تأثیرات بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

تأثیرات بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان
در دنیای رایانه، آنچه بیشتر نوجوانان را شیفته خود می کند همان چیزی است که به آن « بازی های رایانه ای » می گویند.

تأثیرات بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

بازی های رایانه ای که امروزه تقریباً در بیشتر شئون زندگی انسانها راه یافته اند، همچون دیگر ساخته های دست بشر، دو روی سکه دارند که یک سوی آن بهره گیری درست و مفید برای سرعت بخشی دقت در کارها و کمک به پیشرفت امور است و روی دیگر آن استفاده های نادرست و نابجاست که گاهی آسیب های فراوانی را در پی دارد.

آثار بازیهای رایانه ای بر کودکان :

در دنیای رایانه، آنچه بیشتر نوجوانان را شیفته خود می کند همان چیزی است که به آن « بازی های رایانه ای » می گویند.

فن آوری و پیشرفت کیفی این بازی ها به فاصله کوتاهی، در ایران رواج گسترده ای یافته اند.

تأثیرات بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

بازی های رایانه ای و تأثیرات آنها در کودکان و نوجوانان

بازی های آتاری و میکرو، از نمونه های ابتدایی بازی های رایانه ای است که بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود درآورده اند. تصاویر یک بعدی و بهره گیری از گرافیک رایانه ای، ویژگی مهم این بازی هاست.

بازی دیگری که در ادامه روند تکمیل فن آوری این بازی ها وارد بازار شده است، بازی « سگا » است. این بازی ها که دارای تصاویر دو بعدی است تاحدود بسیاری با تصاویر واقعی انطباق دارد. همچنین این بازی ها دارای موسیقی متن متناسب با محتوای بازی ها هستند؛ ولی چیزی که بر شمار طرفداران این بازی ها افزوده، بهای مناسب آنها برای مصرف کننده است.

جدیدترین بازی هایی که بصورت دیسک عرضه می شود، پلی استیشن و سی دی است. بازی پلی استیشن که به بازی سونی نیز معروف است، به تلویزیون وصل می شود و دارای واقع نمایی تصاویر بسیار بالاست از اینرو این بازی ها جنبه سحرآمیزی دارند و چون نوجوان، خود، اجرا کننده و در بطن بازی است و همراه با دیگر شخصیت های بازی درگیر حوادث و ماجراهایی می شود که طراح بازی برای او تدارک دیده، جذاب است.

این بازی ها با بهره گیری از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را به این انسان های تشنه جنب و جوش ارزانی می کند و همین جذبه و کشش زیاد است که روح و جسم آنان را برده وار، مطیع خود می سازد و به دنیایی از تخیلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارد.

این بازی ها با ترفندهای گوناگون چنان تأثیری بر فکر و اعصاب فرد می گذارند که در واقع خود او نیز جزئی از مجموعه ماشینی می شود.

تأثیرات بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

محاسن بازی های رایانه ای

  • فرآیند یادگیری را آسان و توجه نوجوانان را جلب می کند؛
  • با رایانه فراگیر، هرچندبار که بخواهد، می تواند موضوعی را ببیند، بخواند و مرور کند؛
  • برنامه های بسیار متنوعی ساخته شده که به نوجوان امکان می دهد تصاویر یا داستان هایی را خلق کند و یا اینکه امکاناتی را ارائه می دهند که نوجوانان را با تاریخ، جغرافیا و... علاقمند می کنند؛
  • برخی از برنامه های آموزشی، به نوجوانان کمک می کند تا بسیاری از مهارت ها زندگی را با خود تمرین کند؛
  • بیشتر برنامه های رایانه ای در وقت هزینه، صرفه جویی های بسیاری به همراه دارند؛ 
  • به نظر برخی از پزشکان، بازی های رایانه ای به نوجوانان می آموزد که زودتر سلامت خود را بازیابند و به داروهای مسکن، کمتر نیاز پیدا می کنند؛
  • بازی های رایانه ای همچنین به کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری هایی چون « فلج مغزی» یا « نارسایی در تشخیص واژه ها » کمک می کند؛
  • بازی های رایانه ای؛ به برخی هماهنگی ها میان چشم و دست و پرورش عضله ها کمک می کند؛
  • ابزاری است کمک آموزشی برای معلولان و پر کردن اوقات فراغت آنان.
  • کودک بدون کثیف کردن لباسها و اطراف می تواند براحتی نقاشی بکشد و رنگها را عوض کند. مثلا اگر از رنگ سبز لباس نقاشی اش خوشش نیامد به رایانه می گوید رنگ قرمز کن، رنگ قرمز رضایت او را فراهم نکرد رنگ آبی و...
  • مفاهیم و مبانی ریاضیات را با کمک شکلهای کودکانه به کودک آموزش می دهد.
  • بازی های رایانه ای بچه ها را وارد دنیایی  می کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل آنها از این بازی لذت می برند.
  • وسیله کمک آموزشی برای معلولین و پرکردن اوقات فراغت آنان است.

تأثیرات بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

معایب بازی های رایانه ای

الف ) آسیبهای جسمانی

  • چشمان فرد به دلیل خیره شدن مداوم به صفحه نمایش رایانه به شدت تحت فشار نور قرار می گیرد و دچارعوارض می گردد. مشاهدات نشان داده است که نوجوانان چنان غرق بازی می شوند که توجه نمی کنند تا چه حد از لحاظ بینایی  و ذهنی برخود فشار می آورند.
  • به دلیل اینکه کودک در یک وضعیت ثابت تا ساعتها می نشیند، ستون فقرات و استخوان بندی او دچارمشکل می شود. همچنین احساس سوزش و سفت شدن گردن، کتف ها و مچ دست از دیگر عوارض کار نسبتاً ثابت و طولانی مدت با رایانه است.
  • پوست فرد در معرض مداوم اشعه هایی قرار می گیرد که از صفحه رایانه پخش می شود.
  • ایجاد تهوع و سرگیجه خصوصاً درکودکان و نوجوانانی که زمینه صرع دارند، از دیگر عوارض بازی ها ی رایانه ای است.
  •  هیجان همیشگی هنگام بازی، بر روی ارگانیسم فرد تأثیر گذاشته و پیآمدهای منفی بر دستگاه گردش خون و گوارش می گذارد، همچنین این هیجان های دروغین، سلامت روانی کودک را به خطر می اندازد؛
  • به نظر برخی از متخصصان اعصاب و روان، بازی های پرهیجان رایانه ای که طی آن صفحه نمایشگر رایانه، از فلاش ها و شعاع های خیره کننده نوری پوشیده می شود، سبب بروز هیجان های شدید عصبی در نوجوانی می شود که از نظر عصبی ضعیف هستند و برای ابتلا به صرع، آمادگی دارند.
  • به گفته پزشکان، دلیل عمده ناراحتی صرع، مربوط به کسانی می شود که نسبت به نور حساسیت دارند و تحمل چشمک های پی در پی نور در بازی های رایانه ای برای آنان دشوار است.

ب) آسیب های روانی ـ تربیتی

تأثیرات بازی های رایانه ای بر کودکان و نوجوانان

بازی های رایانه ای و تأثیرات آنها در کودکان و نوجوانان 

 ۱. تقویت حس پرخاشگری
مهمترین ویژگی بازی های رایانه ای، حالت جنگی بیشتر آنهاست و اینکه فرد باید برای رسیدن به مرحله بعدی بازی، با نیروهای به اصطلاح دشمن بجنگد. استمرار بازی هایی، نوجوان را پرخاشگر و ستیزه جو می سازد و تلاش می کند خواست هایش را با زور و تهاجم به دست آورد.

۲. انزوا طلبی 
نوجوانانی که همیشه با بازی های رایانه ای درگیرند، به انزوا و درون گرایی متمایل شده و در برقراری ارتباط اجتماعی پویا با دیگران ناتوان خواهند بود. این روحیه انزواطلبی باعث می شود که نوجوان از گروه همسالان جدا شود که این خود زمینه ساز ناهنجاری های دیگر است.

۳. تنبل شدن ذهن 
در این بازی ها، به دلیل اینکه بیشتر، کودک و نوجوان با ساخته ها و برنامه های دیگران روبروست و کمتر قدرت دخالت و تصرف در آنها را می یابد، حالت انفعال گرفته و اعتماد به نفس او در برابر ساخته ها و پیشرفت دیگران متزلزل می شود.

۴. پیامد منفی در روابط خانوادگی
در دوره کنونی که زندگی ها بسوی ماشینی شدن پیش می رود، خود به خود، روابط عاطفی رنگ باخته و در کنار هم بودن خانواده کمتر شده است. در چنین وضعی، بسیاری ازمردم از وجود تلویزیون بعنوان جعبه جادویی که باعث سردی روابط خانوادگی شده است، یاد می کنند؛ درحالی که جعبه جادویی دیگری با جاذبه سحرآمیزتری به نام رایانه، نیز به زندگی ماشینی ما وارد شده و دشواری ها را دوچندان کرده است.

۵. افت تحصیلی
به دلیل جاذبه مسحور کننده این بازی ها، نوجوانان وقت بسیاری را صرف آن می کنند و در واقع با مصرف انرژی عصبی و روانی خویش و با چشمان و ذهنی خسته به بستر می روند و گاه، صبح زودتر از وقت معمولی بیدار می شوند تا پیش از مدرسه نیز اندکی بازی کنند. بی تردید این علاقه سبب افت تحصیلی خواهد شد.

۶. زمینه ساز ازخود بیگانگی
دنیای مجازی ولی نزدیک به واقعیتی که در بازی های رایانه ای به تصویر کشیده می شود، آنقدر مسحور کننده و جذاب است که مخاطب کودک و نوجوان در معرض تأثیر تمام باورهایی قرار می گیرد که از سوی طراحان این بازی ها به او القا می شود.

رهنمود 

  • اگر چنانچه قراراست از بازی های کامپیوتری استفاده کنید، بهتراست بازی های تصویری خلاق که کودکان باید بوسیله آنها، معماهایی را حل کنند، بیش از بازی های دیگر مورد توجه قراردهید.
  • بازی دسته جمعی کودکان، با ابزارهای تصویری کمتر مسئله ساز است، این اسباب بازی ها، زمانی مخرب خواهد بود که کودک به تنهایی برای ساعات طولانی، غرق بازی شود.
  • والدین وقت بیشتری را به کودک و نوجوان خویش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاری و ارتباط صحیح بین والدین و فرزندان بیشتر باشد زمینه چنین بازی هایی کمتر فراهم می شود.
  • بهتراست که والدین همراه فرزندان خود به کوهستان، باشگاهها و میادین ورزشی بروند و به بازی های مورد علاقه آنها بپردازند تا انرژی عصبی و روانی آنان تخلیه شده و توجهشان ازبازی های رایانه ای منحرف شود.
  • به فرزندتان اجازه ندهید در فاصله نزدیکی از صفحه رایانه بنشیند.
  • از رایانه های با صفحه کوچک استفاده کنید.
  • نور صفحه تلویزیون را کم کنید.
  • ضروری است بچه ها بطور مرتب بین دو نوبت بازی استراحت کنند.
  • چشمها باید مسلط به صفحه رایانه باشد.
  • روشنایی اتاق به نحوی تنظیم شود که زنندگی نور به حداقل برسد.
  • بهتر است والدین با کودکان صحبت کنند که فقط روزهای تعطیلی مجاز به استفاده ازاین بازی ها هستند.
  • با استدلال و منطق آسیب هایی را که کامپیوتر به کودکان وارد می آورد متذکر شوید.
  • مخربترین بازی های تصویری، بازی هایی هستند که تصاویر آنها، بطور مکرر، بر صفحه ظاهر می شوند و کودک باید به تمام تصاویری که از برابر چشم وی می گذرند، شلیک کند، لذا توصیه می شود از اینگونه بازی ها کمتر در دسترس کودک قرار گیرد.

 

منبع : مرکز بهداشت شهرستان سرپل ذهاب

Share