استاد محمدابراهیم آیتی بیرجندی در سال 1293 هجری شمسی در روستای گازار از توابع بیرجند در استان خراسان در خانواده ای روحانی به دنیا آمد. وی از کودکی به فراگیری علم روی آورد و در گازار، بیرجند و مشهد، علوم قدیم را آموخت. ایشان در مشهد از محضر استادانی همچون ادیب نیشابوری، شیخ هاشم قزوینی و شیخ مجتبی قزوینی بهره برد و در طول دهه 1320 ه.ش در بیرجند به وعظ و تدریس اشتغال داشت. دکتر آیتی سپس راهی تهران شد و از دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران در رشته فلسفه اسلامی درجه دکترا گرفت. پس از آن در همین دانشکده به تدریس روی آورد و سالیانی به این کار مشغول بود. او یکی از روحانیان آگاه به زمان خود و از جمله همفکران حضرات آیات سیدمحمود طالقانی و استاد شهید مرتضی مطهری بود و در انتشار نشریه گفتار ماه، نقش موثری ایفا کرد. از این محقق برجسته آثار متعددی برجای مانده که تألیف سرمایه سخن، گفتار عاشورا، تاریخ پیامبر اسلام، تصحیح تفسیر شریف لاهیجی، ترجمه افکار جاوید محمد(صلی الله علیه و آله) و آیینه اسلام از آن گروهند. دکتر محمدابراهیم آیتی سرانجام در 17 مهر 1343 هجری شمسی بر اثر سانحه اتومبیل در پنجاه سالگی درگذشت.
زندگی حضرت استاد محمد ابراهیم آیتی سراسر تلاش و کوشش و تحقیق و جستجو بود. او در تمام مدت عمر خویش دمی آرام ننشست و همواره به کار مشغول بود. حاصل این حیات مبارک تألیفات و آثار قلمی ارزشمندی است که از آن فرزانه بر جای مانده است و ما در این مقال به بررسی آنها می پردازیم.
۱- تاریخ پیامبر اسلام
۲و ۳- ترجمه تاریخ یعقوبی
۴-آندلس یا تاریخ حکومت مسلمین در اروپا
۵و ۶و ۷- سرمایه سخن
۸- بررسی تاریخ عاشورا
خمیر مایه این کتاب را مجموعه هفده سخنرانی دکتر آیتی در رادیو ایران در سال های ۱۳۴۳ – ۱۳۴۲ه.ش تشکیل می دهد. این اثر به همت استاد علی کبر غفاری تنظیم و چاپ شده و تکنون در حدود ۱۰نوبت تجدید چاپ شده است.
۹و ۱۰- تصحیح تفسیر شریف لاهیجی
مرحوم استاد آیتی جلد ۳و ۴این تفسیر را به صورت زیبا و اصولی تصحیح نموده اند و در سال ۱۳۴۰ه.ش از طرف اداره اوقاف تهران به چاپ رسیده است.
۱۱- ترجمه البلدان یعقوبی
۱۲- افکار جاوید محمد
۱۳- اصل کتاب به زبان انگلیسی بوده و ایشان آن را ترجمه نموده است.
۱۴- آیینه اسلام
۱۵- سیمای امیرالمؤمنین از مسجدالحرام تا مسجد کوفه این کتاب سخنرانی استاد در جلسه ماهانه دینی است که ابتدا در کتاب گفتار ماه، ج ۳ص ۱۶۴ – ۱۲۹۶چاپ شده و سپس به صورت جداگانه به زیور طبع آراسته گردیده است.
۱۶- راه و رسم تبلیغ
۱۷- کتاب و سنت
۱۸- همه مسؤول یکدیگریم مقاله ای است در کتاب همه مسؤول یکدیگریم که بحث زیبایی درباره امر به معروف و نهی از منکر نموده است. کتاب توسط انتشارات تشیّع در سال ۱۳۵۶ه.ش به چاپ رسیده و مقاله در کتاب گفتار ماه، ج ۱ص ۷۶ – ۴۵نیز چاپ شده است.
۱۹- فهرست ابواب و فصول اسفار
این مقاله در یادنامه ملاصدرا به چاپ رسیده است.
۲۰- تصحیح و تنقیح مثنوی مقامات الابرار
۲۱- مقولات عشر
این کتاب رساله تز دکترای آن مرحوم می باشد.
۲۲- گفتار عاشورا
با همکاری عده ای از اندیشه وران.
۲۳- مرجعیت و روحانیت
این کتاب را نیز با همکاری عده ای از نویسندگان تألیف کرده است.
۲۴- شهدای اسلام
به عربی است و تکنون چاپ نشده است.
۵- خطبه های رسول کرم(صلی الله علیه و آله)
۲۶- مجموعه سخنرانی ها در مورد شخصیت های برجسته عالم اسلام
