آسیب شناسی و تاثیر فضای مجازی بر خانواده - بخش دوم

آسیب شناسی و تاثیر فضای مجازی بر خانواده - بخش دوم

اینترنت ابزار قدرتمندی است که هم می تواند باعث فساد گردد و هم ابزار آموزش و تعلیم و رشد علمی، فرهنگی و اجتماعی نوجوانان را فراهم آورد. با توجه به این که این پدیده نوظهور است، دارای تهدیداتی است، بنابراین پیش از آینده پژوهی فضای مجازی باید به شناخت بیشتر و عمیق تر از فضای مجازی پرداخته شود. در این نوشتار با ضیاءالصالحین همراه باشید تا در مورد آسیب شناسی و تاثیر فضای مجازی بر خانواده بیشتر بدانید.

رجوع به بخش قبلی (اول)

ترویج بی دیـنی در فضای مجازی

ترویج بی دیـنی: تـغییراتی در حوزه دینی در جامعه رخ داده است.

1- کاهش آموزه های دینی درخانواده

2- دوری خانواده از شرعیت

3- کم رنگ شدن حریم های دینی در روابط خانوادگی. شبکه های سازمان یافته ضد دینی با ایجاد اتاق هـا وانـجمن های عمومی، در مناسبت های گوناگون مذهبی اقدام به تولید و پخش محتواهای ضد دین می کنند. اهداف عمده ی این شبکه ها تقدس زدایی از اعتقادات مذهبی، توهین به خداوند، قرآن، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم و مـعصومین علیهماالسلام تـرویج انـواع انحرافات اخلاقی و دور کردن کاربران از بـاورهای دیـنی اسـت.

از سوی دیگر به این نکته باید توجه شود که یکی از سیاست های اساسی غرب اشاعه ی تفکر اسلام / تشیعه هراسی است، یـعنی تـبلیغ ایـن باور که: هر دینی داشته باشید جزء اسـلام بـنابراین با ایجاد وبسایت ها، وبلاگ ها، شبکه های اجتماعی، انجمن های مجازی و دیگر ترفندهای مختلف (مانند بهره گیری از جـذابیت هـای جـنسی و تبلیغات وسیع) سعی در جذب حداکثری کاربران اینترنت بویژه جـوانان، در آئین های پیش از اسلام بویژه مسیحیت دارند. بسیاری از اتاق ها وبلاگ ها و انجمن ها زمینه ی گمراهی یـا سـر درگمی کـاربران بویژه جوانان در این حوزه فراهم می کند. زیر سؤال بردن آیـات و حـقایق قرآن، وجود شخصیت تاریخی حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم را فراهم می کند که از موارد انحرافی در این فضا است.

خداوند در قـرآن مـی فـرمایند: «ولا یزالون یقاتولونکم حتی یردوکم عن دینکم ان استطاع» مفهوم این آیه شریفه ایـن اسـت کـه دشمنان دست از مقاتله و مبارزه با ما بر نمی دارند مگر اینکه ما دست از دین خـود بـرداریم. «لا یـجعل الله للکافرین علی المومنین سبیلا» هرگز خداوند راهی برای نفوذ کافران در مؤمنان قرار نـداده اسـت یا قرار نمی دهد.

اتاق های گفتگو (چت روم)

چت می تواند یک مـحیط عـلمی بـاشد ولی تبدیل به یک محیط مبتذل برای بسیاری از کاربران ایرانی شده است. چت روم بـا تـوجه به زنده بودن محیط موجب انحراف دختران و سوء استفاده از پسران نوجوان و زنان و نـهایتاً از هـم پاشـیدن خانواده های ما شده است و بسیاری از محتواهای ارائه شده در فضای مجازی و اتاق های گفتگو (چت روم) بـدون در نـظر گرفتن اقتضای سنی مخاطب در معرض دید و برداشت و تحلیل وی قرار می گیرد.

اغلب ایـن مـحتوا اعـم از متن، عکس و فیلم نیز دارای زمینه های انحرافی هستند بنابراین می توانند جوان و نوجوان را که در شـرایط خـاص جـسمی و غلیان غرایز جنسی قرار دارد دچار سر درگمی کند و از سیر ارزش ها منحرف سازد. اتـاق هـای گفتگو مروج سبک غربی هستند، اما انگار مأموریت این شبکه ها بیشتر برای تغییر ارزش هـا و سـبک زندگی حاکم در کشورهای دیگر است.

فهرست برخی از آسیب های چت کردن کـه مـی تواند کاربران را مورد تهدید جدی قرار دهد.

1- اعـتیاد بـه چـت

2- دوستی های بدون مرز و رابطه

3- سهولت خـیانت در روابـط زناشویی و ایجاد رابطه ی نا مشروع

4- خطرناکتر از ماهواره، ویدئو، حتی فیلم های مستهجن

5- قرار دادن فـایل هـای مبتذل در دسترس عموم کاربران

6- پخـش اطـلاعات خصوصی افـراد بـدون مـجوز

7- ناشناس بودن کاربران در اتاق های چـت

8- فـریب و بهره کشی جنسی

9- تلف شدن وقت جوانان و فاصله گرفتن از آنها واقعیت اثـرات زیـان بار روانی

تضعیف نهاد خانواده و صله ی ارحـام

کسانی که در استفاده از ایـنترنت افـراط می کند بجای اینکه بـه دنـبال ارتباط برقرار کردن با ارحام و فامیل ها باشند به دنبال چت کردن و دوستیابی در خـارج از خـانه هستند.

تعارض ارزش ها

ورود ایـنترنت و فضای مجازی هـمراه بـا ارزش های غـربی کـه مغایر با فرهنگ خـودی (ارزش های ایرانی - اسلامی) است. آسیب های زیادی به همراه داشته و در حوزه ی خانواده موجب تغییر نـظام ارزشـی در خانواده ها می شود.

انزوای اجتماعی

امـروزه ایـنترنت و فضای مجازی در زندگی جـای دوسـتان و نـزدیکان را گرفته در حقیقت جایگزین روابـط دوستانه و فامیلی شده است. طبیق پژوهش های انجام شده دنیای اجتماعی در آینده دنیای منزوی خـواهد شـد. چرا که اینترنت و فضای مجازی با رشدی کـه دارد و جـذابیت هـای کـاذبی کـه برای نوجوانان ایـجاد مـی کند آنها را به خود معتاد کرده و جانشین والدین می شود.

بی هویتی و بحران هویت

یکی از ویژگی های حـضور در ایـنترنت و فضای مجازی دروغـگویی و پنهان کردن هویت واقعی خود است چـرا کـه ایـن فـضا نـاشناخته اسـت و هر کس با هویت واقعی وارد فضای سایبر شود ممکن است مورد سوء استفاده قرار بگیرد، بنابرین مجبور است هویت واقعی خود را پنهان کند.

آسیب های فرهنگی، تأثیر فـضای مجازی بر سبک زندگی

برخی از شبکه های مخصوص اشتراک عکس با قرار دادن عکس هایی از زندگی شخصی کاربران، تقویت کنندة همگرایی فرهنگی، و تقلید از سبک زندگی غرب و تجمل گرایی هستند. طبق آمـار 70٪ کاربران، پینترست (Pinterest) زن هستند 42٪ از زنان موضوعات و آموزش و آرایشی و بهداشتی را می پسندند و با دیگران به اشتراک می گذارند.

بسیاری از وبلاگ ها و پایگاه های اینترنتی پر بازدید. سبک زندگی غربی را بعنوان گـونه ای از زنـدگی موفق به کاربر ایرانی ارائه می کند و عامل مشکلات اجتماعی – فرهنگی ایران را اسلام، فرهنگ ایرانی و جهان سومی بودن می داند و نمونه ی بارز آن برگزاری جشن های ولنـتاین (Valentine) و هـالوین (Halloween) است که بعنوان یـکی از روش هـای تغییر سبک زندگی بصورت گسترده در فضای سایبر ترویج می شود.

راهکارهایی برای ایمنی از آسیب های فضای مجازی

آموزش مهارت های لازم به نسل جوان: 

آشنا کـردن جـوانان مخصوصاً دختران به آسـیب هـای فضای مجازی و آموزش راه های صحیح استفاده از فضای مجازی توسط خانواده به فرزندان خود می تواند از بروز مشکلات برای جوانان و نوجوانان جلوگیری نماید. والدین باید نسبت به حضور فرزندان خود در دنیای مـجازی حـساسیت بیشتری داشته باشند. والدین می توانند با کسب آگاهی از فضای مجازی استفاده ی صحیح در اینترنت را به فرزندان خود آموزش دهند و جوانان را با مقوله ی اینترنت و فضای مجازی بیشتر و بهتر آشنا کنند. در ایـن مـیان نهادهای فـرهنگی باید آموزش های لازم را به والدین بدهند و فاصله ی آنها را با نسل امروز کمتر کنند.

همراهی خانواده با فـرزندان

از آسیب های اینترنت تنها بودن فرزندان در دنیای مجازی است، همان طـور کـه خـانواده حساسیت ویژه ای در تنها بودن دختر و پسر نوجوان در محیط بیرون از خانه دارند، دقیقاً همان حساسیت را باید در فضای مـجازی هـم داشته باشند. و نگذارند نوجوانان به تنهایی وارد دنیای مجازی شوند و برای عدم برانگیختن حـساسیت نـوجوانان در کـنترل ایشان، می تواند رایانه را در فضای باز و جلوی چشم اعضای خانواده بگذارند و استفاده از رایانه باید همگانی بـاشد. هر چند بعضی از نرم افزارها برای پنهان نگهداشتن اطلاعات و پوشه های شخص وجود دارد. اگـر خانواده ها آگاهی کـافی داشـته باشند. می توانند این موارد را هم کنترل نمایند، البته در خانواده باید صمیمیت حفظ شود بطوری که فرزند حس نکند پدر و مادرش نقش پلیس در خانه دارند.

منبع: مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 4 , جعفریان، حمید

ادامه دارد... (بخش سوم نوشتار را اینجا کلیک کنید)

مطالب مرتبط:

آسیب شنـاسـی فضای مجـازی