كارل ماركس، فیلسوف آلمانی و بنیان گذار مكتب ماركسیسم، در 5 مه 1818م در خانواده ای یهودی در آلمان به دنیا آمد. هرچند در آینده اعتقادات دینی اش را به فراموشی سپرد. وی پس از طی تحصیلات مقدماتی، ابتدا در رشته حقوق و سپس در زمینه تاریخ و فلسفه به تحصیل پرداخت. ماركس مدتی سردبیر یك نشریه بود و در 1848 با همكاری فردریش انگلس، فیلسوف هموطن خود، عقایدش را در كتاب مانیفیست كمونیست ارائه كرد. دو سال بعد، ماركس به علت فعالیت سیاسی از آلمان تبعید شد و تا پایان عمر در انگلیس اقامت كرد. در نظر ماركس، كارگر یك موجود انسانی نیست بلكه یك دست است. از این رو، باید تا حد امكان او را ارزان خرید و حاصل كارش را گران فروخت. در این وضعیت، سرمایه دار و كارگر، هر دو، آلت دست قوانین اقتصادی هستند كه از ضبط و ربط آن ها بیرون است. اساس فلسفه ماركسیسم را ماتریالیسم تشكیل می دهد كه بر اساس آن، كلیه تحولات اقتصادی و حتی تاریخی را معلول عوامل مادی می داند. در این نظام، ماركس با تمركز سرمایه در دست عده ای معدود، مخالف و رژیم سرمایه داری را محكوم به زوال می دانست. ماركس هم چنین به كمك فردریك انگلس، فیلسوف هموطن خود، زیربنای فلسفی كمونیسم را كه بر مبنای ماتریالیسم دیالكتیك استوار شده، پی ریزی كرد و با تجزیه و تحلیل تاریخ از نظر فلسفه مادی یا ماتریالیسم تاریخی آن را تكمیل نمود. ماتریالیسم دیالكتیك در واقع تلاشی برای اثبات ماده از طریق منطق دیالكتیك است كه به طور خلاصه وجود هرگونه نیروی ماوراءالطبیعه را نفی و انكار می كند. هم چنین ماتریالیسم تاریخی یا تفسیر تاریخ از نظر فلسفه مادی سیر تحولات تاریخی را از نظر مادی بررسی می كند و برای تمامی تحولات جهان در طول تاریخ، حتی پیدایش ادیان، ریشه های اقتصادی و مادی جستجو می كند. ماركس معتقد بود كه تكامل بشر از نظر تاریخی، نتیجه تكامل ابزار تولید و مالكیت آن بوده است. وی پیش بینی می كرد با سقوط سرمایه داری توسط پرولتاریا یا طبقه كارگر، دیكتاتوری پرولتاریا به وجود خواهد آمد و پس از آن، این رژیم نیز به نفع یك جامعه بدون طبقه و دولت، كنار خواهد رفت. كارل ماركس سرانجام در 14 مارس 1883م در 65 سالگی درگذشت اما افكارش در قالب های گوناگون، تاحدود یك و نیم قرن در جهان مطرح بود تا آن كه در اوایل دهه 1990 میلادی، با فروپاشی بزرگ ترین كشور كمونیستی جهان یعنی شوروی، نادرستی افكار و پیش بینی های ماركس روشن شد. هم چنین روند تحولات در جهان، بطلان برداشت های وی از تاریخ، اجتماع و انسان را به اثبات رساند.
مطالب مرتبط
