حدیث۱
امام جواد علیه السلام :
مَن زارَ قَبرَ عَمَّتی بِقُمَّ ، فَلَهُ الجَنَّةُ ؛
امام جواد علیه السلام :هر کس قبر عمّه ام (حضرت معصومه علیهاالسلام) را در قم زیارت کند ، بهشت پاداش او است .[۱]
حدیث۲
امام جواد علیه السلام :
الثِّقَةُ بِاللّه ِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ و سُلَّمٌ إلی کُلِّ عالٍ ؛
امام جواد علیه السلام :اعتماد به خدا بهای هر چیز گران بها است ، و نردبانی به سوی هر بلندایی .[۲]
حدیث۳
امام جواد علیه السلام :
القَصدُ إلَی اللّه ِ تعالی بِالقُلُوبِ ، أبلَغُ مِن إِتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ ؛
امام جواد علیه السلام :به دل آهنگ خدا داشتن برتر است تا خسته کردن جوارح به عبادت .[۳]
حدیث۴
امام جواد علیه السلام :
إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحکَمُ مَفسَدَةٌ لَهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آشکار کردن چیزی پیش از استوار شدن ، مایه تباهی آن است .[۴]
حدیث۵
امام جواد علیه السلام :
المُؤمِنُ یَحتاجُ إلی تَوفِیقٍ مِنَ اللّه ِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ و قَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ ؛
امام جواد علیه السلام :مؤمن به توفیق از جانب خدا ، پند دهنده ای از درون خویش و پذیرش خیرخواهیِ آن که خیرخواه اوست ، نیازمند است .[۵]
حدیث۶
امام جواد علیه السلام :
مُلاقاةُ الإخوانِ نُشرَةٌ و تَلقیحٌ لِلعَقلِ و إن کانَ نَزرا قَلیلاًِ ؛
امام جواد علیه السلام :دیدار برادران مایه سلامتی و رشد عقل است ؛ اگرچه بسیار اندک باشد .[۶]
حدیث۷
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقَادَ إلَی الطُّمأ نینَةِ قَبلَ الخُبَرةِ فَقَد عَرَضَ نَفسَهُ لِلهَلَکَةِ و العاقِبَةِ المُتعِبَةِ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که پیش از آزمودن ، به کسی اطمینان کند ، خود را در معرض هلاکت و فرجامی رنج آور قرار داده است .[۷]
حدیث۸
امام جواد علیه السلام :
لا یَضُرُّکَ سَخَطُ مَن رِضاهُ الجَورُ ؛
امام جواد علیه السلام :خشم کسی که خشنودی اش ستم گری است ، به تو زیان نمی رساند .[۸]
حدیث۹
امام جواد علیه السلام :
غِنَی المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ ؛
امام جواد علیه السلام :توان گری مؤمن در بی نیازی از مردم است .[۹]
حدیث۱۰
امام جواد علیه السلام :
قَد عاداکَ مَن سَتَرَعَنکَ الرُّشدَ اتِّباعا لِما تَهواهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که برای پیروی از هوس تو ، راه پیشرفت را از تو پنهان کند ، با تو دشمنی کرده است .[۱۰]
حدیث۱۱
امام جواد علیه السلام :
الأیامُ تَهتِکُ لَکَ الأمرَ عَنِ الأسرارِ الکامِنَةِ ؛
امام جواد علیه السلام :روزگار رازهای نهان را بر تو آشکار می کند .[۱۱]
حدیث۱۲
امام جواد علیه السلام :
أنَا أعلَمُ بِسَرِائرِکُم و ظَواهِرِکُم و ما أنتُم صائِرونَ إلَیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :من از نهان و آشکار شما و فرجامی که به سوی آن می روید ، آگاه ترم .[۱۲]
حدیث۱۳
امام جواد علیه السلام :
إعلَم أنَّکَ لَن تَخلُوَ مِن عَینِ اللّه ِ فَانظُر کَیفَ تَکُونُ ؛
امام جواد علیه السلام :بدان که از دید خداوند پنهان نیستی ، پس بنگر چگونه ای .[۱۳]
حدیث۱۴
امام جواد علیه السلام :
مَنِ استَحسَنَ قَبیحا کانَ شَریکا فیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که کار زشتی را نیک بشمارد ، در آن کار شریک است .[۱۴]
حدیث۱۵
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقَطَعَ إلی غَیرِ اللّه ِ وَ کَلَهُ اللّه ُ إلَیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که به غیر خداوند روی آورد ، خداوند به همو واگذارش کند .[۱۵]
حدیث۱۶
امام جواد علیه السلام :
مَن أطاعَ هَواهُ أعطی عَدُوَّهُ مُناهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که از هوای نفس خود پیروی کند ، آرزوی دشمنش را برآورده است .[۱۶]
حدیث۱۷
امام جواد علیه السلام :
إتَّئِد تُصِب أو تَکَد ؛
امام جواد علیه السلام :شتاب مکن تا برسی یا نزدیک شوی .[۱۷]
حدیث۱۸
امام جواد علیه السلام :
لاتَکُن وَلِیّا لِلّهِ فِی العَلانِیَةِ ، عَدُوّا لَهُ فِی السِّرِّ ؛
امام جواد علیه السلام :در ظاهر ، دوست خدا و در باطن ، دشمن خدا مباش .[۱۸]
حدیث۱۹
امام جواد علیه السلام :
تَأخیرُ التَّوبَةِ إغتِرارٌ ؛
امام جواد علیه السلام :تأخیر در توبه کردن فریب خوردن است .[۱۹]
حدیث۲۰
امام جواد علیه السلام :
مَن هَجَرَ المُداراةَ قارَبَهُ المَکرُوهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که سازش و مدارا را ترک کند ، ناگواری به او روی آورد .[۲۰]
حدیث۲۱
امام جواد علیه السلام :
مَن لَم یَعرِفِ المَوارِدَ أعیَتْهُ المَصادِرُ ؛
امام جواد علیه السلام :کسی که راه ورود به کاری را نشناسد ، راه برون شدن از آن درمانده اش می کند .[۲۱]
حدیث۲۲
امام جواد علیه السلام :
مَن رَضِیَ بِدونِ الشَّرَفِ مِنَ المَجلِسِ لَم یَزَلِ اللّه ُ و مَلائِکَتُهُ یُصَلُّونَ عَلَیهِ حَتّی یَقومَ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که از نشستن در پایین مجلس خرسند باشد ، خدا و فرشتگانش پیوسته بر او درود می فرستند تا آن گاه که برخیزد .[۲۲]
حدیث۲۳
امام جواد علیه السلام :
مَن رَضِیَ بِالعافِیَةِ مِمَّن دُونَهُ رُزِقَ السَّلامَةَ مِمَّن فَوقَهُ ؛
حضرت عبد العظیم علیه السلام از امام جواد علیه السلام چنین روایت می کند :هر کس از عافیت زیر دستانش خشنود باشد ، از بالا دستش در امان می ماند .[۲۳]
حدیث۲۴
امام جواد علیه السلام :
أفضَلُ أعمالِ شیعَتِنَا انتِظارُ الفَرَجِ
حضرت عبد العظیم علیه السلام از امام جواد علیه السلام چنین روایت می کند :برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج [ظهور امام زمان علیه السلام] است .[۲۴]
حدیث۲۵
امام جواد علیه السلام :
اَلْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلی ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّه ِ وَواعِظٍ مِنْ نَفْسِهِوَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ؛
مؤمن نیازمند سه چیز است: توفیقی از پروردگار، پند دهنده ای از درون خویش وپذیرش از نصیحت کنندگان.[۲۵]
حدیث۲۶
امام جواد علیه السلام :
مَن غَلَبَ جَزَعُهُ عَلی صَبرِهِ حَبِطَ أجرُهُ؛
هر که بی تابی اش بر شکیبایی اش چیره آید ، اجرش تباه می شود.[۲۶]
حدیث۲۷
امام جواد علیه السلام :
مَن شَهِدَ أمرا فَکَرِهَهُ کانَ کَمَن غابَ عَنهُ ومَن غابَ عَن أمرٍ فَرَضِیَهُ کانَ کَمَن شَهِدَهُ؛
هر که حاضر و ناظر کاری باشد و آن را ناپسند دارد ، مانند کسی است که [آن هنگام] غایب بوده ، و هر که در کاری حاضر و ناظر نباشد ، ولی بِدان راضی باشد ، مانند کسی است که خود در آن حضور (و مشارکت) داشته است [۲۷].
حدیث۲۸
امام جواد علیه السلام :
مَن أصغی إلی ناطِقٍ فَقَد عَبَدَهُ فَإن کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّه ِ فَقَد عَبَدَ اللّه َ وإن کانَ النّاطِقُ یَنطِقُ عَن لِسانِ إبلیسَ فَقَد عَبَدَ إبلیسَ؛
هر که گوش به گفته سخنگویی دهد ، در واقع او را پرستیده است . اگر [آن سخنگو] از خدا بگوید ، خدا را پرستیده ، و اگر از شیطان بگوید ، شیطان را پرستیده است.[۲۸]
حدیث۲۹
امام جواد علیه السلام :
تَأخیرُ التَّوبَةِ إغترارٌ؛
به تأخیر انداختن توبه ، فریبْ خوردگی است.[۲۹]
حدیث۳۰
امام جواد علیه السلام :
طُولُ التَّسویفِ حَیَرةٌ؛
امروز و فردا کردنِ بسیار ، سرگردانی است.[۳۰]
حدیث۳۱
امام جواد علیه السلام :
اَلإصرارُ عَلَی الذَّنبِ أمنٌ لِمَکرِ اللّه ِ؛
پافشاری بر گناه ، ایمن شمردن خویش از مکر خداست.[۳۱]
حدیث۳۲
امام جواد علیه السلام :
إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحکَمَ مَفسَدَةٌ لَهُ؛
علنی کردن چیزی ، پیش از آن که استوار شود ، مایه تباهی آن است.[۳۲]
حدیث۳۳
امام جواد علیه السلام :
اَلمُؤمِنُ یَحتاجُ إلی تَوفیقٍ مِنَ اللّه ِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ وقَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ؛
مؤمن ، نیازمندِ توفیق از جانب خداوند و اندرز دادن به خویش و پذیرش اندرز از کسی است که پندش می دهد.[۳۳]
حدیث۳۴
امام جواد علیه السلام :
ما مِنّا إلاّ وهُوَ قائِمٌ بِأَمرِ اللّه ِ عَزَّوجَلَّ ، وهادٍ إلی دینِ اللّه ِ
امام جواد علیه السلام : از ما نیست مگر کسی که به امر خداوند عز و جل کمر بسته و به سوی دین خدا هدایت می کند. [۳۴]
حدیث۳۵
امام جواد علیه السلام :
نَحنُ خُزّانُ اللّه ِ عَلی عِلمِهِ وغَیبِهِ وحِکمَتِهِ ، وأوصِیاءُ أنبِیائِهِ ، وعِبادٌ مُکرَمونَ
امام جواد علیه السلام : ما گنجوران خداوندیم در علم و غیب و حکمت او و اوصیای پیامبرانش و بندگان ارجمند او هستیم. [۳۵]
حدیث۳۶
امام جواد علیه السلام :
الحَمدُ للّه ِِ الَّذی خَلَقَنا مِن نورِهِ بِیَدِهِ ، واصطَفانا مِن بَرِیَّتِهِ ، وجَعَلَنا اُمناءَهُ عَلی خَلقِهِ
امام جواد علیه السلام : سپاس خدایی را که ما را با دست خود از نور خویش آفرید و از میان بندگانش ما را برگزید و ما را معتمدان در میان خلایقش قرار داد. [۳۶]
حدیث۳۷
امام جواد علیه السلام :
ـ فی قُنوتِهِ ـ : اللّهُمَّ أدِل لِأَولِیائِکَ مِن أعدائِکَ الظّالِمینَ . . .
الَّذینَ . . . اتَّخَذوا ـ اللّهُمَّ ـ مالَکَ دُوَلاً ، وعِبادَکَ خَوَلاً ، وتَرَکُوا اللّهُمَّ عالَمَ أرضِکَ فی بَکماءَ عَمیاءَ ظَلماءَ مُدلَهِمَّةٍ ، فَأَعیُنُهُم مَفتوحَةٌ ، وقُلوبُهُم عَمِیَةٌ ، ولَم تُبقِ لَهُمُ اللّهُمَّ عَلَیکَ مِن حُجَّةٍ . لَقَد حَذَّرتَ اللّهُمَّ عَذابَکَ وبَیَّنتَ نَکالَکَ ، ووَعَدتَ المُطیعینَ إحسانَکَ ، وقَدَّمتَ إلَیهِم بِالنُّذرِ ، فَآمَنَت طائِفَةٌ ، فَأَیِّدِ اللّهُمَّ الَّذینَ آمنَوا عَلی عَدُوِّکَ وعَدُوِّ أولِیائِکَ ، فَأَصبَحوا ظاهِرینَ وإلَی الحَقِّ داعینَ ولِلإِمامِ المُنتَظَرِ القائِمِ بِالقِسطِ تابِعینَ
امام جواد علیه السلام ـ در قنوت خود ـ : بار خدایا، دوستانت را بر دشمنان ستمگرت پیروز گردان،... همانان که... اموال تو را در میان خود دست به دست چرخاندند و بندگانت را به بردگی گرفتند و جهان سرزمین تو را، بار خدایا، در کری و کوری و تاریکی شدید رها کردند، چشمانشان باز است و دلهایشان کور و برای آنان، بار خدایا، بر تو حجّتی نمانده است؛ بار خدایا، تو آنان را از عذاب خود برحذر داشتی و کیفرت را برایشان روشن ساختی و به فرمانبرداران، وعده احسانت را دادی و پیشاپیش به آنان هشدار دادی، پس طایفه ای ایمان آوردند ـ بار خدایا، کسانی را که ایمان آوردند در برابر دشمن خود و دشمن دوستانت تأیید فرما ـ و آشکار (و پیروز) گردیدند و دعوتگر به سوی حقّ شدند و پیروی از امام منتظر عدالت گستر را پیشه کردند. [۳۷]
حدیث۳۸
امام جواد علیه السلام :
ثَلاثُ خِصالٍ تُجتَلبُ بِهِنَّ المَحَبَّةُ : الإِنصافُ فِی المُعاشَرَةِ، وَالمُؤاساةُ فِی الشِّدَّةِ وَالاِنطِواعِ ، وَالرُّجوعُ إلی قَلبٍ سَلیمٍ .
امام جواد علیه السلام : با سه خصلت ، دوستی را به دست می آورند : انصاف در معاشرت ، همدردی [با دیگران ]در خوشی و ناخوشی ، و داشتن قلبی پاک [از گناهان]. [۳۸]
حدیث۳۹
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقادَ إلَی الطُمَأنینَةِ قَبلَ الخُبرَةِ فَقَد عَرَّضَ نَفسَهُ لِلهَلَکَةِ ، ولِلعاقِبَةِ المُتعِبَةِ .
امام جواد علیه السلام : هرکه پیش از آزمودنِ [کسی] تسلیم اطمینان شود ، خود را در معرض هلاکت و عاقبت رنج آلود ، قرار داده است . [۳۹]
حدیث۴۰
امام جواد علیه السلام :
إیّاکَ و مُصاحَبَةَ الشِّرّیرِ ؛ فَإِنَّهُ کَالسَّیفِ المَسلولِ ؛ یَحسُنُ مَنظَرُهُ ، ویقَبُحُ أثَرُهُ .
امام جواد علیه السلام : از مصاحبت با شخص شریر بپرهیز ، که چون شمشیرِ برهنه است ؛ منظره اش نیکو و اثر (زخم) آن زشت است . [۴۰]
پی نوشت:
[۱] کامل الزیارات ، ص ۵۳۶ .
[۲] همان ، ج ۷۸ ، ص ۳۶۴ .
[۳] بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۶۴ .
[۴] تحف العقول ، ص ۴۵۷ .
[۵] همان ، ص ۴۵۷ .
[۶] الأمالی ، مفید ، ص ۳۲۹ .
[۷] بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۶۴ .
[۸] همان ، ج ۷۵ ، ص ۳۸۰ .
[۹] همان ، ص ۱۰۹ .
[۱۰] بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۳۶۴ .
[۱۱] همان ، ص ۳۶۵ .
[۱۲] بحار الأنوار ، ج ۵۰ ، ص ۱۰۸ .
[۱۳] تحف العقول ، ص ۴۵۵ .
[۱۴] بحار الأنوار ، ج ۷۵ ، ص ۸۲ .
[۱۵] بحار الأنوار ، ج ۶۸ ، ص ۱۵۵ .
[۱۶] همان ، ج ۶۷ ، ص ۷۸ .
[۱۷] نزهة النّاظر ، ص ۱۳۵ .
[۱۸] بحار الأنوار ، ج ۷۵ ، ص ۳۶۵ .
[۱۹] تحف العقول ، ص ۴۵۶ .
[۲۰] بحار الأنوار ، ج ۶۸ ، ص ۳۴۱ .
[۲۱] همان ، ج ۷۵ ، ص ۳۶۴ .
[۲۲] تحف العقول ، ص ۴۸۶ .
[۲۳] همان ، ص ۵۴ .
[۲۴] کمال الدین ، ص ۳۷۷ .
[۲۵] بحارالأنوار، ج ۷۸، ص ۳۵۸، ح ۱
[۲۶] تحف العقول، ص ۴۷۹.
[۲۷] تحف العقول، ص ۴۷۹.
[۲۸] تحف العقول، حسن بن شعبه حرّانى، ص ۴۵۶؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج ۲، ص ۹۴؛ الحياة، محمدرضا حكیمی، ترجمه احمد آرام، ج ۲، ص ۴۶۳.
[۲۹] بحار : جلد ۶، صفحه ۳۰ .
[۳۰] بحار : جلد ۶، صفحه ۳۰ .
[۳۱] تحف العقول، ص ۴۸۰.
[۳۲] تحف العقول، ص ۴۸۰.
[۳۳] تحف العقول، ص ۴۸۰.
[۳۴] کمال الدین : ۳۷۸ / ۲ ، الاحتجاج : ۲ / ۴۸۱ / ۳۲۴ کلاهما عن عبد العظیم بن عبد اللّه الحسنیّ .
[۳۵] الثاقب فی المناقب : ۵۲۲ / ۴۵۵ عن علیّ بن أسباط .
[۳۶] دلائل الإمامة : ۳۸۴ / ۳۴۲ عن محمّد بن إسماعیل عن الإمام العسکریّ علیه السلام ، المناقب لابن شهرآشوب : ۴ / ۳۸۷ مرسلاً .
[۳۷] مهج الدعوات : ۶۰ .
[۳۸] کشف الغمّة : ۳ / ۱۳۹ ، بحار الأنوار : ۷۸ / ۸۲ / ۷۷ .
[۳۹] الدرّة الباهرة : ۳۹ ، أعلام الدین : ۳۰۹ ، بحار الأنوار : ۷۱ / ۳۴۰ / ۱۳ .
[۴۰] الدرّه الباهرة : ۴۰ ، أعلام الدین : ۳۰۹ ولیس فیه «المسلول» ، بحار الأنوار : ۷۴/۱۹۸/۳۴ و ج ۷۸/۳۶۴/۵ .
