آندره ساخاروف(Andrei Sakharov)، فیزیک دان برجسته شوروی و پدر اتم این کشور در 21 مه سال 1921میلادی در مسکو به دنیا آمد. دوران کودکی او مصادف با یک دوره فقر و قحطی ناشی از دوران نقاهت پس از انقلاب روسیه بود. او تحصیلاتش را در شرایط سخت اقتصادی آغاز کرد و پس از فراغت از تحصیل در رشته استخراج فلزات صنایع دفاعی، در یک کارخانه مهمات سازی مشغول به کار شد. ساخاروف به مطالعه تئوری های فیزیک علاقه بیشتری داشت و تمایلی به بزرگان مکاتب مارکسیسم و کمونیسم نشان نمی داد. به همین سبب در کنار کارهای روزمره خود در رشته فیزیک نیز، تحصیلاتش را ادامه داد و از آکادمی علوم شوروی فارغ التحصیل گردید. پس از بمباران هسته ای هیروشیمای ژاپن، از سوی کمیته حزب کمونیست شوروی، هیأتی مأمور مطالعه در زمینه ساخت بمب های هسته ای شد که با ابتکار ساخاروف، در سال 1953میلادی، اولین بمب هیدروژنی شوروی، تولید و آزمایش شد. اما پس از آزمایش های پی در پی این سلاح خطرناک و آشکار شدن اثرات مخرب آن بر محیط زیست، انتقادات ساخاروف از دولت شوروی افزایش یافت و او را به یک ناراضی سیاسی تبدیل کرد. این مخالفت ها در اواخر عمر استالین و در تمام طول زمام داری خروشچف ادامه داشت که در نهایت به دلیل حمایت وی از خلع سلاح هسته ای و مبارزه در راه آزادی و حقوق بشر، جایزه صلح نوبل، در سال 1975میلادی به او تعلق گرفت. آندره ساخاروف در سال 1967میلادی نامه سرگشاده ای به لئونید بِرِژنف، رهبر وقت شوروی نگاشت و در آن نسبت به آمارهای روزافزون زندانیان سیاسی و نقض حقوق بشر در شوروی انتقاد نمود. وی که بعدها از اختناق، نژادپرستی و استبداد داخلی کشور و مجموعه سیاست های مسکو به طور علنی انتقاد می کرد، توسط مقامات حکومتی به شهری واقع در 400 کیلومتری شرق مسکو تبعید شد و مدت هفت سال در تبعید ماند. با روی کار آمدن گورباچف و ایجاد فضای باز سیاسی در شوروی، ساخاروف از تبعید بازگشت و در مسکو به عضویت پارلمان این کشور درآمد. آندره ساخاروف سرانجام در 14 دسامبر سال 1989میلادی در سن 68 سالگی بر اثر حمله قلبی درگذشت.
