دو نکته دوست یابی در حدیث امام حسن علیه السلام

شکی نیست که دوست خوب، مانند یک کالای گرانبهاست. کالایی که در عصر و زمان ما، کمیاب شده است و خیلی افراد از فقدان همین کالای نایاب، ضربه ها خورده و خواهند خورد.
در روایات ما بر شناخت دوست، فراوان تاکید شده است. امام حسن مجتبی(علیه السلام) به یکی از فرزندانش فرمود: «یا بُنَىَّ لا تُواخِ أَحَدًا حَتّى تَعْرِفَ مَوارِدَهُ وَ مَصادِرَهُ فَإِذَا اسْتَنْبطْتَ الْخُبْرَةَ وَ رَضیتَ الْعِشْرَةَ فَآخِهِ عَلى إِقالَةِ الْعَثْرَةِ وَ الْمُواساةِ فِى الْعُسْرَةِ؛ اى پسرم! با احدى برادرى مكن تا بدانى كجاها مى رود و كجاها مى آید، و چون از حالش خوب آگاه شدى و معاشرتش را پسندیدى با او برادرى كن به شرط این كه معاشرت، بر اساس چشم پوشى از لغزش و همراهى در سختى باشد.»[1]
در حدیث فوق، حضرت به فرزندش(و در حقیقت به ما) تذکر می دهد که انسان بعد از اینکه مطمئن شد دوست خوبی را پیدا کرده، باید دو شاخصه دیگر را نیز در دوست خود ببیند؛ وگرنه باید بداند که دوست مطلوبی را بر نگزیده است.
شاخصه اول: تغافل دوستان نسبت به هم، در عالم دوستی، ممکن است یک دوست نسبت به دیگری، کوتاهی کند، اشتباهی از او سر زند و... خلاصه سوء تفاهماتی پیش آید؛ دوستان خوب در این شرایط، اشتباهات هم را نادیده می گیرند و همدیگر را می بخشند. همین نکته، عامل مهمی در تداوم دوستی ها است، و می تواند خیلی از اختلافات بین دوستان را(که غالبا هم جزئی است) حل و فصل کند.
شاخصه دوم: دستگیری دوستان از هم در سختی ها؛ دوستان خوب و یکرنگ، در مواقع سختی شناخته می شوند. آنانی که تا وقتی دوستشان، برای آنها منفعت دارد، مثلا هدیه ای به آنها می دهد و از این قبیل موارد، دنبال دوستان خود هستند و در مواقع سختی، دوست خود را رها کرده و از یاری او طفره می روند، اینان را نباید دوست حقیقی فرض کرد؛ بلکه باید از اینها به خدا پناه برد.

پی  نوشت:
1ــ تحف العقول ص 233.