به سه نمونه از آنها اشاره مى شود:
1. توانايى براى عبادت و عمل صالح
خداوند در قرآن مى فرمايد:
كُلُوا مِنَ الطَّيِّباتِ وَاعْمَلُوا صَالِحاً[2]
از چيزهاى پاكيزه بخوريد و كار شايسته كنيد.
مقارنت جمله «كُلُوا مِنَ الطَّيِّباتِ » با جمله «وَاعْمَلُوا صَالِحاً» اشاره به اين است كه شما با خوردن غذاهاى مفيد و پاكيزه براى انجام دادن كارهاى خوب و شايسته، قدرت پيدا مى كنيد.[3] از اين رو، اگر انگيزه انسان از مصرف مواد غذايى و استفاده از نعمت ها و خوردنى ها، نيرومند شدن براى انجام دادن كارهاى شايسته باشد، بى شك ارزش مثبتى خواهد داشت. در مقابل، اگر هدف تنها لذت بردن و تن پرورى باشد، چنين انسانى مانند حيوان زبان بسته اى است كه براى پروراندن به او علوفه مى دهند و خود نمى داند چه سرنوشتى در انتظار اوست.
2. سپاس گزارى از صاحب نعمت
خداوند در آيه هاى گوناگون هدف از آفرينش نعمت ها كه منابع غذايى، بخشى از آن است را افزون بر تأمين نيازهاى مادى و تغذيه انسان، شكرگزارى از ولى نعمت بيان مى كند. زيرا شكر و سپاس از گونه هاى عبادت است كه وسيله اى براى تكامل انسان خواهد بود. قرآن كريم مى فرمايد:
كُلُوا ... وَاشْكُرُوا لِلّهِ [4]
بخوريد ... و خدا را شكر كنيد.
خداوند همه نعمت ها را در اختيار انسان قرار داده است تا با استفاده از آنها به كمال معنوى و ابدى برسد. يكى از راههاى رسيدن به كمال معنوى شكرگزارى از نعمت دهنده است.
3. خوردن و اطعام ديگران
قرآن كريم مى فرمايد:
كُلُوا ... وَأَطْعِمُوا[5]
بخوريد ... و بخورانيد.
----------------------------------------
[1] نجم/ 42
[2] مؤمنون/ 51
[3] اخلاق در قرآن، محمدحسين اسكندرى، ج 2، ص 231
[4] بقره/ 172؛ نحل/ 114
[5] حج/ 28.
