جهاد سنت پیامبر است یا فریضه الهی؟

جهاد سنت پیامبر است یا فریضه الهی؟

الإمامُ الحسينُ عليه السلام ـ سُـئِـلَ عَنِ الـجَهادِ: سُـنَّةٌ أو فَـرِيضةٌ؟ فقالَ عليه السلام ـ : الجِهادُ على أرْبَعَةِ أوْجُهٍ : فجِهادانِ فَرْضٌ وجِهادُ سُنَّةٍ لا يُقامُ إلّا مَعَ فَرْضٍ وجِهادُ سُنَّةٍ ، فأمّا أحَدُ الفَرْضَيْنِ فجِهادُ الرَّجُلِ نَفْسَهُ عن مَعاصِي اللّه ِ وهو مِنْ أعْظَمِ الجِهادِ وَمُجاهَدَةُ الّذين يَلُونَكُمْ مِنَ الكُفّارِ فَرْضٌ . وأمّا الجِهادُ الّذي هو سُنّة لا يُقامُ إلّا مَعَ فَرْض فَإِنَّ مجاهَدَةَ العَدُوِّ فرضٌ على جميع الاُمّة لو تركوا الجهاد لَأَتاهم العَذابُ وهذا هو مِنْ عذابِ الاُمَّةِ وهُوَ سُنَّةٌ عَلَى الإمامِ وحَدُّهُ أنْ يَأتِيَ العَدُوَّ مَعَ الاُمَّةِ فيجاهِدَهم . وأمّا الجِهادُ الذي هُوَ سُنّةٌ فكُلُّ سُنّةٍ أقامَها الرَّجُلُ وجاهدَ في إقامَتِها وبُلُوغِها وإحيائِها فَالعَمَلُ والسَّعْيُ فيها مِنْ أفضلِ الأَعْمال لِأنَّها إحياءُ سُنَّةٍ وقَدْ قالَ رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله : «مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَهً فَلَهُ أجْرُها وأجْرُ مَنْ عَمِلَ بِها إلى يَوْمِ القِيامَةِ مِنْ غَيْرِ أن يَنْقُصَ مِنْ أجُورِهِم شَيْئا».

امام حسین علیه السلام ـ در پاسخ به این پرسش که جهاد سنّت (پیامبر) است یا فریضه (الهی)؟ ـ :

جهاد چهارگونه است : دو گونه آن فریضه (الهی) است و گونه دیگر سنّتی است که جز به فریضه بدان دست نیازند و یک جهاد نیز (تنها) سنّت است.

امّا آن دو جهاد که فریضه اند: یکی جهادِ آدمی با نَفْسِ خویش است در بازداشتن نَفْس از نافرمانی های نسبت به خدا، که بزرگترین جهاد است، و دیگری پیکار (و جهاد) با کافرانی که هم مرز شمایند که آن نیز فریضه است.

امّا آن جهاد که سنّتی است که جز به فریضه بدان دست نیازند، جهاد با دشمن است که بر تمامِ امّت واجب است و اگر آن جهاد را ترک کنند، بر آنها عذاب درآید و این عذاب تمامِ امّت را در برگیرد و آن جهاد، بر امامْ سنّت است و تعریفش آن است که امام با امّت بر سرِ دشمن تازد و با دشمنان جهاد کند.

امّا جهادی که فقط سنّت است، برپا داشتن هر سنّتِ (نَبَوی) است که انسان بر پای دارد و در برپا نگهداشتن و برآوردن و زنده کردن آن مبارزه کند. پس سعی و عمل در راه آن بهترین اعمال است زیرا زنده داشتنِ سنّت است، و پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: «هرکس سنّت و قانونِ نیکی را بنیان گذارد، پاداشش از آنِ اوست و نیز از ثواب همه آنان که تا روز قیامت بدان عمل می کنند بهره می برد بی آنکه از ثواب خودِ آنان چیزی کاسته شود.»

منبع : [تحف العقول: 243.]