نصیحت پذیری، صفتی برای پختگی مومن

سید حسین سیدی
نصیحت پذیری
نصیحت پذیر بودن مومن و به تبع آن مشورت خواهی از دیگران سبب رشد و پختگی خواهد شد.

حضرت امام جواد(علیه السلام) در حدیثی گرانسنگ سه خصلت را در همه حال مورد نیاز مومن می داند. سومین خصلت آن، نصیحت پذیری مومن است.[بحارالانوار، ج75، ص358] به عبارت دیگر این حدیث، مومن را از تک روی باز می دارد و به نصیحت پذیر بودن او تاکید می کند.
کمتر عاقلی خود را بی نیاز از مشورت گرفتن از دیگران می داند. مشورت گرفتن از دیگران و نصیحت پذیری باعث پخته تر شدن کار انسان خواهد شد.
در مقام نصیحت پذیر بودن انسان مومن همین بس که؛ امام هفتم، پدربزرگ گرامی امام جواد(علیه السلام) یکی از ساعت های انسان را ساعت همنشینی با دوستان خیرخواه(که عیب های انسان را به او می گویند) می داند.[تحف العقول، ص409]
نکته مهم: نصیحت پذیر بودن که لازمه آن مشورت کردن با دیگران است؛ علاوه بر پختگی انسان، باعث کند شدن روحیه غرور و تک روی و کم شدن فاصله بین مومنین در این دنیای سرد ماشینی است.

در پایان به چند حدیث درباره نصیحت پذیری اشاره می شود:

امام علی (علیه السلام): «رحم الله عبدا سمع حکما فوعی و دعی الی رشاد فدناو اخذ بحجزه هاد فنجی»[نهج البلاغه: خطبه 76]؛ خدا رحمت کند آن کس را که چون سخن حکیمانه ای را بشنود خوب فرا گیرد و چون به هدایت ارشاد گردد بپذیرد و دست به دامن هادی و رهبری زند و نجات یابد.

امام علی (علیه السلام): «الا و انه من لاینفعه الحق یضره الباطل و من لایستقیم به الهدی یجر به الضلال الی الردی»[نهج البلاغه: خطبه 28]؛ آگاه باشید! آنها که از حق بهره مند نشوند زیان باطل دامنشان را فرا خواهد گرفت و آن کس که هدایت، راهنمایش نگردد گمراهی او را به هلاکت می کشاند.

امام علی (علیه السلام): «اسمعوا النصیحه ممن اهداها الیکم واعقلوها علی انفسکم»[غرر الحکم: 2494]؛ از کسی که به شما نصیحت خود را هدیه می کند بشنوید و بپذیرید و آن را برای خوددر خاطر نگه دارید.

امام علی (علیه السلام): «فاتقوا الله تقیه من سمع فخشع... و عبر فاعتبر و حذر فحذرو زجر فازدجر و راجع فتاب و اری فرای فاسرع طالبا»[نهج البلاغه: خطبه 83]؛ تقوا پیشه کنید تقوای کسی که چون بشنود احساس مسئولیت کند... و هرگاه درس عبرت به او بدهند عبرت پذیرد و هرگاه او را برحذر دارند قبول کند و اگر منعش کردند از نافرمانی بایستد و چون بازگردد توبه کند و هرگاه نشانش دهند ببیند وبه سرعت به سوی حق حرکت کند.

امام علی (علیه السلام): «لیکن احب الناس الیک من هداک الی مراشدک و کشف لک عن معایبک»[غرر الحکم: 7374]؛ بهترین و دوست داشتنی ترین مردم در نزد تو باید کسی باشد که تو را به رشد وهدایت رهنمون سازد و از عیوب تو (در نزد خودت) پرده بردارد.

امام علی (علیه السلام): «من استنصح الله وفق»[نهج البلاغه: خطبه 147]؛ هر کس از خداوند متعال درخواست نصیحت کند (و اطاعت اوامرش را نماید) موفق می شود.

امام علی (علیه السلام): «من قبل النصیحه امن من الفضیحه »[غرر الحکم: 8344]؛ هر کس نصیحت پذیر باشد از رسوایی در امان خواهد بود.

امام علی (علیه السلام): «اتعظوا بمواعظ الله واقبلوا نصیحه الله... واعلموا ان هذا القرآن هو الناصح الذی لایغش... واستنصحوه علی انفسکم واتهموا علیه آراءکم واستغشوا فیه اهوائکم». [نهج البلاغه: خطبه 176]؛ از موعظه ها و اندرزهای خدا پند بگیرید و نصیحت های او را قبول کنید... وبدانید که این قرآن پند دهنده ای است که انسان را نمی فریبد... خویشتن را با آن اندرز دهید و هرگاه نظر و کردار شما بر خلاف قرآن بود خود را متهم سازید وخواسته های خویش را در برابر قرآن نادرست بشمارید.

امام حسن (علیه السلام): «اسمع الاسماع ما وعی التذکیر و انتفع به». [بحارالانوار: ج 78، ص 109، ح 17]؛ شنواترین گوشها آن است که تذکرها را بشنود و از آنها نفع ببرد.

امام حسین(علیه السلام): «من دلائل العالم انتقاده لحدیثه» [تحف العقول: ص 248]؛ از نشانه های عالم این است که گفتار خود را قبل از بیان کردن نقد و بررسی می کند.

Share