شهید محراب آیت الله دستغیب، اسوه تبلیغ و مجاهدت

تعداد کلمات ۱۳۷۵ / تخمین زمان مطالعه ۷ دقیقه
شهید محراب آیت الله دستغیب، اسوه تبلیغ و مجاهدت
شهید محراب آیة اللّه دستغیب رحمه الله درس را از مکتب خانه شروع کرد و با فراگیری قرآن و نصاب الصبیان و خواندن چند کتاب منظوم و منثور فارسی، دوره مکتب را پشت سر گذاشت.

شهید محراب آیت الله دستغیب، اسوه تبلیغ و مجاهدت

در این نوشتار قصد داریم درباره اسوه تبلیغ و مجاهدت شهید محراب آیت الله دستغیب مطالبی را بنگاریم. با ما همرا باشید...

شهید محراب آیت الله دستغیب، اسوه تبلیغ و مجاهدت

تولد

شهید محراب ، شهید دستغیب در عاشورای سال 1332 هـ.ق در شیراز کودکی به دنیا آمد که چون آن ایام، روزهای پرسوز شهادت سالار شهیدان، امام حسین علیه السلام بود، نامش را «عبد الحسین» نهادند. خاندان وی از سادات حسنی و حسینی به شمار می رفتند که از چهار قرن پیش در شیراز به «دستغیب» معروف شده بودند. سیادت، نشان افتخار این خانواده بود و حلقه های نورانی، پیوند او را با 32 واسطه، به حضرت «زید شهید» فرزند امام سجاد علیه السلام می رساند.

تحصیل و اساتید

شهید محراب آیة اللّه دستغیب رحمه الله درس را از مکتب خانه شروع کرد و با فراگیری قرآن و نصاب الصبیان و خواندن چند کتاب منظوم و منثور فارسی، دوره مکتب را پشت سر گذاشت.

سپس تحصیل در علوم اسلامی را آغاز نمود و دروس اولیه و مقدماتی حوزه را نزد پدرش خواند و از محبتهای استادانه پدرش بهره مند شد. در سال 1342 هـ.ق در حالی که یازده ساله بود، پدر را از دست داد و این چنین در نوجوانی روح لطیفش سخت آزرده گشت.

وی پس از این واقعه، تحصیلات را در مدرسه خان شیراز ادامه داد و از روحانیت و نورانیت مدرسه نیز بهره برد. مدتها دراین مدرسه به تحصیل پرداخت و نزد اساتیدی همچون شیخ اسماعیل، ملا احمد دارابی و آیة اللّه ملا علی اکبر ارسنجانی دوره مقدمات و سطح را به پایان رساند.

پایان یافتن دروس سطح حوزه او همزمان با غائله کشف حجاب رضاخانی بود و شهید دستغیب در سن جوانی (حدود 25 سالگی) به مبارزه با این تهاجم بزرگ پرداخت؛ اما مأموران او را زیر فشار قرار دادند و او نیز در سال 1314 هــ.ش مجبور به حرکت بسوی نجف شد.

در نجف اشرف تحصیلات خود را ادامه داد و با تلاش پی گیر در طول هفت سال به مقام شامخ اجتهاد نایل آمد.

از اساتید علمی آن روحانی مبرّز و مبلّغ نمونه در حوزه نجف می توان به آیات عظام: سید ابو الحسن اصفهانی، آقا ضیاء عراقی، آقا سید باقر اصطهباناتی و شیخ محمد کاظم شیرازی اشاره نمود.

روح جستجوگر آن شهید فرزانه، وی را بر آن داشت که در پی یافتن صاحب دلی باشد که او را به وادی ایمن رسانده، در معرفت خویش و خدای خود به کمال برساند. بدین جهت، در همان ایام، این توفیق و موهبت نصیب وی گشت و به محضر پرفیض استاد اخلاق حوزه نجف، عارف بالله و سالک الی اللّه، حضرت آیة اللّه سید میرزا علی قاضی طباطبایی رحمه الله راه یافت و در مکتب عرفانی او رشد کرد.

پس از گذشت چند سال مرحوم قاضی به سرای باقی شتافت و او به خود را به ساده زیستن عادت داده و همیشه معتقد بود که مبلّغ و دعوت کننده مردم بسوی حق باید از هوا و هوس و زرق و برق دنیا دور باشدو وصل به یاد حق، با سلاح دعا و مناجات باشد.

محضر آیة اللّه شیخ محمدجواد انصاری همدانی رحمه الله راه یافت و مدتها تحت نظر وی راههای ظریف و لطیف معرفت نفس را طی کرد.

شهید محراب آیت الله دستغیب، اسوه تبلیغ و مجاهدت

اقدامات و مجاهدت شهید محراب (شهید دستغیب)

آیت خدایی و عارف سالک شیرازی در سال 1321 هــ.ش به توصیه استادانش به ایران بازگشت. وی که با گرفتن اجازه اجتهاد از استادانش به شیراز مراجعت نمود، از ابتدا در مسجد طالبیون به اقامه نماز جماعت و ایراد منبر پرداخت.

پس از چندین سال تلاش پی گیر آیة اللّه دستغیب رحمه الله و مردم خوب شیراز کار تکمیل بنای مسجد جامع عتیق پایان یافت. سپس ایشان کار فرهنگی وسیعی را در آنجا آغاز کرد و با فعالیتها و منابر غنی خویش و با پشتوانه عظیم اخلاقی اش بسیاری از انسانها را بدان محیط جذب نمود.

از دیگر خدمات ایشان به مردم شیراز و به میهن عزیز اسلامی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1. بازسازی مسجد جامع شیراز؛
2. نوسازی مدرسه علمیه حکیم؛
3. تأسیس حوزه علمیه آیة اللّه دستغیب؛
4. ساخت مسجد الرضا علیه السلام ، مسجد شهید خلیل دسغیب، مسجد المهدی علیه السلام ، مسجد روح اللّه، مسجد فرج آل رسول علیه السلام و مسجد امام حسین علیه السلام در شیراز؛
5. کمک در ساخت و تکمیل مجتمع خاتم الاوصیاء علیه السلام و مجتمع مرد اوّل و ایجاد شهرک شهید دستغیب.
6. همراهی و همگامی ایشان با حضرت امام خمینی رحمه الله بعنوان یک سرباز راستین و مطیع آن رهبر فرزانه در قیام علیه طاغوت و در حرکتهای انقلابی از سال 1341 هــ.ش و نقش مؤثّر ایشان در دعوت مردم شیراز به مقابله و قیام علیه طاغوتیان.

این مبارزات و اقدامات شجاعانه تا پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ادامه داشت تا اینکه در سال 1358 هــ.ش حضرت امام رحمه الله ایشان را به امامت جمعه شیراز منصوب کردند که تا آخرین لحظات حیات در سنگر مقدس نماز جمعه به دفاع از ارزشهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران پرداخت.

شهید محراب آیت الله دستغیب، اسوه تبلیغ و مجاهدت

ویژگیها و نمودهای تبلیغی شهید محراب (شهید دستغیب)

شهید محراب آیة اللّه دستغیب رحمه الله علاوه بر اقدامات فرهنگی و مبارزاتی و بسیاری از کارهای خیر و حسنه در شیراز، از مشرب تبلیغی والایی برخوردار بود و با منبرهای غنی از معارف الهی و ارزشهای اخلاقی بدین مهم نیز مبادرت ورزید. از ویژگیها و نمودهای تبلیغی اش می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1. استعانت دائمی از خداوند و واگذاری امور خود به حق تعالی در همه سخنرانیها، طرحها و اقدامات تبلیغی.
2. ذکر مطالب مفید دینی و دستورات الهی به مردم، تا آنجا که بسیاری از سوره های قرآن را برای آنان تفسیر کرد و بدین وسیله زمینه تربیت بسیاری را فراهم نمود.
3. همیشه به برنامه ریزیهای تبلیغی مختصر و مفید و به دور از پیچیدگی تأکید داشت و در سخنرانیهای خویش نیز به جهت رعایت حال مردم، خلاصه و پُرمحتوا سخن می گفت.
4. در سیر تبلیغی خویش همیشه اهتمام جدی به مجالس اخلاق و برپایی آن داشت. پس از تأکید امام امّت رحمه الله به وحدت دانشجو و روحانی، آن شهید بزرگوار که سخت به منویّات امام اهتمام داشت، از جوانان دانشجو درخواست نمود تا در جلسه اخلاق که پنج شنبه های هر هفته در مدرسه علمیه حسنیه قوام تشکیل می شد و خود با سخنرانیهای نورانی و اخلاقی اش آن را اداره می نمود، شرکت نمایند.
5. همیشه معتقد بود که تبلیغ سازنده وکارساز، آن تبلیغی است که مبلّغ با خودشناسی و خداشناسی مسیر را آغاز و ابتدا از خویشتن شروع کند تا بتواند در اعضای اجتماع مؤثر بوده و تبلیغ وی سودمند و نتیجه بخش باشد.
6. همیشه با مردم با دوستی، محبّت و مدارا برخورد می نمود و در سخنرانیهای خویش نیز بر این نکته تأکید داشت و می فرمود: «با رأفت، مهربانی و دوستی، می توان هدایتگر مردم بسوی خدا و دین الهی بود.» همیشه نیز به آیه «لَقَدْ جَآءَکُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُم بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَّحِیمٌ »؛ اشاره می نمود و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را اسوه حقیقی تبلیغ و مجاهدت در راه خدا می دانست.
7. برخوردهای آن شهید فرزانه در مسیر تبلیغی، چه برخوردهای اجتماعی و چه برخوردهای خانوادگی و تربیتی مخلصانه و حسن خلقش، همه از خودسازیهای پیوسته در طول عمر با برکتش حکایت دارد. همچنین روح بزرگ و سعه صدر که از ارکان مهم تبلیغ و ابزار مهمّ یک مبلّغ نمونه به شمار می آید، در وجود شهید محراب آیة اللّه دستغیب رحمه الله متجلّی و نمایان بود. او در این مسیر همیشه صبور و مقاوم بود.
8. خود را به ساده زیستن عادت داده و همیشه معتقد بود که مبلّغ و دعوت کننده مردم بسوی حق باید از هوا و هوس و زرق و برق دنیا دور باشدو وصل به یاد حق، با سلاح دعاو مناجات باشد. شایستگی های روحی و کرامات معنوی آن شهید سرافراز محراب خود گواه مدّعا و موفّقیت وی در عرصه تبلیغ و سخنرانیهای تبلیغی بود. فرزند ایشان در این خصوص چنین می گوید: «ایشان معتقد بود که ما باید از همه مردم سطح زندگی مان پایین تر باشد تا مردم به روحانیت شیعه بدبین نشوند.»
9. ایشان مردم دار، نسبت به امور مردم کوشا و در حلّ مشکلات آنها جدّی بود.

در اوصاف و احوالات معنوی و کرامات آن شهید در این خصوص چنین آمده است:

یکی از طلاب حوزه علمیه شیراز می گوید: «من در حوزه شیراز درس می خواندم و اندیشه ازدواج در سر داشتم؛ اما از نظر اقتصادی دچار مشکل بودم و آیة اللّه دستغیب رحمه الله نیز مرا خوب نمی شناخت تا از ایشان استمداد کنم. با خود اندیشیدم که نامه ای بی نام و نشان خدمت آقا نوشته، درد دل خود را با ایشان در میان بگذارم. این کار را کردم؛ ولی دلهره ای داشتم.

چند روز بعد آقا به مدرسه آمدند و از طلاب احوال پرسی و دل جویی کردند. هنگام رفتن رو به من کردند و گفتند: «آقای... حاجتت برآورده است. بعدا به منزل بیایید!» دهانم از تعجّب باز ماند. اگر چه در دل غرق سرور شده بودم؛ ولی نمی دانستم که او چطور فهمیده و از کجا خبر داشته که نامه را من نوشتم.

بعدا به منزل آقا رفتم و ایشان مقداری پول مرحمت فرمودند. با آن پول ازدواج کردم و دیدم مقدار پولی که آقا داده اند، درست به اندازه مخارج ازدواج است؛ نه کم تر و نه زیادتر.»

10. ایشان معتقد بودند که نور ایمان و یقین به معاد را جز با معنویت کامل نمی توان در افراد ایجاد کرد؛ زیرا به قدری مزاحمات و اشتغالات مادی زیاد است که تبلیغات معمولی اثری در حد دفاع و جلوگیری از آلودگی بیشتر نمی تواند داشته باشد و لذا همیشه مقیّد به کاربرد و استفاده از آیات قرآن و احادیث اهل بیت علیهم السلام در سخنرانیهای خویش بودند و می فرمودند: اگر از نورانیت قرآن کریم که ثقل اکبر و معجزه باقی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم است، استفاده گردد، خود همین آیات، در دلهای صاف و تشنه هدایت، اثر کافی می گذارد و سخنان و ابزارهای تبلیغ مؤثّر خواهد بود.
11. همیشه در سخنرانیهای خویش بر روان و ساده گویی مطالب و قابل فهم بودن برای عموم مستمعین تکیه داشت و این شیوه را از روشهای موفقیت آمیز در هدایت و ارشاد و از شرایط مطلوب و مهمّ تبلیغ و سخنرانی ایده آل می دانست و همیشه آن را کمالی برای مبلّغ قلمداد می کرد و آسان گویی را از شیوه های تربیتی قرآن به شمار می آورد.
12. در سخنرانیها و آثار وزین خویش، همیشه در تبیین مطالب از تمثیل و تشبیه استفاده می نمود و به وعّاظ و روحانیون نیز توجّه به این شیوه را توصیه می کرد و می فرمود: «مبلّغ نمونه کسی است که این روش سخن گفتن را الگوی خود قرار دهد.»
13. از شیوه های ارزشمند تبلیغی ایشان قصه گویی و تکیه بر داستان در سخنرانیها و منابر بود. داستانها و قصه های تربیتی ایشان اکثرا حقیقی و در مسیر رشد و کمال مخاطب و مایه عبرت آنها می باشد. ایشان همیشه از داستان در مسیر هدایت و رشد معنوی مستمعین استفاده می کرد و از اینکه داستانها را ابزار سرگرمی و تخدیر سخن خویش برای مردم قرار دهد، پرهیز می نمود.
14. روحیه پرسشگری و بشارت و انذار نیز در سخنرانیهای این مبلّغ نمونه و شهید سرافراز محراب، هویداست. این امر موجب بهره گیری مخاطب از حقایق و عبرتهای تاریخی می گردد و ذهن آنان را تحلیلگر و پویا می نماید. همچنین باعث می شود که مطالب مستدل و به دور از خستگی، تکرارگویی و اتلاف وقت، بیان گردد و مطالب، مجهول و ناگفته نماند.
15. معرّفی الگوها و تحریک عواطف فطری در مسیر تبلیغ و سخنرانی نیز از شیوه های کارساز و مطلوب است که آن شهید بزرگوار بر آن تکیه داشتند و این شیوه را در سیر تبلیغ و هدایت مردم بسیار ایده آل می دانستند. کتب سید الشهداء علیه السلام ، قیامت و قرآن، قلب قرآن، و اخلاق اسلامی ایشان به خوبی نمایانگر این ویژگی در سیر تبلیغی و سخنرانیهای پرمحتوای ایشان است.

شهید محراب آیت الله دستغیب، اسوه تبلیغ و مجاهدت

مسلخ عشق

در سال 1360 هــ.ش منافقین طرح ترور آیة اللّه دستغیب رحمه الله را تهیه کرده، مدتها برای جمع آوری اطلاعات تلاش کردند. تشکیلات منافقین زمان ترور را روز جمعه 13 آبان 1360 هــ.ش تصویب کرد؛ اما این برنامه ناکام ماند. آنها در پی فرصتی دیگر برآمده، نقشه یک ترور انتحاری را کشیدند.

حالات و واردات روحی شهید محراب آیة اللّه دستغیب رحمه الله به او خبر از یک واقعه مهم می داد. گاهی به ایشان گفته می شد: آقا! بیشتر مواظب خودتان باشید! می گفت: «شهادت افتخار است. مگر شما حسودی تان می شود که من به این مقام برسم و افتخاری نصیبم شود!»

ایشان معمولاً شبها در ساعت معینی از خواب برمی خاستند؛ ولی شب جمعه پس از ساعتی استراحت، ناگهان از خواب بیدار می شوند، سرشان را در دستانشان می گیرند و مرتب «لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللّهِ» می گویند. همسرش می گوید: آقا! آب همیشه در سخنرانیهای خویش بر روان و ساده گویی مطالب و قابل فهم بودن برای عموم مستمعین تکیه داشت و این شیوه را از روشهای موفقیت آمیز در هدایت و ارشاد و از شرایط مطلوب و مهمّ تبلیغ و سخنرانی ایده آل می دانست

می خواهید؟ ناراحتی دارید؟ جوابی نمی شنود. اصرار می کند و آقا می گوید: «دیگر جز به اشاره سخن نمی گویم!»

مشهدی حیدر خادم می گوید: «صبحها که می رفتم، ایشان همیشه پشت میز نشسته بود؛ ولی آن روز جمعه در اتاق قدم می زد و «لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللّهِ» می گفت.»

همه این حالات حکایت از این داشت که گویا بار سنگین معرفتی در جانش ریخته اند و او در تحمّل آن از زلال یاد حق استمداد می کند. و همسرش می گوید: آن گاه که خواست برای نماز جمعه خارج شود، دو اشاره کرد که من بعدها فهمیدم یعنی چه. و آن دو اشاره، یکی به خود و دیگری بسوی آسمان بود؛ یعنی که روز پرواز من به آسمان فرا رسیده است.

آقا روز جمعه بیستم آذرماه به طرف نماز جمعه حرکت کرد. ناگهان در بین راه خانمی از در خانه ای به طرف آقا آمد. چون معمولاً افراد در راه به آقا نامه می دادند و آقا سخت پروا داشت که پاسداران مانع شوند. آن خانم خیلی سریع خود را به آقا رساند و در ساعت 11:25 دقیقه بود که در یک لحظه زمین و زمان و کوچه پس کوچه های اطراف خانه آقا مملوّ از آتش شد. انفجاری مهیب رخ داد و پس از لحظه ای آقا غرق در خون شد و آیت نیک کردار حق، دستغیب، صدپاره بسوی دوست عروج کرد.

 

< روحش شاد و یادش گرامی> پایان مقاله با ذکر صلوات و قرائت فاتحه بر جمیع شهدا

پدیدآورنده: 
Share