احکام اعتکاف/تکلیف مسافر و مریض در اعتکاف واجب

محمود اکبری
احکام اعتکاف

* مسأله: اعتكاف در تمام ايام سال، جز در دو روز كه روزه آن حرام است مطلوب مى ‏باشد؛ ولى در ماه مبارك رمضان و ماه رجب در ايام البيض فضيلت بيشترى دارد. (۱)

مسافرت و اعتکاف

* پرسش: در ايام اعتكاف ماه رجب در مسافرت هستم، چگونه مى ‏توانم از اعتكاف بهره ببرم؟.

* پاسخ: آيات عظام امام، تبريزى، صافى، فاضل، نورى و وحيد: اگر قصد ده روز كنيد، مى‏ توانيد در اعتكاف شركت كنيد، ولى نذر روزه در مسافرت جايز نيست‏. (۲)

آيات عظام بهجت، سيستانى و خامنه ‏اى: مى‏توانيد حتى در همان سفر نذر روزه كنيد و در اعتكاف شركت نماييد. (۳)

*بیمار شدن در ایام اعتکاف با وجود نذر آن

* پرسش: كسى كه نذر كرده ايام البيض ماه رجب را اعتكاف كند، چنانچه در اين ايام بيمار شود، تكليف چيست؟.

* پاسخ: اگر نذرش به سال خاصى تعيين شده- چنانچه به واسطه بيمارى نتواند روزه بگيرد يا در اعتكاف شركت كند- تكليف از او ساقط است و كفاره هم ندارد؛ ولى اگر براى نذرش سال تعيين نشده، مى ‏تواند در سال ‏هاى بعد اعتكاف كند. (۴)

* پرسش: اگر اعتكاف را نذر كند و در ايام اعتكاف مريض شود، يا ضرورتى پيش آيد، آيا مى ‏تواند اعتكاف را به هم بزند؟ و آيا در اين صورت قضا و كفاره دارد؟.

* پاسخ: اگر ايام يا سال خاصى براى نذر اعتكاف تعيين نشده و به واسطه بيمارى نتواند روزه بگيرد يا ضرورتى (مانند حيض) براى خانم ‏ها پيش آيد، اعتكاف به هم مى ‏خورد و بايد قضاى آن را به جا آورد؛ ولى كفاره ندارد. (۵)

* پرسش: آيا جايز است اعتكاف نذرى را در روز دوم به هم زد؟.

* پاسخ: اگر ايام يا سال خاصى براى نذر اعتكاف تعيين نشده، در روز اول و دوم مى ‏تواند به هم بزند و از اعتكاف خارج شود. (۶)

اعتكاف و نيابت‏

* مسأله: انسان مى ‏تواند اعتكاف را به نيابت اموات انجام دهد. (۷)

همچنین مى‏ تواند به قصد رجا براى افراد زنده انجام دهد. (۸)

نیابت اعتکاف از طرف مُرده

* پرسش: آيا نيابت اعتكاف از طرف مُرده جايز است؟ و آيا مى‏ تواند در مقابل آن مزد بگيرد؟.

* پاسخ: آرى، نيابت از طرف مُرده صحيح است و شخص مى‏ تواند در مقابل آن مزد بگيرد. (۹)

* مسأله: اعتكاف به نيابت از دو يا چند نفر صحيح نيست ولى مى‏ تواند اعتكاف را به نيّت خود به جا آورد و ثواب آن را به ديگران هديه كند. (۱۰)

* عدول از نيابت شخصى به شخص ديگر جايز نيست؛ مثلًا اگر دو روز اعتكاف به نيابت از شخصى بوده، روز سوم نمى‏ تواند به نيابت از فرد ديگر اعتكاف كند.

* اگر كسى قصد داشته باشد اعتكاف را براى خودش انجام دهد، پس از شروع نمى ‏تواند نيّت خود را برگرداند و به نيابت از ديگرى به اتمام برساند.

 

 

منبع: احكام اعتكاف‏، محمود اکبری
--------------------------------
پاورقی:

(۱). عروةالوثقى، ج ۲، ص ۲۴۶؛ استفتائات جديد، مكارم، ج ۲، ص ۱۵۸، س ۴۵۴.
(۲). استفتاء از دفاتر مراجع؛ احكام اعتكاف، نشر معارف، ص ۳۵.
(۳). استفتاء از دفاتر مراجع.
(۴). تحريرالوسيله، ج ۲، النذر، م ۲۴؛ استفتائات تبريزى، س ۱۷۲۹؛ توضيح المسائل مراجع، م ۲۶۴۷.
(۵). عروة الوثقى، ج ۲، الاعتكاف، شروط الاعتكاف، الرابع و م ۱۹ و احكام الاعتكاف، م ۵ و ۹.
(۶). عروة الوثقى، ج ۲، الاعتكاف، م ۵.
(۷). استفتائات بهجت، ج ۲، ص ۴۴۰؛ اعتكاف عبادتى كامل آية الله مكارم، ص ۷۰.
(۸). عروة الوثقى، ج ۲، ص ۲۴۶؛ استفتائات جديد، مكارم شيرازى، ص ۱۶۰، س ۴۷۰.
(۹). تعليقات على‏العروة، ج ۲، الاعتكاف، وسيلة النجاة، ج ۱، الاعتكاف، م ۱۱۸۷.
(۱۰). عروة الوثقى، ج ۲، ص ۲۵۰، م ۳.

Share