نام تاریخی این خلیج، در زبان های گوناگون، ترجمه عبارت خلیج فارس یا دریای پارس بوده است . خلیج فارس پس از خلیج مکزیک و خلیج هودسن، سومین خلیج بزرگ جهان به شمار می آید. به سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بین المللی، منطقه ای مهم و راهبردی به شمار می آید. زمین شناسان معتقدند صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشت های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان ، شکل ثابت کنونی خود را یافت. خلیج فارس اصلی ترین نامی است که از کهن ترین منابع بر جای مانده است. جغرافی دانان و تاریخ نگاران اسلامی، همچون طبری، مسعودی و یعقوبی به اتفاق در کتب خطی به جای مانده از خود اذعان دارند که تمامی نواحی خلیج پارس در دوره های پیش از اسلام به ایران تعلق داشته است. ابن حوقل بغدادی در کتاب خود «صوره العرض» از این منطقه به عنوان دریای پارس نام می برد . شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به هدف قراردادن هویت فرهنگی و تاریخی ملت ایران، روز اخراج پرتغالی ها از تنگه هرمز ، دهم اردیبهشت را به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری کرد . مهمترین اسناد جهانی در تأیید مالكیت خلیج فارس : قدمت "خلیج فارس " با همین نام چندان دیرینه است كه عده ای معتقدند "خلیج فارس گهواره تمدن جهان یا خاستگاه نوع بشر است ". یونانی های باستان این خلیج را "پرسیكوس سینوس " یا "سینوس پرسیكوس " كه همان خلیج فارس است نامیدند، از آنجا كه این نام برای نخستین بار در منابع درست و معتبر تاریخی كه غیر ایرانیان نوشته اند آمده است، هیچگونه شائبه نژادی در وضع آن وجود ندارد. در زیر به مهمترین اسناد جهانی در تأیید مالكیت خلیج فارس اشاره ای خواهیم داشت. - فلاویوس آریانوس كه در قرن دوم میلادی می زیسته در كتابی كه درباره جنگهای اسكندر نوشته بود از سفر دریاسالار ارتش اسكندر به دریای پارس نام برده است. وی این دریای پارس را به نام پرسیكون كایتاس نوشته است كه همان خلیج فارس كنونی است. - استرابون جغرافی دان نامور یونانی كه تا 19 پس از میلاد می زیسته است در نقشه های خود از همین نام برای دریای پارس استفاده كرده است. - كلودیس پتوله یا بطلیموس جغرافی دان – نقشه نگار ریاضیدان و نویسنده قرن دوم میلادی در كتابهای نقشه های جهان خود كه شامل 27 نقشه از جهان و كشورهای مختلف است نام دریای پارس را به نام پرسیكوس سینوس آورده است. وی امپراتوری شاهنشاهی اشكانی را به تصویر كشیده است. - كوین كورسیوس روفوس مورخ نامدار رومی كه یورشهای اسكندر به كشورهای مختلف را به رشته تحریر در آورده است در قمستی مربوط به ایران از دریای پارس به نام "اكوارم پرسیكو " نام برده است كه در پارسی امروزی به معنی آبگیر پارس ترجمه می شود. - ابوبكر احمدبن محمد معروف به ابن فقیه در كتاب نامور خود ( مختصر البلدان ) از دریای پارس به نام بحر فارس نام برده است. - ابوعلی احمدبن عمر در كتاب خود ( الاعلاق النفیسه ) از دریای ایران به نام خلیج فارس نام برده است. - در كتاب عجایب الاقا لیم السبعه الی نهایه العماره نام دریای ایران به صورت بحر فارس آمده است. - در كتاب المسالك الممالك ابن خرداذبه بحر فارس مشهود است. -ابوا لحسن علی حسین مسعودی مورخ نامدار در كتاب مشهور خود به نام مروج الذهب – التنبیه و الاشراف این دریای ایرانی را به نام حقیقی اش یعنی دریای پارس آورده است. - ابن المطهر المقدسی در كتاب تاریخ خود ( البلدء و التواریخ ) نام دریای پارس را ذكر كرده است. - ابن حوقل در كتاب صوره الارض نام دریای پارس را آورده است. - المقدسی در كتاب احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم نام دریای پارس را نوشته است. - ابوریحان بیرونی فیلسوف بزرگ ایرانی در كتاب عظیم التفهیم لاوائل صناعه التنجیم نام دریای پارس را ذكر كرده است. - ابوعبدالله محمد بن محمد معروف به الشریف الادریسی در كتاب نزهه المشتاق فی اختراق الافاق نام دریای فارس را به روشنی چند بار آورده است. - ابن بلخی در كتاب فارسنامه اش كه یكی از مشهورترین كتب تاریخی است نام دریای پارس را آورده است. - یاقوت حموی در كتاب معجم البلدان نام دریای پارس را ذكر كرده است. - قزوینی در كتاب آثار البلاد و اخبار العباد و عجایب المخلوقات و غرائب الموجودات نام دریای پارس را آورده است. - ابوالفداء در كتاب تقویم البلدان نام دریای پارس را نوشته است. - شمس الدین ابوعبدالله محمد ابن ابی طالب در كتاب نخبه الدهرفی عجایب البروالبحر نام دریای پارس را ذكر كرده است. - شهاب الدین احمد بن عبدالوهاب در كتاب نهایت الارب فی فنون العرب نام دریای پارس را ذكر كرده است. - حمدالله مستوفی قزوینی در كتاب نزهه القلوب نیز نام دریای پارس را آورده است. - ابن بطوطه در سفرنامه خود به نام تحفه النظار فی غرایب الامصار و غرائب الاسفار نیز نام دریای پارس را ذكر كرده است. - حاج خلیفه در كتاب كشف الظنون نیز از دریای پارس نام آورده است.
مطالب مرتبط
