آداب و زمانهای ناخن گرفتن

کارگروه اخلاق و عرفان ضیاءالصالحین؛
ناخن گرفتن
از مجموع اين روايات استفاده مى شود كه هر هفته بايد ناخن ها را گرفت. روز جمعه افضل است، سپس روز پنجشنبه و بعد ساير روزهاى هفته. در ضمن بايد توجّه داشت هرگاه ناخن ها بلند شود انواع ميكروب ها زير آن لانه مى كند؛ ميكروب هايى كه سرچشمه بسيارى از بيمارى هاست

زمان ناخن گرفتن

روز جمعه

1. در حدیث است که کسى به امام کاظم علیه السلام عرض کرد: اصحاب و دوستان ما معتقدند ناخن را باید در روز جمعه گرفت. حضرت فرمودند: «اگر بخواهید در روز جمعه بگیرید و اگر نمى توانید تا جمعه صبر کنید، هرگاه بلند شد بگیرید».[کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 74، ح 314؛ تهذیب، ج 3، ص 260، ح 626]
 2. از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «ناخن گرفتن در روز جمعه انسان را در برابر بیمارى هاى خوره، کورى و پیسى بیمه مى کند. و اگر در روز جمعه نیاز به گرفتن ناخن ها نباشد آن را سوهان بکش تا ریزه هایى از آن جدا شود».[کافى، ج 6، ص 490، ح 2؛ ثواب الأعمال، ص 42، ح 5]
 3. در چند حدیث دیگر فرمودند: «هر جمعه شارب و ناخن خود را بگیرید و اگر ناخن هایتان کوتاه است در روز جمعه آن را سوهان بکشید، تا مبتلا به دیوانگى و خوره و پیسى نشوید».[کافى، ج 6، ص 490، ح 3؛ تهذیب، ج 3، ص 260، ح 628]
 4. در حدیثى دیگر فرمودند: «هر کس در هر جمعه ناخن و شارب خود را بگیرد، تا جمعه دیگر پیوسته با طهارت باشد».[کافى، ج 6، ص 490، ح 8؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 73، ح 307]
 5. در روایتى دیگر فرمودند: «گرفتن ناخن و شارب در هر جمعه و شستن سر با گیاه خطمى[«خطمى» (به کسر خاء ومیم وتشدید یاء) گیاهى است داراى ساقه ضخیم وبلند وبرگ هاى پهن وستبروگل هاى شیپورى به رنگ سفید یا سرخ که گل وریشه آن در علم پزشکى به کار مى رود (فرهنگ عمید)]  در جمعه، فقر را برطرف و روزى را زیاد مى کند».[کافى، ج 6، ص 491، ح 10]
6. در حدیث است که کسى به امام صادق علیه السلام عرض کرد: شنیده ام اشتغال به تعقیبات نماز صبح تا هنگام طلوع آفتاب، سودمندتر از سفر به شهرها براى گشایش و افزایش رزق و روزى است. فرمودند: «دوست دارى چیزى به تو بیاموزم که از همه اینها نافع تر باشد؟» گفت: آرى. فرمودند: «ناخن و شارب خود را در هر جمعه بگیر، هر چند به ساییدن باشد».[کافى، ج 6، ص 491، ح 11 و12]
 7. از حضرت رسول ﷺ روایت شده است که فرمودند: «هر کس ناخن هاى خود را در روز جمعه بگیرد، خداوند دردهایش را از سر انگشتانش بیرون کرده، دواى درد را جایگزین آن مى کند».[ثواب الأعمال، ص 41، ح 1]
 8. از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «هر کس روز جمعه ناخن بگیرد، ناراحتى ریشه ناخن ها از وى برطرف مى شود».[کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 73، ح 309]
 9. از حضرت على علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «گرفتن ناخن در روز جمعه هر دردى را برطرف مى کند».[طبّ الأئمّه، ص 138]  

روز پنجشنبه

1. از امام باقر علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «هر کس ناخن هاى خود را روز پنجشنبه بگیرد و یک ناخن را براى روز جمعه بگذارد، خداوند پریشانى را از وى زایل مى کند».[کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 74، ح 310؛ ثواب الأعمال، ص 41، ح 3]
 2. از حضرت على علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «ناخن گرفتن در روز پنجشنبه بر روزى مى افزاید».[طبّ الأئمّه، ص 138]
3. از امام باقر علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «هر کس پنجشنبه ناخن بگیرد، فرزندانش بسیار شوند و درد چشم نبیند».[کافى، ج 6، ص 491، ح 14؛ بسیارى فرزندان در مصدر نیست]
و اگر بخواهد ثواب پنجشنبه و جمعه هر دو را ببرد، در روز پنجشنبه ناخن ها را بگیرد و یکى را براى جمعه نگاه دارد، یا همه را در روز پنجشنبه بگیرد و در روز جمعه سوهانى بر آن بکشد که ریزه هایى از آن جدا شود.
4. در حدیث است که امام رضا علیه السلام کسى را دید که مبتلا به چشم درد بود. فرمودند: «مى خواهى چیزى به تو بیاموزم که با انجام دادن آن هرگز چشم درد نگیرى؟» گفت: آرى. فرمودند: «هر پنجشنبه ناخن هایت را بگیر». آن شخص به دستور حضرت عمل کرد و هرگز به درد چشم مبتلا نشد.[کافى، ج 6، ص 491، ح 13]
5. از امام باقر علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «هر کس همواره در روز پنجشنبه ناخن هاى خود را بگیرد هرگز چشم درد نگیرد».[کافى، ج 6، ص 491، ح 14]

سایر روزهاى هفته

1. در روایتى آمده است که هر کس روز چهارشنبه ناخن بگیرد و از انگشت کوچک دست راست شروع کرده و به انگشت کوچک دست چپ ختم کند، این کار او را از چشم درد حفظ مى کند.[مستدرک الوسائل، ج 1، ص 437، ح 1104]
 2. از امام رضا علیه السلام روایت شده است که فرمودند: «روز سه شنبه ناخن بگیرید».[عیون اخبار الرّضا 7، ج 1، ص 279، ح 20]
 3. از حضرت رسول ﷺ روایت شده است که فرمودند: «هر کس روز شنبه یا پنجشنبه ناخن و شارب خود را بگیرد از درد دندان و چشم عافیت پیدا مى کند».[کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 74، ح 313؛ ثواب الأعمال، ص 41، ح 2]

نکته: از مجموع این روایات استفاده مى شود که هر هفته باید ناخن ها را گرفت. روز جمعه افضل است، سپس روز پنجشنبه و بعد سایر روزهاى هفته. در ضمن باید توجّه داشت هرگاه ناخن ها بلند شود انواع میکروب ها زیر آن لانه مى کند؛ میکروب هایى که سرچشمه بسیارى از بیمارى هاست.

چگونه ناخن بگیریم؟

1. در حدیثى معتبر مى خوانیم که هنگام ناخن گرفتن از انگشت کوچک دست چپ شروع کرده و به انگشت کوچک دست راست ختم کنید.[کافى، ج 6، ص 492، ح 16]
 2. در روایت دیگر چنین آمده است: اگر روز پنجشنبه از ناخن انگشت کوچک دست راست شروع و به انگشت بزرگ آن دست ختم کرده و سپس از انگشت کوچک دست چپ شروع و به انگشت بزرگ همان دست ختم کند، از درد چشم امان خواهد یافت.[طبّ الأئمّه، ص 84]
 و بعید نیست اگر روز چهارشنبه ناخن بگیرد بهتر است از انگشت دست چپ شروع کند و اگر در روز پنجشنبه ناخن بگیرد در هر دستى با انگشت کوچک آن دست شروع کند.[طبّ الأئمّه، ص 84]  و اگر روز جمعه یا دیگر روزها باشد از انگشت کوچک دست چپ شروع و به انگشت کوچک دست راست ختم کند.[کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 73، ح 81]  و به طور کلّى هر زمان از انگشت کوچک دست چپ شروع کند خوب است همان گونه که صدوق، علىّ بن بابویه گفته است.[المقنع، ص 145]
 3. در اخبار اهل سنّت چگونگى ناخن گرفتن به این شرح است: در دست راست اوّل انگشت شهادت، سپس انگشت کوچک و بعد انگشت بزرگ و پس از آن انگشت وسط و در آخر انگشت دیگر را مى گیرد و در دست چپ با انگشت پس از انگشت کوچک شروع مى کند، سپس انگشت وسط را مى گیرد و سوم به سراغ انگشت بزرگ مى رود، سپس انگشت کوچک را مى گیرد و در آخر ناخن انگشت شهادت را خواهد گرفت.[المغنى، ج 1، ص 102، فصل 104. البتّه آنچه در این روایت آمده با آنچه علّامه مجلسى؛ از اهل سنّت نقل کرده متفاوت است]
 ولى توجّه داشته باشید که عمل به آنچه در روایات قبل ذکر کردیم که از منابع اهل بیت علیهم السلام: نقل شد، سزاوارتر است.
4. در حدیث است که حضرت رسول ﷺ از گرفتن ناخن با دندان نهى کرد.[کتاب من لا یحضره الفقیه، ج 4، ح 2؛ مکارم الأخلاق، ص 424]

دعاى هنگام ناخن گرفتن

در روایتى آمده است که به هنگام گرفتن ناخن و شارب این دعا را بخوانید: «بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَعَلى سُنَّةِ مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ».[کافى، ج 3، ص 417، ح 2؛ خصال، ج 2، ص 53]

ایام ناخن گرفتن در ماه قمری

روز اول ماه باعث کوتاهی عمر
روز دوم ماه حاجت روا گردد
روز سوم ماه سبب درازی مو باشد
روز چهارم ماه باعث غم و اندوه است
روز پنجم ماه باعث سرور و شادی است
روز ششم ماه باعث بلای ناگهانیست
روز هفتم ماه از بزرگان دولت یابد
روز هشتم ماه سبب بیماری است
روز نهم ماه باعث دردی شود
روز دهم ماه عزیز و محترم گردد
روز یازدهم ماه باعث اندوه است
روز دوازدهم ماه میان مردم باشکوه گردد
روز سیزدهم ماه با شخصی خصومت کند
روز چهاردهم ماه باعث شادی است
روز پانزدهم ماه باعث شادی است
روز شانزدهم ماه باعث دلتنگی است
روز هفدهم ماه میانه است
روز هیجدهم ماه باعث رنج و اندوه است
روز نوزدهم ماه توانگر شود
روز بیستم ماه باعث ایمنی از بلاست
روز بیست و یکم ماه دولت یابد
روز بیست و دوم ماه باعث بی پولی است
روز بیست و سوم ماه کارهایی اصلاح شود
روز بیست و چهارم ماه کارها اصلاح شود
روز بیست و پنجم ماه کارها به اصلاح آید
روز بیست و ششم ماه از بلا رها شود
روز بیست و هفتم ماه پشیمانی آورد
روز بیست و هشتم ماه بسیار بسیار بد است
روز بیست و نهم ماه از خلق بپرهیزد
روز سی ام ماه از بلیات ایمن باشد
[ختوم و اذکار، ج 1، ص 423]

 

منابع:

[1]. کتاب حلیة المتقین
[2]. کتاب ضیاءالصالحین؛ سعید موحدیان عطار، شفاخانه معنوی (شفا از قرآن و احادیث)

Share