21. درباره مخارج مسجد

درباره مخارج مسجد

موقوفات

٥٦- اگر چیزی را بر مسجد وقف کنند و مصرفی برای آن مشخص نکرده باشند، منافع آن در تعمیر، نور، فرش و اجرت خادم مصرف می شود و اگر چیزی اضافه آمد به امام جماعت مسجد داده می شود.[تحریر الوسیله، ج ٢، کتاب الوقف، ص ٧٤، م ٥٦]

٥٧- س: زمینی است وقف مسجد که متصل به آن است، آیا با نظر متولی شرعی می توانیم مقداری از زمین موقوفه را به همان مسجد اضافه و جزو آن قرار دهیم؟
ج- اگر وقف مسجد است که باید عوائد آن صرف مسجد شود، اضافه کردن آن به مسجد جایز نیست.[تحریر الوسیله، ج ٢، کتاب الوقف، ص ٣٥٩، س ٦١]
بر فرض عدم جواز آیا با نظر متولی جایز است مقداری از همان زمین برای دستشویی و یا کتابخانه استفاده شود.
ج- حکم مساله قبل را دارد.[تحریر الوسیله، ج ٢، کتاب الوقف، ص ٣٥٩، س ٦١]

٥٨- س: در کنار یک مسجد کوچک، به فاصله ٨متری زمینی به مساحت ١٢٠٠ متر برای مسجد وقف گردیده است، آیا می شود در این زمین سالن سخنرانی و منزل خادم و وضوخانه و حجراتی برای تحصیل و چند مغازه برای هزینه مسجد درست کرد یا نه؟
ج- تابع نحوه وقف است. اگر زمین، وقف شده که از عوائد آن صرف احتیاجات مسجد شود، تصرفات مزبوره جایز نیست، مگر آنکه زمین را با صلاحدید وقف از متولی شرعی برای تصرفات مزبوره اجاره کنند.[استفتائات، ج ٢، ص ٣٥٨، س ٥٨]

٥٩- س: مسجدی است که دارای موقوفاتی می باشد، اما نمی دانیم و روشن نیست که این موقوفات برای شخص امام جماعت مسجد است یا این که برای مخارج مسجد؟ در صورتی که مردم مخارج مسجد را تامین کنند و مسجد از این نظر کمبودی نداشته باشد، آیا امام جماعت می تواند از این موقوفه استفاده کرده و مصرف نماید؟
ج- اگر معلوم نیست که وقف بر خصوص امام جماعت شده یا وقف بر چیزی شده که شامل امام جماعت هم باشد، نمی تواندبگیرد.[استفتائات، ج ٢، ص ٣٥٠ س ٣٩]

٦٠- س: منزلی را وقف کرده برای مسجد، درضمن وقف شرط کرده که مادام العمر خود در آن سکونت کند، آیا صحیح است؟
ج- اگر مدت معین ذکر کند تا از جهل خارج شود مانعی ندارد و عدم ترتب احکام مسجد در مدت مذکور مانع ندارد، چون احکام مربوط به مسجدی است که مسلوب المنفعه (از بین رفتن منفعت) نباشد.[استفتائات، ص ١٤٧، س ١٩]

آیت الله اراکی قدس سره

 

٦١- س: مسجدی بوده در خیابان واقع شده و موقوفات برای مسجد هست که منافعش صرف مسجدبشود آیا متعذر المصرف است و منافع موقوفه را درجای اقرب فالاقرب باید مصرف شود؟
ج- با فرض عدم امکان اعاده مسجد حکم متعذر المصرف را دارد که باید در مسجد نزدیکتر، از باب «الاقرب فالاقرب » صرف شود.[استفتائات، ص ١٤٩، س ٢٥]

آیت الله اراکی قدس سره

 

٦٢- س: مسجدی در اثر زلزله خراب شده و اهالی آن به دو کیلومتری نقل مکان کرده اند و مسجد جدیدی ساخته اند. مسجد اول موقوفاتی دارد که بایدصرف تعمیراتش شود، آیا در مسجد دیگر می توان استفاده کرد؟
ج- لازم است که همان مسجد مخروبه را تعمیر و مرمت کنند و در بعض مواقع مناسب جلسات عزاداری و اقامه جماعت را در آن مسجد برپا کنند تا مسجد متروک نشود.[جامع المسائل، ج ١، ص ٨٧، س ٢٧٣]

 

اجاره موقوفات مسجد

٦٣- س: زمین موقوفه مخروبه ای، قبلا مستراح بوده سالهای متمادی مخروبه مانده و از انتفاع خارج شده، شخصی از متولی شرعی شفاها اجازه می گیرد و طبقه پایین آن را مستراح و وضوخانه ساخته و فوقانی آن را به خرج خود چند مغازه می سازد و متولی آن شفاها تشویق و ترغیب بر آن نموده؟ آیا کسی دیگر حق اعتراض دارد؟ و آیا متولی می تواند بگوید: اعیان را طبق نظر من وقف نماید؟ یا اعیان ملک سازنده است و فقط کرایه زمین مخروبه موقوفه را باید بدهد؟
اگر کسی پیدا شود مخارج اعیانی آن را بپردازد که سازنده واگذار به وقف نمی دهد نسبت به وجه سرقفلی که سازنده گرفته چه صورت دارد؟
ج- اگر متولی شرعی با مراعات صلاح وقف اجاره داده که شخص برای خودش ساختمان کند و اجاره زمین را بپردازد، صاحب ساختمان، اجاره زمین را ضامن است و زمین در حالی که ساختمان روی آن است ملاحظه می شود، نه مخروبه.[استفتائات، ج ٢، ص ٣٧٦، س ١٠٣]

٦٤- س: مدتی است که در یکی از مساجد امام جماعت هستم و اطلاعی از کیفیت وقف این مسجد ندارم. با توجه به اینکه مسجد مذکور از حیث تامین مخارج خود مشکلات فراوانی دارد، آیا جایز است زیرزمین مسجد را برای کاری که در شان مسجد باشد اجاره داد؟
ج- اگر زیر زمین عنوان مسجد نداشته باشد و جزئی از متعلقات مورد نیاز مسجد نباشد، اشکال ندارد.[اجوبة الاستفتائات، ج ١، ص ١٢٨، س ٤٢٧]
آیت الله خامنه ای دامت برکاته

 

صرف زکات در مسجد

٦٥- یکی از مصارف زکات «سبیل الله »است، یعنی کاری که منفعت عمومی دینی دارد یا نفعش به عموم مسلمانان می رسد، یا برای اسلام مفید است، که از جمله آنها ساخت و تعمیر و سایر مخارج ضروری مسجد است، پس زکات اموال را می توان در مسجد خرج کرد.[توضیح المسائل، م ١٩٢٥، هفتم]

٦٦- س: در قسمتی از صحن یک مسجد، با پول زکات، اتاقی به عنوان کتابخانه مسجد ساخته شده، آیا این عمل جایز است یا خیر؟ و در صورت عدم جواز آیا لازم است آن را خراب نموده و به صحن مبدل سازند؟
و در هر صورت تصرف در زکات چه صورتی دارد؟ آیامجزی است یا موجب ضمان بر متلف و بر ذمه «من تجب علیه »است و ملزم به اداء می باشد؟
ج- محل ساختن کتابخانه اگر مسجد نبوده و تغییر وقف محسوب نشده است، اشکال ندارد و ضامن نیست، در غیر این صورت عمل مزبور جایز نبوده است و کسی که متصدی عمل مزبور شده باید محل را از آن ساختمان تفریغ نماید و پول زکات را که در آن ساختمان صرف کرده ضامن است.[استفتائات، ج ١، ص ٣٤٤، س ١٥]

٦٧- س: مسجدی است که نیاز مبرم به تعمیرات کلی دارد، آیا از زکات فطره می شود صرف آن کرد؟
ج- بهتر است فطره را به مصرف فقرای محل رسانند ولی در مسجد و مانند آن نیز مانعی ندارد.[جامع المسائل، ج ١، ص ٨٨، س ٢٨٠]
آیت الله فاضل لنکرانی قدس سره

 

٦٨ س: در صورت وجود فقراء زکات تا چه مقدار زکات مال خود را بدون رعایت اصناف مستحقین می تواند صرف در ساختمان مسجد، درمحل نماید؟
ج- با بودن فقراء، تمام زکات را هم می تواند صرف مسجد کند، لاکن بهتر آن است که مقداری به فقراء بدهد و مقداری صرف مسجد نماید.[مجمع المسائل، ج ١، ص ١٤٧، س ٧٧]
آیت الله گلپایگانی قدس سره

 

صرف خمس در مسجد

٦٩- چون نصف خمس اموال باید به سادات فقیر دارای شرایط (شرایط سیدی که به او خمس داده می شود در توضیح المسائل بحث مصرف خمس آمده است. ) داده شود و نصف دیگر آن که سهم امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است، در زمان غیبت باید به مجتهد جامع الشرایط داده شود، بنابر این خمس مال را بدون اجازه مجتهد جامع الشرایط نمی توان در مسجد خرج کرد و اگر کسی بدون اجازه خرج کند، کفایت از پرداخت خمس نمی کند.[توضیح المسائل، م ١٨٣٤]

 

کمک های مردمی

٧٠- س: آیا در بناء مسجدهای سنی هامی توانیم کمک بکنیم یا خیر؟
ج- بلی در بناء مسجد می توانید کمک کنید.[مجمع المسائل، ج ١، ص ١٥٧، س ١١٧]
آیت الله گلپایگانی قدس سره

٧١- س: اگر کسی برای مسجدی نذر کرده باشدکه هرگاه پولی داشتم مثلا مسجد را سفید کنم و قبل ازشروع آن شخص، شخص دیگری آمد و مسجد را سفید کرد، آیا می شود آن پول را به مصرف دیگری در همان مسجد جهت زیلو و غیره برساند یا خیر؟
ج- در فرض مذکور موضوع نذر منتفی شده چیزی بر او واجب نیست و اگر بخواهد تبرعا مبلغی را که نذر کرده صرف زیلو و جهات دیگر مسجد نماید مختار و ماجور است.[مجمع المسائل، ج ٢، ص ٣٢٦، س ٩٢٧]
آیت الله گلپایگانی قدس سره

 

٧٢- س: کسی که متصدی و مسئول صندوق جمع اعانات برای ساختمان حرم امام یا حسینیه یا مسجدی می باشد آیا می تواند با وجوهی که مؤمنین در صندوق ریخته اند با اطمینان ربح صد در صد خرید و فروش کند و همچنین کسی که وجوه سهم مبارک امام علیه السلام نزد او جمع شده با اطمینان به سود و حفظ اصل مال می تواند با پول تجارت کند یا نه؟
ج- اگر وکالت مؤمنین به مسئول صندوق شامل این نحو معاملات باشد، مانعی ندارد، ولی اگر علم به رضا به تنهایی کافی نیست. و در مورد سهم مبارک امام علیه السلام اگر مجتهد صلاح بداند و اجازه بدهد و به مصلحت باشد مانعی ندارد.[استفتائات، ص ٥٢٧، س ٢١]
آیت الله اراکی قدس سره

٧٣- س: خادم مسجدی میان دو نماز، پول به عنوان کمک برای مسجد جمع می کند، آیا می شود آن را به امام جماعت یا سخنران داد و یا در جهات دیگر مصرف کرد؟
ج- اگر مقصود پول دهندگان کمک به مخارج مربوط به مسجد باشد مانعی ندارد.[جامع المسائل، ج ١، ص ٩١، س ٢٩٢]
آیت الله فاضل لنکرانی دامت برکاته

 

[به فصل ٤«لوازم مسجد»نیز مراجعه شود.]

Share