یکی از کارهایی که ممکن است آرامش خاطر را از بیماران بگیرد و نگران شان کند، به زبان آوردن استرجاع، یعنی ذکر «انّا للّه و انا الیه راجعون» است. گفتن این ذکر نزد بیمار، به او القا می کند که بیماری او خطرناک و امید به سلامتی در او ضعیف است. گفته می شود امام باقر علیه السلام همواره این ذکر را از مبتلایان به رنج و محنت، پنهان نگه می داشت.
بیمار برای اینکه از شدت بیماری خودآگاه شود، آن را در آیینه نگاه دیگران جست وجو می کند. گاهی نگاه اطرافیان و پرستاران، از روی خشنودی و خرسندی است و گاه آمیخته با تأسف و نگرانی. این دو نوع نگاه، تأثیری متفاوت بر روحیه بیمار دارد؛ نگاه آمیخته با رضا او را امیدوار و نگاه تأثربرانگیز، او را مضطرب و ناامید می سازد. از این رو، امام صادق علیه السلام می فرماید:
لا تَنْظُرُا اِلی اَهْلِ البَلاءِ فَاِنّ ذلِکَ یَحزُنُهُمْ.
به اهل بلا و کسانی که مبتلایند، نگاه (غیرعادی) نکنید که موجب حزن و اندوه آنان می شود.
به آهستگی سخن گفتن در حضور بیمار نیز حساسیت ها و دقت او را به سوی نجوا کنندگان جلب می کند و می پندارد ناگفتنی هایی در مورد بیماری او وجود دارد که اطرافیان نمی خواهند وی از آن آگاه شود. به همین خاطر دچار دلهره و ناراحتی می شود. امام صادق علیه السلام می فرماید:
هرگاه تعداد افراد به سه نفر رسید، نباید دو نفر آنان نجوا کنند و گفت وگوی خود را از نفر دیگر پنهان بدارند؛ چرا که این گونه گفت وگو موجب اندوه آن شخص می شود و او را می آزارد.
از دیگر مواردی که رعایت آن نزد بیماران ضروری است، نخوردن غذاهایی است که بیمار از تناول کردن آنها پرهیز شده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز در روایتی از این عمل نهی فرموده است:
نَهی رَسُول اللّه صلی الله علیه و آله أنْ یَأکُلَ العائِدُ عِنْدَ العَلیلِ فَیُحبِط اللّه اَجْرَ عِیادتِهِ.
پیامبر خدا از اینکه عیادت کننده در برابر بیمار چیزی بخورد، نهی فرموده و آن را موجب از بین رفتن اجر عیادت دانسته است.
بی گمان، پرستاران زمان زیادی را در بیمارستان و در کنار بیماران به سر می برند. بنابراین، باید هنگام خوردن و آشامیدن، این توصیه مهم رسول گرامی اسلام را در دستور کار خویش قرار دهند و دور از چشم بیماران، غذاهای مخصوص و دلخواه خود را مصرف کنند.
نکته آخر اینکه، رازداری و پنهان نگه داشتن اسرار دیگران بسیار مهم است. به طور طبیعی در دوران بیماری، چنان است تا حدود زیادی مسائل پنهانی بیمار برای درمان گران او آشکار می شود. آنها دوست ندارند که دیگران نیز از اسرارشان آگاه شوند و این پرستاران و پزشکانند که در حفظ این ناگفته های شخصی بیماران وظیفه ای خطیر بر عهده دارند. آنان باید توجه کنند که اسلام حتی افشای اسرار کسانی را که از دنیا رفته اند نیز نمی پسندد، تا چه رسد به کسانی که هنوز در این دنیا به سر می برند. امام صادق علیه السلام می فرماید:
کسی که میتی را غسل دهد، پس او را پوشاند و اسرار او را کتمان کند و برای دیگران بیان نکند، همانند زمانی که از مادر زاییده شده است، از گناهان پاک می شود.
امام کاظم علیه السلام نیز کسی را که راز برادر مسلمان خود را بپوشاند، روز قیامت در سایه عرش الهی می بیند.
پیام متن:
به کار بردن استرجاع، نگاه پیوسته به اهل بلا، نجوا کردن در حضور بیمار، خوردن خوراکی های مضر به حال بیمار در حضور او و افشای اسرار بیمار، از بایسته های اخلاقی پرستاران است.
مطالب مرتبط
