علامتهای سه گانه اخلاقی در نصایح لقمان

انجمن‌ها: 

علامتهای سه گانه اخلاقی در نصایح لقمان

عنه (الامام الصادق) علیه السلام: قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ: یا بُنَیَّ، لِکُلِّ شَیءٍ عَلامَةٌ یُعرَفُ بِها ویُشهَدُ عَلَیها،

و إنّ لِلدّینِ ثَلاثَ عَلاماتٍ: العِلمَ وَالإِیمانَ وَالعَمَلَ بِهِ.
و لِلإِیمانِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: الإِیمانُ بِاللّه ِ وکُتُبِهِ ورُسُلِهِ.
و لِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: العِلمُ بِاللّه ِ وبِما یُحِبُّ وبِما یَکرَهُ.
و لِلعامِلِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: الصَّلاةُ وَالصِّیامُ وَالزَّکاةُ.
و لِلمُتَکَلِّفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یُنازِعُ مَن فَوقَهُ، ویَقولُ ما لا یَعلَمُ، ویَتَعاطی ما لا یَنالُ.
و لِلظّالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَظلِمُ مَن فَوقَهُ بِالمَعصِیَةِ، ومَن دونَهُ بِالغَلَبَةِ، ویُعینُ الظَّلَمَةَ.
و لِلمُنافِقِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یُخالِفُ لِسانُهُ قَلبَهُ، وقَلبُهُ فِعلَهُ، وعَلانِیَتُهُ سَریرَتَهُ.
و لِلآثِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَخونُ، ویَکذِبُ، ویُخالِفُ ما یَقولُ.
و لِلمُرائی ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَکسَلُ إذا کانَ وَحدَهُ، ویَنشَطُ إذا کانَ النّاسُ عِندَهُ، ویَتَعَرَّضُ فی کُلِّ أمرٍ لِلمَحمَدَةِ.
و لِلحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَغتابُ إذا غابَ، ویَتَمَلَّقُ إذا شَهِدَ، ویَشمَتُ بِالمُصیبَةِ.
و لِلمُسرِفِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَشتَری ما لَیسَ لَهُ، ویَلبَسُ ما لَیسَ لَهُ، ویَأکُلُ ما لَیسَ لَهُ.
و لِلکَسلانِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَتَوانی حَتّی یُفَرِّطَ، ویُفَرِّطُ حَتّی یُضَیِّعَ، ویُضَیِّعُ حَتّی یَأثَمَ.
و لِلغافِلِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: السَّهوُ وَاللَّهوُ وَالنِّسیانُ.

امام صادق علیه السلام ـ در بیان آنچه لقمان علیه السلام به پسرش گفت ـ: پسرم! هر چیزی، نشانه ای دارد که بدان شناخته می شود و بر اساس آن، مورد گواهی قرار می گیرد، و همانا
دین، سه نشانه دارد: دانش، ایمان، و عمل به آن.
ایمان، سه نشانه دارد: ایمان به خدا و کتاب های او و فرستادگانش.
دانشمند، سه نشانه دارد: شناخت خدا و شناخت آنچه می پسندد و شناخت آنچه نمی پسندد.
صالح، سه نشانه دارد: نماز و روزه و زکات.
متظاهر نیز سه نشانه دارد: با برتر از خود می ستیزد، و چیزی را می گوید که نمی داند، و در پیِ چیزی است که به آن، دست نمی یابد.
ستمگر، سه نشانه دارد: به بالاتر از خودش با نافرمانی، و به پایین تر از خودش با چیرگی، ستم می کند و به ستمگران، یاری می رساند.
منافق، سه نشانه دارد: زبانش مخالف دلش، و دلش مخالف کارش، و ظاهرش مخالف باطنش است.
گنهکار، سه نشانه دارد: خیانت می ورزد، دروغ می گوید، و با سخن خودش نیز مخالفت می کند.
ریاکار، سه نشانه دارد: هنگامی که تنها باشد، تنبلی می کند و هنگامی که نزد مردم باشد، چابک است و در هر کاری، خود را در مَعرض ستایش دیگران قرار می دهد.
حسود، سه نشانه دارد: هرگاه غایب باشد، غیبت می کند و هرگاه حاضر باشد، چاپلوسی می کند، و به خاطر گرفتاری، سرکوفت می زند.
اسرافکار، سه نشانه دارد: چیزی را می خرد که لازم ندارد، و چیزی را می پوشد که لازم ندارد، و چیزی را می خورد که لازم ندارد.
تنبل، سه نشانه دارد: تا آنجا سستی می کند که کوتاهی می شود، و تا آن جا کوتاهی می کند که ضایع می سازد، و تا آن جا ضایع می سازد که گناه می کند.
غافل، سه نشانه دارد: اشتباه و سرگرمی و فراموشی.

 

منابع: 
1. الخصال: ص 121، ح 113.
2. بحار الأنوار: ج 13، ص 415، ح 8.

Share