امام خمینی قدس سره و 24 ساعت نظم
امام خمینی قدس سره و 24 ساعت نظم نوشتاری است که از ساعت 3 بامداد رفتار و کارهای امام رحمه الله را تا همان ساعت روز بعد در طول 24 ساعت به تصویر می کشد. با ما همراه باشید.
زندگی به سبک روح الله
می گویند خیلی ها ساعت هایشان را منطبق با کارهای امام تنظیم می کردند؛ مثلا وقتی ایشان در حیاط خانه قدم می زد یا کتابی تورق می کرد و یا مشغول ملاقات با مسئولان می شد لازم نبود به ساعت نگاه بیندازی.
شاید همین رفتار، هم یکی از دلایل متمایز شدن او از دیگر رهبران جهان می شد. امام خمینی (قدس سره) همیشه بهترین درس یک معلم را رفتار او می دانستند و به شاگردانشان می فرمودند: «اگر می خواهید شاگردان خوب تربیت کنید ابتدا باید خود را اصلاح کنید. اصلا اصلاح جهان پیرامون ما نیز باید از اصلاح خود شروع شود». امام داشتن نظم و ترتیب را در رفتارشان نشان می دادند و به انجام برنامه ریزی روزمره شان بسیار اصرار داشتند. وظیفه سنگین رهبری انقلاب، نشستن بر کرسی استادی حوزه علمیه و تربیت شاگردان متعدد، ملاقات با مبارزان انقلابی و جریان سازی برای به پیروزی نشستن فعالیت های انقلابی و انجام وظایف فردی و خانوادگی هیچ یک مانعی برای تشویش و بی نظمی در زندگی ایشان نشد و تا آخرین لحظات عمر با برکت شان پایبندی به این سبک زندگی را ترک نکردند. دانستن این برنامه و کارهایی که ایشان بطور مکرر در شبانه روز به آن مشغول بودند خالی از لطف نیست و آموختنی های زیادی به همراه دارد.
۳ تا ۴ صبح
فعالیت روزانه امام ره از ساعت 3 بامداد و با نماز شب شروع می شد.نماز شب ایشان با وجود مشغله زیاد به هیچ وجه ترک نمی شد. ایشان هر شب برای مناجات با خدا از خواب بر می خاستند. امام در بیماری، در صحت، در زندان، در خلاصی، در تبعید، حتی در روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شب می خواند. ایشان هنگام بیدار شدن در نیمه شب هیچ وقت مزاحم دیگران نمی شدند. همسر امامره نقل کرده اند: «تا حالا نشده که من از نماز شب ایشان بیدار شوم، چون مطلقا چراغ روشن نمی کردند. حتی چراغ دستشویی را روشن نمی کردند.» ایشان حتی هنگام وضوی نماز شب، یک ابر زیر شیر آب می گذاشتند که صدای چکه و ریزش آب موجب بیدار شدن کسی نشود.
یک ساعت بعد از نماز صبح
همواره در کنار دست امام خمینی کتاب هایی برای مطالعه قرار داشت. ایشان بعد از به جا آوردن نماز صبح و انجام تعقیبات و مستحبات، ساعتی را به مطالعه در نخستین دقایق روز اختصاص می دادند. ایشان علاوه بر کتاب های حوزوی و فقهی به دیگر کتاب ها هم نظر ویژه ای داشتند. ذکر خاطره ای از جلال آل احمد نشانگر این است که ایشان نسبت به دانستن مسائل روز و کتاب های مطرح زمان خود بسیار اصرار داشتند. جلال به همراه برادرش یک روز به ملاقات امام می روند. وقتی جلال روبه روی امام می نشیند با کمال تعجب می بیند که گوشه ای از کتاب غربزدگی که تازه به بازار کتاب عرضه شده و سر و صدایی در جامعه روشنفکری آن زمان به پا کرده بود از زیر لحافی که امام روی آن نشسته بودند بیرون آمده است. جلال با اشاره به کتاب می گوید: «آقا شما هم از این اباطیل و پرت و پلا ها می خوانید»؟ امام نیز در جواب با مهربانی می گویند که این کتاب «غربزدگی» قابل استفاده است و من خواندن آن را به دیگران هم توصیه می کنم.
رأس ساعت ۷ صبح
امامره همزمان با روشن شدن هوا و بالا آمدن آفتاب صبحانه شان را صرف می کردند. این برنامه ای بود که هر روز تکرار می شد و در زمان بیماری و خستگی و مشغله های بسیار نیز ایشان به مقدار کم و در زمان معین صبحانه ساده ای میل می کردند.
رأس ساعت ۸ صبح
زمانی که ایشان به تربیت شاگردان در حوزه علمیه مشغول بودند کلاس هایشان رأس ساعت ۸ صبح آغاز می شد. ایشان در زمان معینی مسیر خانه تا حوزه را طی می کردند و اجازه نمی دادند چیزی مانع به موقع رسیدنشان بر سر کلاس ها شود. گاهی مردم که ایشان را می شناختند جلوی ایشان را می گرفتند و سؤالی می پرسیدند اما ایشان در این هنگام هم از رفتن باز نمی ماندند. می رفتند و در مسیر پیاده رویشان به سؤال ها هم پاسخ می دادند. بعد از نقل مکان ایشان از قم و پس از انقلاب اسلامی، ایشان این ساعت از روز را تا ۹ صبح به بررسی درباره مسائل ایران و اخبار روز می پرداختند.
از ۹ تا ۱۰ صبح
امام ره از انجام وظایفی که در خانواده و به عنوان پدر و همسر داشتند غافل نمی شدند. ایشان زمان ویژه ای را نیز به انجام کارهای شخصی خود اختصاص می دادند و اینگونه نبود که تمام وقت خود را صرف عبادت و یا کارهای اجتماعی کنند. پرداختن به کارها و وظایف شخصی برنامه روزانه امام بود و ایشان معمولا از ساعت ۹ تا ۱۰ صبح به این قبیل کارها مشغول بودند. یکی از برنامه های امام در این ساعت خواندن زیارت عاشورا مخصوصا در دهه اول محرم بود.
۱۰ تا ۱۲ ظهر
امام خمینی قدس سره در زمان رهبری خود ملاقات کننده های بی شماری از طیف های مختلف مسئولان تا خبرنگاران و سفرای خارجی داشتند. همه می دانستند که ایشان اینگونه ملاقات ها را در ساعت ۱۰ تا ۱۲ ظهر انجام می دادند و درخواست ملاقاتشان را منطبق با این ساعت به دفتر امامره عرضه می کردند. ایشان معمولا در این ساعت ها با جمع خاصی از مسئولین درباره مسائل کشور و جهان بینی اسلام و انقلاب به گفت وگو می نشستند و برای همه گروه ها هم پذیرایی و میزان وقت، یکسان بود. ملاقات های مردمی امام هم معمولا در همین ساعت انجام می شد.
نیم ساعت مانده به ظهر
اهل خانه و کسانی که بطور روزانه با امامره ملاقات داشتند از عادت های روزمره ایشان باخبر بودند. او همیشه نیم ساعت مانده به ظهر در حیاط خانه پیاده روی می کرد و این عادت تا آخرین روزهای عمر ایشان و پیش از آنکه در بیمارستان بستری شوند نیز ادامه داشت. عکس های مختلف از پیاده روی امام در حیاط خانه شان در جماران به یادگار باقی مانده است.
از ساعت یک تا ۳ بعد از ظهر
این ساعت از روز مختص برنامه هایی مانند اقامه نماز و صرف ناهار بود. امام این وعده غذایی را همراه خانواده میل می کردند. پس از انجام این کارها امام یک ساعت را به استراحت اختصاص می دادند.
از ساعت ۳ تا ۵ بعد از ظهر
امام همواره نسبت به مسائل ایران حساس بودند. ایشان با جدیت اخبار داخلی و خارجی را دنبال می کردند و گاه اتفاق می افتاد که برای برون رفت از یک مسئله حساس، ساعت ها به بحث و بررسی با مسئولان و یا جست وجو در اخبار می پرداختند. ایشان از ساعت ۳ تا ۵ بعد از ظهر به مطالعه و بررسی در مورد جریان های سیاسی داخلی و خارجی روز می پرداختند.
از ساعت ۵ تا هنگام نماز مغرب
اهمیت به رسانه در زندگی روزمره امام ره به خوبی به چشم می آمد. ایشان همواره مقید به شنیدن، دیدن و خواندن اخبار روز ایران و جهان از طریق رسانه هایی مانند رادیو و تلویزیون و روزنامه ها بودند. بیشتر وقت ها از ساعت ۵ صدای رادیوی کوچک امام که از آن اخبار پخش می شد به گوش می رسید و این برنامه معمولا تا هنگام نماز مغرب ادامه پیدا می کرد.
از ساعت ۹ تا ۱۱ شب
امام برنامه غذایی بسیار منظمی داشتند و راس ساعت ۹ شب شام مختصری میل می کردند. بعد از آن دوباره به وظایف رهبری خود مشغول می شدند. پاسخ به نامه های بی شمار، بررسی اخبار روز و مطالعه از دیگر برنامه هایی بودند که در این ساعت به آن مشغول می شدند. امام در ساعت ۱۱ شب این فعالیت ها را پایان می دادند و با تجدید وضو به خواب می رفتند.
ساعت ۱۱ شب تا ۳ صبح
اطرافیان امام ره می گویند ایشان همیشه ۱۱ شب می خوابیدند و ساعت ۳ نیمه شب بیدار می شدند. حتی شبی که بنی صدر متواری شد اغلب مسئولان به این فکر می کردند که حالا چه باید بکنند، امّا امام در ساعت مشخص آماده خوابیدن شدند، اطرافیان گفتند: چنین شده است، امام فرمودند: آنچه باید بشود، خواهد شد. شما تکلیف خود را انجام دهید بقیه اش دست خداست. حالا از اینکه من بخوابم یا نخوابم که کاری نمی توانم انجام دهم، جز اینکه کارهایی که باید پس از استراحت انجام دهم دچار نقص و کاستی می شود.
اوقات فراغت قدم زدن در هوای آزاد
شاید خیلی ها فکر می کنند سیاستمدار بزرگی که از جوانی پا به عرصه مبارزاتی گذاشته است، به اوقات فراغت توجه چندانی نداشته، اما خاطرات نزدیکان امام خمینی (قدس سره) حقیقت دیگری را بیان می کند. شهید محلاتی در کتاب ۱۵ خرداد نقل کرده است: «امام (قدس سره) در جوانی طلبه خشکی نبودند که همیشه روزه بگیرند، ذکر بگویند، نخندند و تفریح نکنند بلکه اوقات فراغت هم داشتند. به عنوان مثال شب های پنجشنبه دور هم جمع می شدند تا کبابی بخورند یا در مدرسه کته ای درست کنند». پیاده روی و قدم زدن امام (قدس سره) مشهور است و از روزهای نوجوانی آن را ترک نمی کردند. می گویند در دوران جوانی بیشتر روز ها همراه دوستانش قدم زنان به سوی باغ های اطراف قم می رفتند و علاوه بر تفریح سالم و نشاط بخش، با یکدیگر مباحثه می کردند.
کمک به خانواده همکاری در نگهداری از بچه ها
احترام به دیگر اعضای خانواده و نیز کمک به آنها در امور منزل، از رفتارهای انسانی ای بود که در زندگی بسیاری از بزرگان ازجمله امام خمینی (قدس سره) به خوبی نمود دارد. فاطمه طباطبایی، عروس حضرت امام (قدس سره) از قول همسر امام (قدس سره) می گوید: «خانم می گفتند چون بچه ها شب تا صبح گریه می کردند و ایشان مجبور بودند تا صبح بیدار بمانند، امام (قدس سره) نگهداری از بچه ها در شب را تقسیم کرده بودند. به عنوان مثال 2 ساعت ایشان بچه را ساکت می کردند و خانم می خوابیدند و بعد 2 ساعت خودشان می خوابیدند و خانم بچه را نگه می داشتند. البته روز ها که مشغول درس و بحث بودند، فرصتی برای نگهداری بچه ها نداشتند».
ورزش یک ساعت و نیم پیاده روی
در کتاب «پا به پای آفتاب» به نقل از یکی از نزدیکان بنیانگذار انقلاب نوشته شده: «امام (قدس سره) ورزش را دوست داشت ولی رشته خاصی را ترجیح نمی داد. شاید بشود گفت که به کشتی و ورزش باستانی، بیشتر علاقه داشت ولی ژیمناستیک، بیشتر از سایر ورزش ها، نظر ایشان را جلب می کرد. در پرش طول و ارتفاع، خودش در کودکی تمرین می کرد و 2 دست و یک پای او بر اثر همین ورزش، شکسته بود. بیش از 10جای سر و چند جای پیشانی وی نیز شکستگی داشت. امام تا همین اواخر روزی 1.5 ساعت پیاده روی می کرد و حرکت های ورزشی را به راحتی انجام می داد».
آراستگی بهترین عطرها را انتخاب می کرد
نزدیکان امام (قدس سره) درباره اهمیت و توجه ایشان به ظاهر و آراستگی حرف های بسیاری برای گفتن دارند؛ «امام (قدس سره) همیشه و در هر شرایطی تمایل داشتند صورتی آراسته و سیمایی تمیز و مرتب داشته باشند. در نجف وقتی می خواستند به حرم مشرف شوند به کفش های خود دستمال می کشیدند، جلوی آینه محاسن خود را شانه می زدند، سپس عطر استعمال می کردند. هنگامی که از کوچه ای عبور می کردند رایحه عطر امام (قدس سره) در آن مسیر مشام ها را نوازش می داد.» دختر امام (قدس سره) می گوید: «وقتی وارد اتاق آقا می شدیم، فضای آن معطر بود، همه نوع عطری مصرف می کردند. در نجف وقتی از مسجد یا بارگاه مطهر باز می گشتند و به دلیل گرمی شدید هوا خیس عرق می شدند، لباس خود را تعویض می کردند. هنگام مشرف شدن به حرم نیز خود را معطر می ساختند». در کتاب «برداشت هایی از سیره امام خمینی (قدس سره)» به نقل از یکی دیگر از نزدیکان ایشان نوشته شده است: «امام نمونه کامل ساده زیستی، قناعت و صرفه جویی در استفاده از امکانات زندگی بودند ولی همیشه فضای محیط زندگی، اتاق کار و محل عبادت و خواب ایشان، از بوی دل انگیز عطرهای بسیار خوشبو، آکنده بود. وقتی دوستان امام (قدس سره) از دور و نزدیک، انواع عطرهای داخلی و خارجی را به ایشان اهدا می کردند، امام (قدس سره) تنها در این زمینه بود که با ذوق سرشار و زیباپسند خود، بهترین ها را انتخاب می کرد».
بعد از خواندن این مطالب چنانچه دوست داشتید درباره حضرت امام رحمه الله بیشتر بخوانید، توصیه میکنیم حتماً ویژه نامه امام روح الله را بخوانید. و نیز چنانچه اگر احساس می کنید مطالب ناگفته دیگری درباره سبک زندگی امام خمینی قدس سره بایستی به این مطالب افزوده می شد، می توانید از بخش نظرات با دیگران مخاطبین سایت ضیاءالصالحین به اشتراک بگذارید.
مطالب مرتبط
دیدگاه‌ها
الحمدالله که چنین امام بزرگواری داشتیم و داریم و ساعت خواب ایشان هم خیلی جالب بود کارها به دست خداست چه من نخوابم یا بخوابم