تفکر؛ راهی برای رسیدن به معرفت و شکرگزاری نعمت ها

در قرآن کریم مکرراً از ما دعوت به تفکر شده است و خداوند روی این قضیه خیلی تأکید داشته اند. خداوند بندگانی را که اهل فکر هستند بسیار دوست دارد و یکی از عبادات بزرگ و ارزنده اولیاء خدا تفکر است. در داستان سفر پیامبر در ایام نوجوانی در خارج از مکه راهب نصرانی از حضرت سؤال می کند؟ به چه چیزی بیشتر علاقه داری؟ حضرت می فرماید: به تفکر کردن هرکس به هر جایی رسیده در درجه اول اهل تفکر بوده است. پرواز و جهش با تفکر آغاز می شود. در حدیث داریم: ساعتی تفکر از عبادت هفتاد سال بهتر است. مقداری تفکر انسان را میلیون ها سال جلو می اندازد. فکر هم می تواند باعث جبران گذشته شود. اگر کسی 40 سال از عمرش را هدر داد یکی از بهترین روش ها برای جبران گذشته فکر کردن است. گاهی اوقات فکر نکردن و تنبلی کردن در فکر انسان را میلیون ها سال برزخی عقب می اندازد. در جلسات مباحثه علمی فکر انسان به کار می افتد. هدف خلقت معرفت است و انسان بدون فکر کردن به معرفت نمی رسد. فکر پرده های غفلت و شک و تردید را از انسان می زداید و کمال انسانی پدیدار می شود.
حضرت رسول صلوات الله علیه به امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: زیاد تعقل کن زمانی که دیگران در حال عبادت و نماز هستند. عبادتی که از روی تفکر و آگاهی نیست، خیر و اثری ندارد. در شب قدر که بالاتر از هزار سال است بالاترین عبادت مباحثه علمی است. اما فکر کردن در مورد چه چیزی؟
هرکس به هر درجه ای رسیده از فکر رسیده است و این یک رمز است. باید یاد بگیریم شجاعت داشته باشیم و تمرین کنیم.
خود گوش کردن هم نوعی فکر کردن است. (جانور فربه شود از راه نوش / آدمی فربه شود از راه گوش)
حضرت امیر علیه السلام فرمودند: «الفکر عبادت»؛ فکر عبادت است. در هنگام قرآن خواندن همتت این نباشد که سوره و یا آیه را تمام کنی بلکه روی آن فکر کن تا قرآن خواندن عمق پیدا کند. حضرت می فرماید: بالاترین عبادت فکر کردن است.
همه چیز و همه عالم آفریده شده تا ما تعقل کنیم. با فکر کردن انسان به آرامش می رسد.
حضرت می فرماید: عبادت خوبی است فکر کردن در نعمت های خداوند. اگر بخواهید نعمت های خدا را بشمارید نمی توانید. ما در بدترین شرایط زندگی هم غرق نعمت خد هستیم. اماچون معرفت نداریم این نعمت ها را نمی بینیم.
بلا دوای شخص است. حضرت زینب سلام الله علیها در صحنه کربلا در بدترین شرایط فرمودند: جز زیبایی هیچ چیز ندیدم. اما در قیامت از اولین و آخرین به مقام حضرت زینب (سلام الله علیها) غبطه می خورند. خداوند در هنگام قیامت که جبران می کند و کرامت ها را عطا می کند مؤمن می گوید: ای کاش در دنیا مرا با قیچی تکه تکه می کردند. وقتی پرده ها کنار می رود انسان تازه می فهمد که تمام سختی ها و دردها که در دنیا کشیده نوازش خدا بوده است. خداوند وقتی دعای مؤمنی را در دنیا اجابت نمی کند در آخرت مورد لطف و کرامت خدا قرار می گیرد. طوری که مؤمن حسرت می خورد ای کاش هیچ کدام از دعاهای من اجابت نمی شد.
ثروتمند کسی است که کم تر به او محبت شده، کم تر مورد نوازش قرار گرفته، بیشتر فحش و زخم زبان شنیده و کم تر دعایش مستجاب شده چرا که آن طرف برای او ذخیره شده است. ما در هیچ حالتی از رحمت و نوازش خدا جدا نیستیم انسان حتی در بدترین شرایط زندگی هیچ وقت از دریای الطاف الهی بیرون نمی آید. ما نباید تمام بلاها و کمبودها را در مقیاس دنیا ببینیم بلکه باید آن ها را با مقیاس ابدی نگاه کنیم.
باید در نعمت های خداوند فکر کنیم و حجاب عادت را از جلو چشمانمان کنار بگذاریم و در دریایی از نور حرکت کنیم.
گاهی اوقات خداوند حجاب عادت را از جلو چشمانمان برمی دارد تا قدر آن چیزهایی که داریم بدانیم. وقتی به نعمت ها عادی نگاه می کنید حجاب عادت شما را کور می کند. ما آن قدر و ناسپاس هستیم که فقط لیوان آبی که از دریای بیکران نعمت های خدا برداشته می شود می بینیم.
تمرین فکر یعنی این که ما در نعمت های خدا فکر کنیم.
دو نعمت است که انسان قدرش را نمی داند مگر آن که از او گرفته شود، یکی سلامتی و دیگری امنیت.
این که آدم فکر کند در نعمت های خدا عبادت خوبی است. یک سر به زندان ها و بیمارستان ها و قبرستان ها بزنید تا فکرتان به کار بیفتد چه قدر ناشکری؟! تفکر باعث می شود ما خدا را دوست داشته باشیم و رابطه مان با خدا عاشقانه می شود. این ها نعمت های حیوانی هستند که ما باید شکر کنیم نعمت های بالاتر هم هست. در برزخ آرزو می کنیم خدایا مرا به دنیا برگردان (فقط 5 دقیقه) حتی بهشتی ها هم حسرت بازگشت به دنیا را دارند.
شکر کردن یک مقام است. بنده اگر در دلش بفهمد و از دلش بگذرد خدا خیلی در حقش لطف کرده هنوز به زبان شکر را نیاورده خدا نعمت را بر او زیاد می کند. اگر کسی این جا بتواند شکر و حمد خدا را به جا آورد لذت آن را می چشد.
هرکس که در نعمت های خدا فکر کند از جانب خدا توفیق دارد. خدا چنین بنده ای را دوست دارد.

عناوین مورد بحث در این جلسه:

• یکی از عبادات بزرگ و ارزنده اولیاء خدا تفکر است.
• پرواز و جهش با تفکر آغاز می شود.
• یکی از بهترین روش ها برای جبران گذشته فکر کردن است.
• انسان بدون فکر کردن به معرفت نمی رسد.
• فکر پرده های غفلت و شک و تردید را از انسان می زداید و کمال انسانی پدیدار می شود.

-----------------------------
مطالب تکمیلی:
مهندسی فکر / جلسه دوم
مهندسی فکر / جلسه چهارم
مهندسی فکر / جلسه پنجم
مهندسی فکر/ جلسه ششم
مهندسی فکر/ جلسه هفتم
----------------------------
منبع: بحث مهندسی فکر (1)، 1387/10/28؛ از سلسله مباحث استاد محمد شجاعی/ منتظران منجی