چهل حدیث گهربار از امام جواد عليه السلام
حدیث1
امام جواد علیه السلام :
مَن زارَ قَبرَ عَمَّتی بِقُمَّ ، فَلَهُ الجَنَّةُ ؛
امام جواد علیه السلام :هر کس قبر عمّه ام (حضرت معصومه علیهاالسلام) را در قم زیارت کند ، بهشت پاداش او است .[1]
حدیث2
امام جواد علیه السلام :
الثِّقَةُ بِاللّه ِ ثَمَنٌ لِکُلِّ غالٍ و سُلَّمٌ إلی کُلِّ عالٍ ؛
امام جواد علیه السلام :اعتماد به خدا بهای هر چیز گران بها است ، و نردبانی به سوی هر بلندایی .[2]
حدیث3
امام جواد علیه السلام :
القَصدُ إلَی اللّه ِ تعالی بِالقُلُوبِ ، أبلَغُ مِن إِتعابِ الجَوارِحِ بِالأعمالِ ؛
امام جواد علیه السلام :به دل آهنگ خدا داشتن برتر است تا خسته کردن جوارح به عبادت .[3]
حدیث4
امام جواد علیه السلام :
إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحکَمُ مَفسَدَةٌ لَهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آشکار کردن چیزی پیش از استوار شدن ، مایه تباهی آن است .[4]
حدیث5
امام جواد علیه السلام :
المُؤمِنُ یَحتاجُ إلی تَوفِیقٍ مِنَ اللّه ِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ و قَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ ؛
امام جواد علیه السلام :مؤمن به توفیق از جانب خدا ، پند دهنده ای از درون خویش و پذیرش خیرخواهیِ آن که خیرخواه اوست ، نیازمند است .[5]
حدیث6
امام جواد علیه السلام :
مُلاقاةُ الإخوانِ نُشرَةٌ و تَلقیحٌ لِلعَقلِ و إن کانَ نَزرا قَلیلاًِ ؛
امام جواد علیه السلام :دیدار برادران مایه سلامتی و رشد عقل است ؛ اگرچه بسیار اندک باشد .[6]
حدیث7
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقَادَ إلَی الطُّمأ نینَةِ قَبلَ الخُبَرةِ فَقَد عَرَضَ نَفسَهُ لِلهَلَکَةِ و العاقِبَةِ المُتعِبَةِ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که پیش از آزمودن ، به کسی اطمینان کند ، خود را در معرض هلاکت و فرجامی رنج آور قرار داده است .[7]
حدیث8
امام جواد علیه السلام :
لا یَضُرُّکَ سَخَطُ مَن رِضاهُ الجَورُ ؛
امام جواد علیه السلام :خشم کسی که خشنودی اش ستم گری است ، به تو زیان نمی رساند .[8]
حدیث9
امام جواد علیه السلام :
غِنَی المُؤمِنِ غِناهُ عَنِ النّاسِ ؛
امام جواد علیه السلام :توان گری مؤمن در بی نیازی از مردم است .[9]
حدیث10
امام جواد علیه السلام :
قَد عاداکَ مَن سَتَرَعَنکَ الرُّشدَ اتِّباعا لِما تَهواهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که برای پیروی از هوس تو ، راه پیشرفت را از تو پنهان کند ، با تو دشمنی کرده است .[10]
حدیث11
امام جواد علیه السلام :
الأیامُ تَهتِکُ لَکَ الأمرَ عَنِ الأسرارِ الکامِنَةِ ؛
امام جواد علیه السلام :روزگار رازهای نهان را بر تو آشکار می کند .[11]
حدیث12
امام جواد علیه السلام :
أنَا أعلَمُ بِسَرِائرِکُم و ظَواهِرِکُم و ما أنتُم صائِرونَ إلَیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :من از نهان و آشکار شما و فرجامی که به سوی آن می روید ، آگاه ترم .[12]
حدیث13
امام جواد علیه السلام :
إعلَم أنَّکَ لَن تَخلُوَ مِن عَینِ اللّه ِ فَانظُر کَیفَ تَکُونُ ؛
امام جواد علیه السلام :بدان که از دید خداوند پنهان نیستی ، پس بنگر چگونه ای .[13]
حدیث14
امام جواد علیه السلام :
مَنِ استَحسَنَ قَبیحا کانَ شَریکا فیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که کار زشتی را نیک بشمارد ، در آن کار شریک است .[14]
حدیث15
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقَطَعَ إلی غَیرِ اللّه ِ وَ کَلَهُ اللّه ُ إلَیهِ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که به غیر خداوند روی آورد ، خداوند به همو واگذارش کند .[15]
حدیث16
امام جواد علیه السلام :
مَن أطاعَ هَواهُ أعطی عَدُوَّهُ مُناهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که از هوای نفس خود پیروی کند ، آرزوی دشمنش را برآورده است .[16]
حدیث17
امام جواد علیه السلام :
إتَّئِد تُصِب أو تَکَد ؛
امام جواد علیه السلام :شتاب مکن تا برسی یا نزدیک شوی .[17]
حدیث18
امام جواد علیه السلام :
لاتَکُن وَلِیّا لِلّهِ فِی العَلانِیَةِ ، عَدُوّا لَهُ فِی السِّرِّ ؛
امام جواد علیه السلام :در ظاهر ، دوست خدا و در باطن ، دشمن خدا مباش .[18]
حدیث19
امام جواد علیه السلام :
تَأخیرُ التَّوبَةِ إغتِرارٌ ؛
امام جواد علیه السلام :تأخیر در توبه کردن فریب خوردن است .[19]
حدیث20
امام جواد علیه السلام :
مَن هَجَرَ المُداراةَ قارَبَهُ المَکرُوهُ ؛
امام جواد علیه السلام :آن که سازش و مدارا را ترک کند ، ناگواری به او روی آورد .[20]
حدیث21
امام جواد علیه السلام :
مَن لَم یَعرِفِ المَوارِدَ أعیَتْهُ المَصادِرُ ؛
امام جواد علیه السلام :کسی که راه ورود به کاری را نشناسد ، راه برون شدن از آن درمانده اش می کند .[21]
حدیث22
امام جواد علیه السلام :
مَن رَضِیَ بِدونِ الشَّرَفِ مِنَ المَجلِسِ لَم یَزَلِ اللّه ُ و مَلائِکَتُهُ یُصَلُّونَ عَلَیهِ حَتّی یَقومَ ؛
امام جواد علیه السلام :هر که از نشستن در پایین مجلس خرسند باشد ، خدا و فرشتگانش پیوسته بر او درود می فرستند تا آن گاه که برخیزد .[22]
حدیث23
امام جواد علیه السلام :
مَن رَضِیَ بِالعافِیَةِ مِمَّن دُونَهُ رُزِقَ السَّلامَةَ مِمَّن فَوقَهُ ؛
حضرت عبد العظیم علیه السلام از امام جواد علیه السلام چنین روایت می کند :هر کس از عافیت زیر دستانش خشنود باشد ، از بالا دستش در امان می ماند .[23]
حدیث24
امام جواد علیه السلام :
أفضَلُ أعمالِ شیعَتِنَا انتِظارُ الفَرَجِ
حضرت عبد العظیم علیه السلام از امام جواد علیه السلام چنین روایت می کند :برترین اعمال شیعیان ما انتظار فرج [ظهور امام زمان علیه السلام] است .[24]
حدیث25
امام جواد علیه السلام :
اَلْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلی ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّه ِ وَواعِظٍ مِنْ نَفْسِهِوَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ؛
مؤمن نیازمند سه چیز است: توفیقی از پروردگار، پند دهنده ای از درون خویش وپذیرش از نصیحت کنندگان.[25]
حدیث26
امام جواد علیه السلام :
مَن غَلَبَ جَزَعُهُ عَلی صَبرِهِ حَبِطَ أجرُهُ؛
هر که بی تابی اش بر شکیبایی اش چیره آید ، اجرش تباه می شود.[26]
حدیث27
امام جواد علیه السلام :
مَن شَهِدَ أمرا فَکَرِهَهُ کانَ کَمَن غابَ عَنهُ ومَن غابَ عَن أمرٍ فَرَضِیَهُ کانَ کَمَن شَهِدَهُ؛
هر که حاضر و ناظر کاری باشد و آن را ناپسند دارد ، مانند کسی است که [آن هنگام] غایب بوده ، و هر که در کاری حاضر و ناظر نباشد ، ولی بِدان راضی باشد ، مانند کسی است که خود در آن حضور (و مشارکت) داشته است [27].
حدیث28
امام جواد علیه السلام :
مَن أصغی إلی ناطِقٍ فَقَد عَبَدَهُ فَإن کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّه ِ فَقَد عَبَدَ اللّه َ وإن کانَ النّاطِقُ یَنطِقُ عَن لِسانِ إبلیسَ فَقَد عَبَدَ إبلیسَ؛
هر که گوش به گفته سخنگویی دهد ، در واقع او را پرستیده است . اگر [آن سخنگو] از خدا بگوید ، خدا را پرستیده ، و اگر از شیطان بگوید ، شیطان را پرستیده است.[28]
حدیث29
امام جواد علیه السلام :
تَأخیرُ التَّوبَةِ إغترارٌ؛
به تأخیر انداختن توبه ، فریبْ خوردگی است.[29]
حدیث30
امام جواد علیه السلام :
طُولُ التَّسویفِ حَیَرةٌ؛
امروز و فردا کردنِ بسیار ، سرگردانی است.[30]
حدیث31
امام جواد علیه السلام :
اَلإصرارُ عَلَی الذَّنبِ أمنٌ لِمَکرِ اللّه ِ؛
پافشاری بر گناه ، ایمن شمردن خویش از مکر خداست.[31]
حدیث32
امام جواد علیه السلام :
إظهارُ الشَّیءِ قَبلَ أن یُستَحکَمَ مَفسَدَةٌ لَهُ؛
علنی کردن چیزی ، پیش از آن که استوار شود ، مایه تباهی آن است.[32]
حدیث33
امام جواد علیه السلام :
اَلمُؤمِنُ یَحتاجُ إلی تَوفیقٍ مِنَ اللّه ِ و واعِظٍ مِن نَفسِهِ وقَبولٍ مِمَّن یَنصَحُهُ؛
مؤمن ، نیازمندِ توفیق از جانب خداوند و اندرز دادن به خویش و پذیرش اندرز از کسی است که پندش می دهد.[33]
حدیث34
امام جواد علیه السلام :
ما مِنّا إلاّ وهُوَ قائِمٌ بِأَمرِ اللّه ِ عَزَّوجَلَّ ، وهادٍ إلی دینِ اللّه ِ
امام جواد علیه السلام : از ما نیست مگر کسی که به امر خداوند عز و جل کمر بسته و به سوی دین خدا هدایت می کند. [34]
حدیث35
امام جواد علیه السلام :
نَحنُ خُزّانُ اللّه ِ عَلی عِلمِهِ وغَیبِهِ وحِکمَتِهِ ، وأوصِیاءُ أنبِیائِهِ ، وعِبادٌ مُکرَمونَ
امام جواد علیه السلام : ما گنجوران خداوندیم در علم و غیب و حکمت او و اوصیای پیامبرانش و بندگان ارجمند او هستیم. [35]
حدیث36
امام جواد علیه السلام :
الحَمدُ للّه ِِ الَّذی خَلَقَنا مِن نورِهِ بِیَدِهِ ، واصطَفانا مِن بَرِیَّتِهِ ، وجَعَلَنا اُمناءَهُ عَلی خَلقِهِ
امام جواد علیه السلام : سپاس خدایی را که ما را با دست خود از نور خویش آفرید و از میان بندگانش ما را برگزید و ما را معتمدان در میان خلایقش قرار داد. [36]
حدیث37
امام جواد علیه السلام :
ـ فی قُنوتِهِ ـ : اللّهُمَّ أدِل لِأَولِیائِکَ مِن أعدائِکَ الظّالِمینَ . . .
الَّذینَ . . . اتَّخَذوا ـ اللّهُمَّ ـ مالَکَ دُوَلاً ، وعِبادَکَ خَوَلاً ، وتَرَکُوا اللّهُمَّ عالَمَ أرضِکَ فی بَکماءَ عَمیاءَ ظَلماءَ مُدلَهِمَّةٍ ، فَأَعیُنُهُم مَفتوحَةٌ ، وقُلوبُهُم عَمِیَةٌ ، ولَم تُبقِ لَهُمُ اللّهُمَّ عَلَیکَ مِن حُجَّةٍ . لَقَد حَذَّرتَ اللّهُمَّ عَذابَکَ وبَیَّنتَ نَکالَکَ ، ووَعَدتَ المُطیعینَ إحسانَکَ ، وقَدَّمتَ إلَیهِم بِالنُّذرِ ، فَآمَنَت طائِفَةٌ ، فَأَیِّدِ اللّهُمَّ الَّذینَ آمنَوا عَلی عَدُوِّکَ وعَدُوِّ أولِیائِکَ ، فَأَصبَحوا ظاهِرینَ وإلَی الحَقِّ داعینَ ولِلإِمامِ المُنتَظَرِ القائِمِ بِالقِسطِ تابِعینَ
امام جواد علیه السلام ـ در قنوت خود ـ : بار خدایا، دوستانت را بر دشمنان ستمگرت پیروز گردان،... همانان که... اموال تو را در میان خود دست به دست چرخاندند و بندگانت را به بردگی گرفتند و جهان سرزمین تو را، بار خدایا، در کری و کوری و تاریکی شدید رها کردند، چشمانشان باز است و دلهایشان کور و برای آنان، بار خدایا، بر تو حجّتی نمانده است؛ بار خدایا، تو آنان را از عذاب خود برحذر داشتی و کیفرت را برایشان روشن ساختی و به فرمانبرداران، وعده احسانت را دادی و پیشاپیش به آنان هشدار دادی، پس طایفه ای ایمان آوردند ـ بار خدایا، کسانی را که ایمان آوردند در برابر دشمن خود و دشمن دوستانت تأیید فرما ـ و آشکار (و پیروز) گردیدند و دعوتگر به سوی حقّ شدند و پیروی از امام منتظر عدالت گستر را پیشه کردند. [37]
حدیث38
امام جواد علیه السلام :
ثَلاثُ خِصالٍ تُجتَلبُ بِهِنَّ المَحَبَّةُ : الإِنصافُ فِی المُعاشَرَةِ، وَالمُؤاساةُ فِی الشِّدَّةِ وَالاِنطِواعِ ، وَالرُّجوعُ إلی قَلبٍ سَلیمٍ .
امام جواد علیه السلام : با سه خصلت ، دوستی را به دست می آورند : انصاف در معاشرت ، همدردی [با دیگران ]در خوشی و ناخوشی ، و داشتن قلبی پاک [از گناهان]. [38]
حدیث39
امام جواد علیه السلام :
مَنِ انقادَ إلَی الطُمَأنینَةِ قَبلَ الخُبرَةِ فَقَد عَرَّضَ نَفسَهُ لِلهَلَکَةِ ، ولِلعاقِبَةِ المُتعِبَةِ .
امام جواد علیه السلام : هرکه پیش از آزمودنِ [کسی] تسلیم اطمینان شود ، خود را در معرض هلاکت و عاقبت رنج آلود ، قرار داده است . [39]
حدیث40
امام جواد علیه السلام :
إیّاکَ و مُصاحَبَةَ الشِّرّیرِ ؛ فَإِنَّهُ کَالسَّیفِ المَسلولِ ؛ یَحسُنُ مَنظَرُهُ ، ویقَبُحُ أثَرُهُ .
امام جواد علیه السلام : از مصاحبت با شخص شریر بپرهیز ، که چون شمشیرِ برهنه است ؛ منظره اش نیکو و اثر (زخم) آن زشت است . [40]
پی نوشت:
[1] کامل الزیارات ، ص 536 .
[2] همان ، ج 78 ، ص 364 .
[3] بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 364 .
[4] تحف العقول ، ص 457 .
[5] همان ، ص 457 .
[6] الأمالی ، مفید ، ص 329 .
[7] بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 364 .
[8] همان ، ج 75 ، ص 380 .
[9] همان ، ص 109 .
[10] بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 364 .
[11] همان ، ص 365 .
[12] بحار الأنوار ، ج 50 ، ص 108 .
[13] تحف العقول ، ص 455 .
[14] بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 82 .
[15] بحار الأنوار ، ج 68 ، ص 155 .
[16] همان ، ج 67 ، ص 78 .
[17] نزهة النّاظر ، ص 135 .
[18] بحار الأنوار ، ج 75 ، ص 365 .
[19] تحف العقول ، ص 456 .
[20] بحار الأنوار ، ج 68 ، ص 341 .
[21] همان ، ج 75 ، ص 364 .
[22] تحف العقول ، ص 486 .
[23] همان ، ص 54 .
[24] کمال الدین ، ص 377 .
[25] بحارالأنوار، ج 78، ص 358، ح 1
[26] تحف العقول، ص 479.
[27] تحف العقول، ص 479.
[28] تحف العقول، حسن بن شعبه حرّانى، ص ۴۵۶؛ بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج ۲، ص ۹۴؛ الحياة، محمدرضا حكیمی، ترجمه احمد آرام، ج ۲، ص ۴۶۳.
[29] بحار : جلد 6، صفحه 30 .
[30] بحار : جلد 6، صفحه 30 .
[31] تحف العقول، ص 480.
[32] تحف العقول، ص 480.
[33] تحف العقول، ص 480.
[34] کمال الدین : 378 / 2 ، الاحتجاج : 2 / 481 / 324 کلاهما عن عبد العظیم بن عبد اللّه الحسنیّ .
[35] الثاقب فی المناقب : 522 / 455 عن علیّ بن أسباط .
[36] دلائل الإمامة : 384 / 342 عن محمّد بن إسماعیل عن الإمام العسکریّ علیه السلام ، المناقب لابن شهرآشوب : 4 / 387 مرسلاً .
[37] مهج الدعوات : 60 .
[38] کشف الغمّة : 3 / 139 ، بحار الأنوار : 78 / 82 / 77 .
[39] الدرّة الباهرة : 39 ، أعلام الدین : 309 ، بحار الأنوار : 71 / 340 / 13 .
[40] الدرّه الباهرة : 40 ، أعلام الدین : 309 ولیس فیه «المسلول» ، بحار الأنوار : 74/198/34 و ج 78/364/5 .
افزودن دیدگاه جدید