امام صادق علیه السّلام فرمودند: الله فی عَون المُومِن، مادامَ المُومِن فی عَون اَخیهِ ؛ خداوند در پی یاری مومن است، تا وقتی که مومن در پی یاری برادر خویش است.[*]
هر مسلمانی در برابر برادران دینی خود حقوق و وظایف فراوانی دارد . به عنوان مثال امام صادق(علیه السلام) به معلی بن خنیس می فرماید: «هر مسلمانی بر برادر خود هفت حق [لازم] دارد و آسان ترین آنها این است که آنچه را برای خود دوست داری برای او نیز دوست بداری و آنچه را که برای خود دوست نداری برای او نیز دوست نداشته باشی.
حق دوم این است که از به خشم آوردن او بپرهیزی و آنچه را موجب خشنودی اوست فراهم کنی و امر او را اطاعت نمایی.
حق سوم این که با جان و مال و زبان و دست و پای خود او را یاری نمایی.
حق چهارم این است که چشم او و راهنمای او و آینه او باشی.
حق پنجم این که تو سیر نباشی و او گرسنه و تو سیراب نباشی و او تشنه و تو پوشیده نباشی و او برهنه باشد.
حق ششم این که اگر تو خادمی داری و او ندارد، خادم خود را بفرستی تا لباس او را بشوید و غذای او را طبخ کند و بستر او را آماده نماید.
حق هفتم این که به سوگند و قسم او احترام بگذاری و دعوت او را اجابت نمایی اگر مریض بود از او عیادت نمای و اگر از دنیا رفت او را تشییع نمایی و اگر حاجت و نیازی داشت در انجام آن بکوشی و مگذاری که ناچار به سوال و درخواست از تو بشود، اگر این حقوق را نسبت به او رعایت کنی، ولایت و ارتباط برادری خود را با او متصل نموده ای و برادری او را نیز با خود متصل و محکم نموده ای».[1]
در حقیقت رعایت این سه خصلت، برای مردم از سخت ترین اعمال است؛ زیرا با شدیدترین غرایز و شهوات نفسانی آنان مانند حب نفس وحب مال و حب شهرت رو به رو می باشد
امام صادق علیه السلام می فرماید: «بنگر خداوند چه نعمتهایی به تو داده و [به شکرانه آنها] برادران دینی خود را از آنها بهره مند گردان.»[2] و یا میفرماید: «به وسیله ی کمک و یاری کردن برادران دینی خود، به خداوند تقرب پیدا کنید.»[3]
از آن جایی که کمک و یاری به برادران دینی برای مردم، کار سخت و دشواری است امام صادق(علیه السلام) می فرماید: «سخت ترین چیزی که خداوند بر بندگان خود واجب نموده سه چیز است 1- انصاف با برادران مومن به گونه ای که برای برادر مومن خود نپسندد، مگر آنچه را برای خود می پسندد. 2- کمک و یاری به برادران دینی در مال 3- یاد خدا نمودن در همه ی حالات
در حقیقت رعایت این سه خصلت، برای مردم از سخت ترین اعمال است؛ زیرا با شدیدترین غرایز و شهوات نفسانی آنان مانند حب نفس وحب مال و حب شهرت رو به رو می باشد و چون انصاف و کمک به مردم، کار بزرگ و سختی است، امام صادق علیه السلام بر آنها نام واجب و فریضه نهاده، گرچه از نظر فقهی از واجبات نیستند.[4]
پی نوشت:
[*].بحار الانوار، ج۷۴ ،ص۳۲۲
[1].وسائل ج 8 / 544
[2].وسائل ج 8 / 415
[3].خصایل صدوق باب ۱
[4].وسائل ج 8 / 415.
--------------------------------
مطالعه بیشتر در:
عملی که ثوابش ده برابر حج است
