روابط عمومی و داشتن ارتباط صحیح با مردم یکی از ملزمات زندگی امروز است. با افزایش فضای های ارتباطی چه در بحث فضاهای مجازی و چه در بحث ارتباط در خارج با افراد، تقویت روابط عمومی و نوع برخورد با مردم، مهم جلوه می‌کند.
لذا یکی از موثرترین موارد در برخورد و ارتباط با مردم را می‌توان در بحث، همسایه و نوع برخورد با آنها شاهده کرد، در دنیای امروز که روح معنویت و دین داری و عواطف کمرنگ شده است، همسایه ها از حال یکدیگر خبر ندارند، گاه سالیان زیادی با در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند ولی نسبت به یکدیگر هیچ شناختی ندارند و از احوالات یکدیگر مطلع نیستند و بی‌خبر از هم هستند.
اما در دین اسلام در مورد ارتباط با یکدیگر و اطلاع از حال هم بسیار سفارش شده است و ما باید شبانه روز خدا را شاکر باشیم بخاطر دینی که آکنده از احساسات و عواطف می باشد.
اذیت نکردن همسایه از آثار ایمان به خداست
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در نامه ای به حضرت زهرا(سلام الله علیها) سه عمل را از نشانه های ایمان به خدا و روز قیامت بشمار می آورند.
«مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ، فَلَا يُؤْذِي جَارَهُ؛ وَ مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ، فَلْيُكْرِمْ ضَيْفَهُ؛ وَ مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ، فَلْيَقُلْ خَيْراً أَوْ لِيَسْكُت [1] کسی که به خدا و جهان پس از مرگ ایمان دارد، همسایه اش را اذیت نمی کند، و باید میهمانش را تکریم کند و سخن شایسته بگوید و سکوت اختیار کند.»
پیامبر در این روایت سه عمل، اذیت نکردن همسایه و تکریم مهمان و شایسته سخن گفتن را از آثار ایمان و اعتقاد به خدا و آخرت می داند.
اما نکته‌‌ی قابل توجه در این روایت این است که ایمان به مبدا و معاد در هر سه جمله تکرار شده است، از این تعبیر دو مطلب استفاده می شود:
الف: ایمان باید اثر عملی داشته باشد وگرنه ایمان واقعی نیست. ایمان به خدا و قیامت، احساس مسئولیت به همراه دارد و کسی که چنین احساسی ندارد مومن واقعی نیست. چرا که عمل صالح میوه‌ی درخت ایمان است و ایمانی که عمل صالح نداشته باشد ایمان واقعی نیست. خداوند در قرآن در بیش از 50 آیه بر عمل صالح تاکید کرده است و من جمله می توان به سوره‌ی عصر اشاره کرد.
خداوند در این سوره می فرماید: «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي خُسْرٍ ِلاَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ [عصر/2،3] هر آدمى در خسران است. مگر آنها كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته كردند و يكديگر را به حق سفارش كردند و يكديگر را به صبر سفارش كردند.»
ب: اهمیت فراوان و نقش کلیدی اعتقاد به مبدا و معاد در معارف دینی است و اینکه کسی که به خداوند و روزحساب، اعتقاد داشته باشد، خواه ناخواه دوست دارد به دیگران کمک کرده و موجبات خوشحالی خداوند و ذخیره ای برای قیامت خود حاصل کند، لذا یکی از این مصادیق رضایت همسایه است.
همسایه آزاری ممنوع
پیامبر در این روایت در جمله‌ی اول می فرماید که مومن به خدا و روز قیامت همسایه ی خود را آزار و اذیت نمی کند یعنی مزاحم همسایه اش نمی شود با او مهربانی می کند و از جهات مختلف حال وی را مراعات می کند. و اگر به روایتی که می گوید: همسایه را در چهار جهت و تا چهل خانه، محسوب کنیم، محدوده‌ی این حکم وسیع می شود.
امام باقر(علیه السلام) در روایتی می فرمایند:
«مردى نزد پيغمبر(صلی الله علیه و اله) آمد و به او از آزار دادن همسايهاش شكايت كرد، رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به او فرمود: صبر كن، سپس باز آمد و شكايت كرد و فرمود: صبر كن، بار سوم باز آمد و شكايت كرد، پيغمبر(صلی الله علیه و آله) به آن مرد شاكى فرمود: روز جمعه بامدادانى كه مردم براى نماز جمعه مىروند، اثاث خانه خود را بر سر راه آور، تا هر كس به نماز جمعه مىرود، آن را بنگرد و چون از تو پرسند، به آنها وضع خود را گزارش بده، فرمود: فرد شاکی به دستور پیامبر عمل کرد و همسايه آزار دهندهاش آمد و به او گفت: اثاث خود را برگردان، من با خدا براى تو عهد مىكنم كه به آزار تو باز نگردم.» [2]
در نتیجه: وقتی به دستورات اسلام، توجه می کنیم، پی به روح عاطفی و محبت انگیز دستورات اسلام پی می بریم و از جمله دستورات اسلام خوش رفتاری با همسایه است که یکی از آثار اعتقاد به خداوند و روز قیامت، تکریم همسایه است و از این دستورات اسلام می توان به نهی و ممنوع بودن آزار همسایه پی برد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت:
[1]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - دارالحديث)، دار الحديث، قم، چاپ اول، ق1429، ج4، ص756.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب - كمره اى، محمد باقر، أصول الكافي / ترجمه كمرهاى، اسوه، ايران ؛ قم، چاپ سوم، 1375 ش، ج6، ص581.
