زیارت اهل قبور/ پنجشنبه آخر سال را از یاد نبریم!

جایشان خالی است ... بیشتر از هر زمان دیگری ... دلمان برایشان تنگ است ... دوست داشتیم بودند و می دیدند ... می گفتند و می گفتیم ... می خندیدیم و می خندیدند ... گریه می کردیم و گریه می کردند ... اما ... قافله عمر زود می گذرد. صدای زنگ جرس هر بار درب خانه کسانی را می زند و عده ای را با خود برده و داغ نبودن پدر، مادر، همسر، خواهر، برادر، دوست و ... را بر دل ساکنین می نهد.

و در این میان چه زیباست رسم پنجشنبه آخر سال ... وعده ملاقات با یاران نهفته در زیر خاک ... یارانی که شاید زمانی دور یا نزدیک در کنارمان بودند اما اکنون جز خاطره ای از آنان باقی نیست. رسمی قدیمی که شاید رنگ و بوی گذشته ها را نداشته باشد اما همچنان باقی است. 

آیا اموات حضور ما را درک می کنند؟

حتماً بارها و بارها با خود اندیشیده اید که آیا رفتن بر مزار مردگان و اموات به حال آنان نیز سودی دارد یا تنها سبب دلگرمی ما و سایر خویشان خواهد شد. آیا آنان نیز از دیدن ما مسرور می شوند؟ آیا حضور ما را درک می کنند؟ پاسخ این پرسش را می توان در روایتی از امام صادق (علیه السلام) به دست آورد که فرموده اند: "قسم به خداى متعال، مردگان رفتن شما را مى دانند و با حضور شما مسرور مى شوند و با شما اُنس مى گیرند و بهره مند مى شوند". (وسائل الشیعه، ج 2، ص 878)

چگونه به اموات هدیه دهیم؟

زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال امری بسیار پسندیده است. چه نیکو است هدیه ای هر چند کوچک از صدقات، خیرات، ادعیه، نماز و ... برایشان ارسال کنیم تا آنان نیز چون ما، در این عید شادی را تجربه کنند. بیایید به یاد تمام اموات باشیم تا آیندگان نیز به یاد ما باشند

رسم است به مناسبت های مختلف، برای یکدیگر هدیه می خریم. سالگرد تولد، سالگرد ازدواج، روز مادر، روز پدر، اعیاد مختلف و ... . عید نوروز نیز در آداب و رسوم ما ایرانیان در شمار روزهای شادی است که به یکدیگر تبریک گفته و برای هم کادو می خریم. بیایید با خود قرار بگذاریم اگر عزیزمان در دنیای خاکی نیست تا به او هدیه دهیم همان وجهی که قرار بود در صورت حضورش به او هدیه دهیم، برایش ارسال کنیم. اما چگونه؟! بسیار آسان.
بهترین راه برای فرستادن کادو برای مردگانمان صدقه دادن به نیازمندان است. علاوه بر آنکه ثواب این صدقات چه نقدی و چه غیر نقدی به روح عزیز از دست رفته مان خواهد رسید، لبخند شادی و امید زندگی در فردی دیگر را با خود به همراه خواهد داشت. آن هم در روزهای نزدیک سال جدید که هر کسی دوست دارد بهترین لباس ها را پوشیده و بساط شام شب عید را برای خانواده اش فراهم کند.
زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال امری بسیار پسندیده است. چه نیکو است هدیه ای هر چند کوچک از صدقات، خیرات، ادعیه، نماز و ... برایشان ارسال کنیم تا آنان نیز چون ما، در این عید شادی را تجربه کنند. بیایید به یاد تمام اموات باشیم تا آیندگان نیز به یاد ما باشند
سنت است وقتی به زیارت اهل قبور می رویم چیزی برای خیرات می بریم. هر کس به تناسب شرایط؛ خوراکی، نوشیدنی، غذا و ... با خود برده و برای شادی روح عزیزانش پخش می کند. اما در این میان چند نکته را به یاد داشته باشیم:
اول آنکه چیزهایی ببریم که خود و رفتگانمان در زمان حیاتشان دوست داشتند. نه هر چیزی که در خانه اضافه بود و برای جلوگیری از اسراف!!! 
دوم اینکه سعی کنیم میان تعداد زیادی از مردم پخش شود تا ثواب بیشتری برای عزیزانمان به دنبال بیاورد. 
این نکته نیز قابل توجه است که بُعد مسافت تا قبر در رسیدن خیرات به مردگان مهم نیست. اگر امکان رفتن در سر مزار وجود ندارد، از هر جایی که هستیم برایشان خیرات کنیم. دیگر آنکه در زمان خیرات بخیل نباشیم. علاوه بر فرد مورد نظر خود، به یاد سایر بستگان فوت شده نیز بوده ثوابش را هدیه به روح آنان نیز نماییم. اجدادی که از یادها رفته اند و شاید نیاز به گوشه چشمی از سوی زنده ها داشته باشند را فراموش نکنیم. چه خوب است این خیرات را به کسانی بدهیم که به حقیقت نیازمند آن هستند. کسانی که در حومه شهرها و یا در حلبی آبادها زندگی می کنند. کودکانی که برای خوردن لقمه ای غذا لحظه ها را پی در پی می شمارند و ... . 
اگر هم امکان دادن خیرات نیست، بدون هیچ هزینه ای می توانیم صلوات و فاتحه ای نثار روحشان نماییم.
یادمان نرود اگر خیراتی به ما تعارف شد، صلوات و فاتحه، کم ترین عوض، در مقابل آن است.

حرمت اموات را نگه داریم

پیش از این رسم بود کسانی که قصد رفتن بر مزار مردگان را داشتند لباس ساده بر تن می نمودند. بانوان حجاب خود را رعایت کرده و حتی چادر بر سر می نهادند. بیشتر وقت خود را با مردگان خویش سپری کرده و دعا و مناجات می خواندند. به این سبب یاد مرگ در دل ها زنده می شد و محبت ها افزایش می یافت. اما سال هاست، این سنت های پسندیده رو به فراموشی گذارده است و نیازمند توجه بیشتر تمامی عزیزان می باشد. 

چه دعاهایی بخوانیم؟

در کتب مذهبی و دینی اعمالی در هنگام حضور بر مزار اموات گزارش شده است. در زیر تنها به دو نمونه اشاره می گردد:

رسم است به مناسبت های مختلف، برای یکدیگر هدیه می خریم. سالگرد تولد، سالگرد ازدواج، روز مادر، روز پدر، اعیاد مختلف و ... . عید نوروز نیز در آداب و رسوم ما ایرانیان در شمار روزهای شادی است که به یکدیگر تبریک گفته و برای هم کادو می خریم. بیایید با خود قرار بگذاریم اگر عزیزمان در دنیای خاکی نیست تا به او هدیه دهیم همان وجهی که قرار بود در صورت حضورش به او هدیه دهیم، برایش ارسال کنیم. اما چگونه؟! بسیار آسان

١ـ امام صادق (علیه السلام) به محمد بن مسلم می فرمایند هنگامی که به زیارت اهل قبور می رود چنین بگوید: "اللهم جاف الارض عن جنوبهم، وصاعد الیك ارواحهم، ولقهم منك رضوانا، واسكن الیهم من رحمتك ما تصل به وحدتهم، و تۆ نس به وحشتهم، انك على كل شى ء قدیر"؛ 
"خدایا زمین را بر آنها وسیع بگردان، روح آنها را به مقام قرب خود نزدیك كن، آنها را به رضوان خود برسان، تنهائى آنها را از رحمت خود برطرف گردان و ناراحتى و وحشت آنها را با انس دادن به درگاه خود پایان ده، همانا تو بر هر كارى توانمند هستی". (بحار الانوار، ج 99، ص 300) 
رسم است به مناسبت های مختلف، برای یکدیگر هدیه می خریم. سالگرد تولد، سالگرد ازدواج، روز مادر، روز پدر، اعیاد مختلف و ... عید نوروز نیز در آداب و رسوم ما ایرانیان در شمار روزهای شادی است که به یکدیگر تبریک گفته و برای هم کادو می خریم. بیایید با خود قرار بگذاریم اگر عزیزمان در دنیای خاکی نیست تا به او هدیه دهیم همان وجهی که قرار بود در صورت حضورش به او هدیه دهیم، برایش ارسال کنیم. اما چگونه؟! بسیار آسان.
٢ـ در روایتی دیگر ایشان به ابی بصیر این دعا را آموزش می دهند: "السلام على اهل القبور، السلام على من كان فیها من المسلمین و المۆمنین، انتم لنا فرط، و نحن لكم تبع ، و انا بكم لا حقون، انالله و انا الیه راجعون، یا اهل القبور بعد سكنى القصور، یا اهل القبور بعد النعمه والسرور، كیف وجدتم طعم الموت؟ ثم تقول: ویل لمن صار الى النار فیهریق دمعته ثم ینصرف"؛ "سلام بر اهل قبور، سلام بر همه مسلمان ها و مومنینى كه در این سرزمین آرمیده اند، شما در رفتن از این دنیا بر ما پیشى گرفته اید و ما با شما همراه خواهیم بود، ما به شما ملحق مى شویم، همه ما از خداییم و به سوى او مراجعت خواهیم نمود. اى كسانى كه بعد از سكونت اندك از این دنیا رفتید و ساكنین قبرستان شدید، اى كسانى كه آن همه نعم و شادى را رها كردید و به دیار دیگر شتافتید، طعم مرگ را چگونه یافتید؟ پس از این جملات بگویید: واى به حال آنهایى از شما كه اهل آتش شدند و از بسیارى غم و اندوه آن سراى جاودانه مدام در گریه و اشك ریختن هستند و از قبرستان خارج شوید". (کامل الزیارات، ص 323) 

نتیجه

زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال امری بسیار پسندیده است. چه نیکو است هدیه ای هر چند کوچک از صدقات، خیرات، ادعیه، نماز و ... برایشان ارسال کنیم تا آنان نیز چون ما، در این عید شادی را تجربه کنند. بیایید به یاد تمام اموات باشیم تا آیندگان نیز به یاد ما باشند.