1. حفظ جان متوقف بر خوردن حرام باشد و اگر نخورد بر اثر گرسنگى مى ميرد.
مسأله: خوردن آنچه بر انسان حرام است در حال اضطرار حلال مى شود.[1]
2. مداواى مرضى كه تحمل آن به طور معمول ممكن نيست و متوقف بر خوردن حرام باشد و معالجه آن منحصر در استفاده از همان دارو باشد.[2]
پرسش: خوردن تخم گوسفند اگر با تجويز پزشك باشد چه حكمى دارد؟
پاسخ: در مقام ضرورت و ا نحصار معالجه با آن، به مقدار رفع ضرورت مانعى ندارد.[3]
3. شخص را به خوردن يا آشاميدن حرام وادار كنند به گونه اى كه اگر نخورد جان يا آبرويش در خطر قرار مى گيرد.
مسأله: در تمام مواردى كه خوردن يا آشاميدن حرام، جايز مى شود بايد به مقدار ضرورت اكتفا شود و زياده بر آن جايز نيست.[4]
[1] بقره/ 173؛ انعام/ 146؛ فرهنگ فقه، ج 3، ص 523
[2] تحريرالوسيله، ج 2، م 34؛ جامع المسائل فاضل، ج 2، س 1197 تا 1200
[3] استفتائات جديد تبريزى، ص 401، س 1777؛ استفتائات مكارم، ج 3، ص 301، س 798
[4] تحريرالوسيله، ج 2، ص 170، م 31 و 32؛ در كتاب رساله نوين، عبدالكريم بى آزار شيرازى، ج 3، ص 225، موارد اضطرار را ده نوع ذكر نموده است.
