3.  روش تحقیق

تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ امکان کنترل متغیرها از نوع تحقیقات غیرآزمایشی و در دسته بندی تحقیقات غیر آزمایشی از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی با رویکرد علّی است و از لحاظ نوع داده ها، کمّی و بصورت پیمایشی و میدانی در سطح نمایندگی های مجاز ایران خودرو در استان اردبیل به اجرا در آمده است
جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کارکنان نمایندگی های مجاز ایران خودرو در استان اردبیل می باشد که تعداد آن ها 186 نفر می باشند. که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه برابر با 125 نفر می باشد.

که در آن در این تحقیق از جامعه کارکنان نمایندگی های مجاز ایران خودرو در استان اردبیل نمونه گیری تصادفی ساده انجام شده است.

جمع آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق، به صورت میدانی انجام گرفته است. مطالعات کتابخانه ای نیز به صورت مطالعه کتب و نشریات داخلی و خارجی و جستجو در پایگاه های اطلاعاتی (اینترنت) به منظور دستیابی به مبانی نظری و استفاده از تجارب محققین دیگر بوده است.

در این پژوهش با توجه به اهداف تحقیق و اطلاعات مورد نیاز برای آزمون فرضیات پژوهش از دو پرسشنامه به شرح زیر استفاده شد:

جمع آوری اطلاعات مورد نیاز  پژوهش حاضر، از نوع توصیفی- پیمایشی و با توجه به هدف از نوع کاربردی بود که روش جمع آوری اطلاعات آن به شکل پرسشنامه ای انجام می شود جامعه آماری پژوهش کارکنان  نمایشگاهای مجاز ایران خودرو می باشد. در این تحقیق برای رهبری دانش از پرسش نامه  رهبری دانش با هدف بررسی ابعاد مختلف رهبری دانش در سازمان باید ایفاء كند با پرسشنامه 25 سوالی ریتا ولیتالا(2004) استفاده می شود؛ در این  پرسشنامه برای هر گزینه در مقیاس  پنج گزینه ای  کاملاً موافقم 5 امتیاز، موافقم 4 امتیاز، نه موافقم نه مخالفم 3 امتیاز و مخالفم 2 امتیاز و کاملاً مخالفم 1 امتیاز به هر یك از  گویه ها پاسخ  می دهد در كل مقیاس و هریك از ابعاد آن  نمره ای كسب  می كند بنابراین  در كل مقیاس، حداكثر نمره 5 و حداقل 1 است که هر چه امتیاز در هر یک از ابعاد به حداکثر امتیاز نزدیک تر باشد نشان دهنده آن بعد و نقش زیاد رهبری دانش می باشد

برای پرسشنامه یادگیری مشارکتی از پرسشنامه استفان چو(2007)  كه 13 سوال  باطیف 5 گزینه ای (كاملاً موافقم،موافقم، نه موافقم نه مخالفم،مخالفم و كاملاً مخالفم) استفاده می شود.در این پرسشنامه برای  هر گزینه کاملاً موافقم 5 امتیاز، موافقم 4 امتیاز، نه موافقم نه مخالفم 3 امتیاز و مخالفم 2 امتیاز و کاملاً موافقم 1 امتیاز در نظر گرفته می شود که هر چه امتیاز بالاتر باشد  نشان دهنده  وجود جو یادگیری مشارکتی در سازمان می باشد

در تحقیق حاضر با توجه به استاندارد بودن پرسشنامه، روایی پرسشنامه به منظور اطمینان بیشتر و  با توجه به ماهیت و اهداف تحقیق اعتبار محتوایی، با نظر خواهی اساتید، متخصّصین و صاحب نظران انجام گرفت و پس از تأیید پرسشنامه و انجام اصلاحات لازم، قابلیت اجرا کسب نمود.

همچنین برای سنجش پایایی یک نمونه اولیه شامل 30 پرسشنامه پیش آزمون گردید و سپس با استفاده از داده های به دست آمده از این پرسشنامه ها و به کمک نرم افزار آماری میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ محاسبه شد که کل سئوالات پرسشنامه 87/0 بدست آمد و این عدد نشان دهندة آن است که پرسشنامه های مورد استفاده، از قابلیت اعتماد و یا به عبارت دیگر از پایایی لازم برخوردار می باشد.

4. نتایج

در این قسمت به تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق پرداخته و با استفاده از روش های آماری مناسب به آن ها پاسخ داده می شود. روش آماری مورد استفاده در این قسمت ضریب همبستگی می باشد. ضریب همبستگی میزان همبستگی بین دو متغیر را اندازه می گیرد و دارای دو نوع متفاوت پارامتریک پیرسون و ناپارامتریک اسپرمن می باشد. ضریب همبستگی پیرسون، خطی بوده و میزان و شدت و جهت همبستگی بین دو متغیر را نشان می دهد و زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که هر دو متغیر مورد بررسی دارای توزیع نرمال باشند. ضریب همبستگی اسپرمن فقط شدت همبستگی را اندازه گرفته و زمانی بکار گرفته می شود که حداقل یکی از متغیرهای مورد بررسی از توزیع نرمال تبعیت نکند. بنابراین قبل از پرداختن به آزمون فرضیه به بررسی نرمال بودن یا نبودن متغیرهای تحقیق اشاره می شود. در این راستا آزمون کلموگروف-اسمیرنوف معروف ترین آزمونی است که مورد استفاده قرار می گیرد. در جدول زیر نتایج آن ارایه می شود.

جدول 1- نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنوف

اگر سطح معنی داری بدست آمده بیشتر از 05/0 باشد آنگاه متغیر مربوطه نرمال خواهد بود ( در این حالت می توان از آزمون های پارامتریک استفاده کرد) در غیر این صورت متغیر از توزیع نرمال تبعیت نمی کند(در این حالت استفاده از آزمون های پارامتریک مجاز نیست و باید به آمار ناپارامتریک بسنده کرد). سطح معنی داری موجود در جدول فوق همگی بیشتر از 05/0 هستند و با توجه به آن همه متغیرهای مورد مطالعه از توزیع نرمال تبعیت می کنند و استفاده از آمار پارامتریک لازم و کافی است. با توجه به توضیحات داده شده و جدول آزمون کلموگروف-اسمیرنوف ضریب همبستگی پیرسون و همچنین از رگرسیون خطی  استفاده می شود.

برای آزمون فرضیه فوق از آزمون رگرسیون خطی استفاده شده است. دو نوع فرض برای این فرضیه مطرح بود:

فرض صفر: رهبری دانشی بر یادگیری مشارکتی تاثیر ندارد.
فرض محقق: رهبری دانشی بر یادگیری مشارکتی تاثیر دارد.

یکی دیگر از فرض های رگرسیون خطی، استقلال خطا ها یا ناهمبسته بودن خطا ها از یکدیگر است. به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین واتسون استفاده می شود. مقادیر آماره دوربین واتسون بین 0و 4 می باشد. چنانچه آماره دوربین واتسون در بازه 1.5  تا 2.5 قرار گیرد عدم همبستگی بین خطاها پذیرفته می شود. با توجه به جدول شماره 2 آماره دوربین واتسون برای مدل رگرسیونی برابرو 1.81 می باشد. که نتیجه می شود این  مقدار در بازه 1.5 تا 2.5 قرار می گیرد. بنابراین می توان گفت فرض استقلال خطاها در مدل رگرسیونی رد نمی شود و می توان گفت ناهمبسته بودن خطا ها نیز برقرار میباشد. با توجه به جدول شماره 2 و مقدار ضریب تعیین می توان گفت که حدود 5/25 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر های مستقل توجیه می شود.در جدول شماره 2 آزمون  Fو سطح معنی داری بدست آمده برای آن مربوط به آزمون قطعیت وجود رابطه خطی(آزمون معنی داری کل رگرسیون) بین متغیر های مستقل و متغیر وابسته می باشد . با توجه به اینکه سطح معنی داری این آزمون نیز کمتر از 05.0 میباشد می توان گفت که رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته وجود دارد و کل مدل معنی دار می باشد.با توجه به اینکه مفروضات رگرسیون خطی برقرار می باشد در ادامه به بررسی معنی داری ضرایب رگرسیونی و آزمون فرضیه ذکر شده ذکر شده پرداخته می شود. نتایج تحلیل رگرسیون خطی در جدول شماره 2 نشان داده شده است. با توجه به مطالب گفته شده و با توجه به سطح معنی داری رهبری دانشی (سطح معنی داری بدست آمده برای این متغیر کمتر از 0.05 می باشد) نتیجه می شود که این متغیرها تاثیر معنی داری در یادگیری مشارکتی دارند. ضرایب  سایر متغیر ها  معنی دار می باشد (سطح معنی داری کوچکتر از 0.05 می باشد). بنابراین با توجه به مطالب گفته شده می توان گفت: فرضیه « رهبری دانشی بر یادگیری مشارکتی تاثیر دارد.»  با اطمینان 95 درصد مورد تایید قرار می گیرد.

جدول 2- نتایج تحلیل رگرسیون خطی

5.  بحث و نتیجه گیری

نتایج دموگرافیک نشان داد که توزیع افراد مدیران شعب حاضر در نمونه آماری از جنسیت مرد و زن ارایه شده است. اکثریت مدیران حاضر در نمونه با فراوانی117نفر مرد هستند.

کارکنان حاضر در نمونه آماری به لحاظ سابقه کاری در پنج رده مختلف از رده کمتر از 5 سال تا بیش از 26 سال سابقه کاری تقسیم شده اند. در جدول3 توزیع افراد نمایندگی در نمونه آماری در رده ها مختلف سابقه کاری ارایه شده است. تفرادی که بین 6 تا 15 سال سابقه کاری دارند دارای بیشترین فراوانی هستند که به تعداد 66 نفر 53 درصد نمونه را تشکیل می دهند. کارکنان با سابقه کاری بیش از 25 سال دارای کمترین فراوانی و تنها یک درصد نمونه را به خود اختصاص داده اند.

کارکنان حاضر در نمونه مورد بررسی دارای تحصیلات مختلف از فوق دیپلم تا فوق لیسانس هستند. افراد با تحصیلات لیسانس با 66 نفر بیشترین فراوانی و فوق لیسانس تنها با 17 نفر کمترین فراوانی را دارا هستند.

آماره دوربین واتسون برای مدل رگرسیونی برابرو 1.81 می باشد. که نتیجه می شود این  مقدار در بازه 1.5 تا 2.5 قرار می گیرد. بنابراین می توان گفت فرض استقلال خطاها در مدل رگرسیونی رد نمی شود و می توان گفت ناهمبسته بودن خطا ها نیز برقرار میباشد.

آزمون  Fو سطح معنی داری بدست آمده برای آن مربوط به آزمون قطعیت وجود رابطه خطی(آزمون معنی داری کل رگرسیون) بین متغیر های مستقل و متغیر وابسته می باشد . با توجه به اینکه سطح معنی داری این آزمون نیز کمتر از 05.0 میباشد می توان گفت که رابطه خطی بین متغیرهای مستقل و متغیر وابسته وجود دارد و کل مدل معنی دار می باشد.

نتایج تحلیل رگرسیون خطی نشان داده شده است. با توجه به سطح معنی داری رهبری دانشی (سطح معنی داری بدست آمده برای این متغیر کمتر از 0.05 می باشد) نتیجه می شود که این متغیرها تاثیر معنی داری در یادگیری مشارکتی دارند. ضرایب  سایر متغیرها  معنی دار می باشد (سطح معنی داری کوچکتر از 0.05 می باشد). بنابراین با توجه به مطالب گفته شده می توان گفت: فرضیه « رهبری دانشی بر یادگیری مشارکتی تاثیر دارد.»  با اطمینان 95 درصد مورد تایید قرار می گیرد.

یافته های تحقیق، ارایه پیشنهادهای عملی برای محقق را ضروری ساخته است.بر اساس یافته های حاصل،مدیران مهمترین فاکتور برای سازمان می باشد لذا در این راستا پیشنهاد می­گردد

- رفتارهای نامطلوب کارکنان را كاهش داده و موجب تقویت رفتارهای مثبت شوند .
- فرایند یاد دهی– یادگیری افزایش دهند.
- تعامل ارتباطی کارکنان  و مدیریت افزایش دهند.
-کارکنان خود پنداری مثبتی از خود پیدا كنند.
- مدیریت کارگاهی بهتر شود .
- جو مطلوب در در محیط نمایندگی ها ایجاد گردد.
- تاثیر انتظارات کارکنان و مدیران مشخص شود.

مطالب تکمیلی:
 تاثیر رهبری دانش بر یادگیری مشارکتی کارکنان/ بخش اول

مراجع

كرامتی م.1386.تأثیر یادگیری مشاركتی بر رشد مهارت های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی ریاضی ١.مجله روان شناسی و علوم تربیتی،1: 39-55.
اسماعیلی ر.1387.برنامه ریزی امور فرهنگی ایران.تهران.
اردلان م،اسکندری ا،گیلانی م.1391.رهبری دانش،هوش سازمانی و اثربخشی سازمانی.مجله مطالعات مدیریت راهبردی سال سوم،12: 100-71.
قنبری س،اسکندری ا.1391.بررسی رابطه بین رهبری دانش با مدیریت سرمایه فکری.فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت دولتی،12: 89-112.
کرامتی م،قربانی م.1390.گروههای مشارکتی موفق در سازمانها.نشریه رشد آموزشی،6: 14-1.
کرامتی م.1386.سازمان دهی گروه های مشاركتی در سازمان های یادگیرنده.مجله علوم روانشناسی و تربیتی،2: 65-47.
كرامتی م.1386.تاثیر یادگیری مشاركتی بر رشد مهارت های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی ریاضی.نشریهروانشناسی و علوم تربیتی،1: 39-55.
خورشیدی ع.1382.مدیریت و رهبری آموزشی.تهران:انتشارات یسطرون.
دهكردی ل،جوكار ع.1386.مدیریت اسلامی و الگوهای آن.تهران:انتشارات دانشگاه پیام نور.
زارعی متین ح.1380.دوازده ویژگی سازمان یادگیرنده.مجله آموزش عالی قم،10:62-73.
زالی ر.1385.نظام اداری یادگیرنده موثر بین ابزار دستیابی به توسعه.نشریه سازمان مدیریت برنامه ریزی مرکز مدیریت دولتی.
سنگه پ.1380.پنجمین فرمان:خلق سازمان فراگیر.ترجمه ح هدایت و م روشن.تهران:نشر سازمان مدیریتصنعتی.
Kotter J.1990.What Leaders Really Do:A Harvard Business Review Book.HBS Press.Boston.
Mabey C,Kulich C,Lorenzi-Cioldi F.2012.Knowledge leadership in global scientific research. The International Journal of Human Resource Management,Val.23(12),pp:2450-2467.
Lecy J,Schmitz H,Swedlund H.2012.Non-Governmental and Not-for-Profit Organizational Effectiveness:A Modern Synthesis,Val.23(2),pp:434-457.
Viitala R.2004.Towards knowledge leadership.Leadership & Organization Development Journal,Val.25(6),pp:528-44.
Denton J.1998.Organizational learning and effectiveness.London:Routleade.
Yukl G.1989.Managerial Leadership:a review of theory and research.Journal of Management, Vol.15,p:251-290.
D’Innocenzo L,Mathieu J,Kukenberger M.2014.A Meta-Analysis of Different Forms of Shared Leadership–Team Performance Relations.Journal of Management,Vol.6,No.5,PP:1–28.
Cooper P.2005.Developing Transformational Leadership Capability in the Public Service. Public Administration Today.Issue 3.March-June.
Douglas A,Terry L,Alyssa M.2007.A review of safety culture theory and its potential application to traffic safety.Foundation for Traffic Safety.
Garvin D,Edmondson A,Gino F.2008.Is yours a learning organization?.Harvard Business Review,pp:109-116.
Johnson Richard J.2006.Leading the Way Annual Report on Form 10-K for the year ended December,Val.31.