معرفی، وجه تسمیه و ساختار اجتماعی استان فارس | فصل اول از کتاب گویا جلوه‌های ایران – جلد هشتم

استان فارس در کتاب جلوه‌های ایران | معرفی، نام تاریخی و بافت اجتماعی سرزمین پارس

کتاب گویا «جلوه‌های ایران – جلد هشتم» با تمرکز بر استان فارس، در چهار فصل تنظیم شده است. فصل نخست این مجموعه، به معرفی کلی استان، وجه تسمیه و تقسیم‌بندی اجتماعی آن اختصاص دارد؛ از سرزمین خیال و شعر تا تمدن‌های بزرگ بشری، از مردمانی فاضل و مهربان تا ساختارهای فرهنگی و قومی. این فصل، آغاز سفری شنیدنی به دیاری است که نامش با تاریخ ایران گره خورده است.

فصل اول: معرفی، وجه تسمیه و تقسیم‌بندی اجتماعی استان فارس | کتاب گویا جلوه‌های ایران – جلد هشتم

استان فارس، سرزمین خیال و شعر، نیاز و ناز، عشق و شیدایی است. این خطه، از روزگاران دور تا امروز، مأوای تمدن، فرهنگ، ادب و معماری بوده است. نام فارس، در هر عرصه‌ای از تاریخ ایران، درخشیده و مردمانش، در هر دوره‌ای، یادگاری از فضل، اندیشه و هنر به‌جا گذاشته‌اند.

معرفی جغرافیایی و تاریخی

استان فارس، در جنوب ایران واقع شده و با استان‌های اصفهان، یزد، کرمان، هرمزگان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد هم‌مرز است. مرکز آن، شهر شیراز، یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی، تاریخی و ادبی ایران است. این استان، با اقلیم متنوع از کوهستان تا دشت و بیابان، بستری برای زیست تمدن‌های بزرگ بوده است.

وجه تسمیه فارس

نام «فارس» برگرفته از «پارس» یا «پارسوآ» است؛ نام قومی آریایی که در هزاره اول پیش از میلاد در این منطقه سکونت داشتند. این قوم، بنیان‌گذار سلسله هخامنشی بودند و نامشان در تاریخ ایران و جهان ماندگار شد. واژه «پارس» در زبان‌های باستانی به‌معنای «شکوه» و «فرزانگی» آمده و در متون تاریخی، به‌عنوان نماد ایران شناخته شده است.

تقسیم‌بندی اجتماعی و قومی

مردمان استان فارس، ترکیبی از اقوام گوناگون‌اند که در طول تاریخ، در این سرزمین زیسته‌اند:

• لرها و لک‌ها: در مناطق غربی و شمال‌غربی استان، با فرهنگ ایلی و زبان لری
• قشقایی‌ها: ایل بزرگ ترک‌زبان با سبک زندگی عشایری، موسیقی خاص و صنایع دستی منحصربه‌فرد
• عرب‌های جنوب فارس: با گویش‌های محلی و فرهنگ خاص در مناطق جنوبی
• فارس‌زبانان: در شهرهای مرکزی و شمالی استان، با گویش‌های متنوع فارسی و فرهنگ شهری
• تات‌ها و ترک‌ها: در برخی نواحی، با پیوندهای تاریخی و فرهنگی با اقوام همسایه

این تنوع قومی، نه‌تنها تضاد نیست، بلکه جلوه‌ای از هم‌زیستی فرهنگی و اجتماعی در استان فارس است؛ استانی که در آن، هر قوم، با زبان، آیین و هنر خود، بخشی از هویت مشترک ایران را شکل داده است.

این فصل، دعوتی است به شناخت سرزمینی که در آن، نور الهی در دل مردمان تابیده و هر آنچه آفریده‌اند، ذره‌ای از این نور است؛ سرزمینی که در هر گوشه‌اش، گنجی نهفته است.