شرح فرازهایی منتخب از آیات جزء پنجم قرآن کریم

نکته های قرآنی؛
شرح فرازهایی منتخب از آیات جزء پنجم قرآن کریم
آمدن به سراغ پیامبر صلی الله علیه و آ له و او را در پیشگاه الهی شفیع قرار دادن و وساطت و استغفار او برای گنه‌کاران مؤثر است و موجب پذیرش توبه و نزول رحمت الهی است.

شرح فرازهایی منتخب از آیات جزء پنجم قرآن کریم

شرح فرازهایی منتخب از آیات جزء پنجم قرآن کریم؛ در ایام ماه مبارک رمضان بصورت روزانه نکات و فرازهایی از معارف موجود در هر جزء از قرآن کریم تقدیم شما می شود...

شرح فرازهایی منتخب از آیات جزء پنجم قرآن کریم , تفسیر جزء پنجم قرآن,نکته های جزء پنجم قرآن,معارف جزء پنجم قرآن,نکات کلیدی جزء پنجم

فراز اول: آسانِ خدا را سخت کرده ایم

یُرِیدُ اللَّهُ أَن یخَُفِّفَ عَنکُمْ  وَ خُلِقَ الْانسَنُ ضَعِیفًا؛ (آیه 28- سوره نساء)

ازدواج یا همان نکاح شرعی راهکاری است حلال و آسان که خداوند متعال برای سامان دادن به غریزه شهوت و جنس مخالف خواهی، پیش روی انسان قرار داده است. انسان به طبع اولیه در برابر خواهش های نفس خود ضعیف و ناتوان خلق شده تا با تربیت آن در مکتب انسان سازی قوی و قدرتمند شود.

از اسباب تربیت نفس و رام کردن نفس چموش دادن پاسخی واقعی به درخواست های بجای اوست؛ ازدواج یکی از این موارد است که در حوزه غریزه جنسی خداوند آن را تنها پاسخ درست به درخواست آن قرار داده است و به شکل های متعددی آن را تا حد امکان آسان گرفت تا بهانه ای برای آلوده دامنی برای کسی نماند.[ر.ک به تفسیر المیزان، ج 4، ص 282]

در اسلام پس از رضایت طرفین[بنا به نظر اکثر قریب به اتفاق مراجع معظم تقلید اگر دختر باکره باشد، رضایت پدر او نیز شرط است]؛ فقط چند جمله کوتاه لازم است تا دو جنس مخالف به هم محرم شوند و ازدواج صورت گیرد؛ ولی ما چنان کار را بر خود سخت کرده ایم که آسانی ازدواج گم شد و به یکی از دشوارترین و طاقت فرساترین اقداماتی تبدیل شد که می توان  تصور کرد.

ꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥ

فراز دوم: تصرف در اموال دیگران تنها از راه شرعی جایز است

یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَأْکُلُواْ أَمْوَالَکُم بَیْنَکُم بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَن تَکُونَ تجَِرَةً عَن تَرَاضٍ مِّنکُمْ؛ (آیه 29- سوره نساء)

این آیه در واقع زیر بنای قوانین اسلامی در مسائل مربوط به معاملات و مبادلات مالی را تشکیل می دهد و به همین دلیل فقهای اسلام در تمام ابواب معاملات به آن استدلال می کنند.

آیه خطاب به افراد با ایمان می گوید: اموال یکدیگر را از طرق نابجا و غلط و باطل نخورید؛ یعنی هر گونه تصرف در مال دیگری که بدون حق و بدون یک مجوز منطقی و عقلانی بوده باشد ممنوع شناخته است[تفسیر نمونه، ج 3، ص 355]. بر اساس این آیه تصرف در اموال دیگران تنها به واسطه یکی از مجوزات شرعی مثل بیع و اجاره و مانند آن ممکن خواهد بود و هرگونه تصرف که بدون مجوز شرعی صورت گیرد مانند قمار و شرکت های هرمی و مانند آن، مصداق اکل به باطل بوده و از نظر شرع حرام خواهد بود.

ꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥ

فراز سوم: از کبیره ها بگذر تا خدا از صغیره هایت گذر کند

إِن تجَْتَنِبُواْ کَبَائرَ مَا تُنهَْوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنکُمْ سَیَِّاتِکُمْ وَ نُدْخِلْکُم مُّدْخَلًا کَرِیمًا؛ (آیه 31- سوره نساء)

از آیه شریفه دو مطلب استفاده می شود:

اول اینکه گناهان دو نوعند: صغیره و کبیره؛ هر چند تمام گناهان چون نافرمانی خداوند عظیم اند، کبیرند و بزرگ؛ اما وقتی گناهان با هم مقایسه می شوند برخی صغیره اند و برخی دیگر کبیره. بزرگی معصیت وقتی تحقق می یابد که نهی از آن نسبت به معصیت دیگر مهم تر و شدید تر باشد.

دوم اینکه هر چند سیئات تمام گناهان را شامل می شود اما در این آیه منظور از گناهانی که خدا از آن می گذرد به دلیل مقابله، گناهان صغیره است.[تفسیر المیزان، ج 4، ص 323]

بنابراین این آیه با صراحت می گوید: اگر شما گناهان کبیره ای که از آن نهی شده ترک کنید؛ ما گناهان صغیره تان را می بخشیم و شما را به بهشت و مقام قرب الهی وارد می کنیم.

ꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥ

فراز چهارم: توسل به اولیای دین در همه حال چاره ساز است

وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِیمًا؛ (آیه 64- سوره نساء)

در این آیه راه بازگشت را به روی گناهکاران و آن ها که به نحوی از انحاء مرتکب گناهی شدند، گشوده و به یکی روش های توبه که تضمین قبولی در آن شده اشاره می کند. که اگر گنه کار نادمی به رسول خدا ص پناهنده شده و در پیشگاه او از خداوند بخشنده طلب عفو و بخشش نماید رسول الله نیز دست به دعا برداشته و برای او درخواست آمرزش نماید خداوند خواسته او را اجابت کرده و گنه کار را می بخشد.

دو نکته:

1. از این آیه پاسخ کوبنده ای است به کسانی که توسل جستن به پیامبر صلی الله علیه و آ له و یا امام علیه السلام را یک نوع شرک می پندارند؛ زیرا این آیه به وضوح می گوید که آمدن به سراغ پیامبر صلی الله علیه و آ له و او را در پیشگاه الهی شفیع قرار دادن و وساطت و استغفار او برای گنه کاران مؤثر است و موجب پذیرش توبه و نزول رحمت الهی است.

2. همان گونه که از آیه بدست می آید و ما به آن معتقدیم؛ پیامبر صلی الله علیه وآله آمرزنده گناه نیست؛ او تنها می تواند از خدا طلب آمرزش کند. این آیه پاسخ دندان شکنی است به آن ها که منکر این گونه وساطت هستند.[تفسیر نمونه، ج 3، ص 451]

ꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥ

فراز پنجم: هر نوع اظهار محبتی را پاسخ دهید!

وَ إِذَا حُیِّیتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنهَْا أَوْ رُدُّوهَا (آیه 86- سوره نساء)

هنگامی که کسی به شما تحیت گفت، پاسخ آن را به طرز بهتر بدهید و یا لااقل به طور مساوی به او برگردانید.

«تحیت» در لغت از ماده «حیات» و به معنی دعا کردن برای حیات دیگری است خواه این دعا به صورت سلام علیک (خداوند تو را به سلامت دارد) باشد و یا حیاک اللَّه (خداوند تو را زنده بدارد) و یا مانند آن؛ ولی معمولاً از این کلمه هر نوع اظهار محبتی را که افراد به وسیله سخن، با یکدیگر می کنند شامل می شود که روشن ترین مصداق آن همان سلام کردن است. ولی از برخی روایات و همچنین تفاسیر استفاده می شود که «تحیت» اظهار محبت های عملی نیز شامل می شود.[تفسیر نمونه، ج 4، ص 42] با این بیان می توان گفت که آیه شریفه  یک حکم کلی و عمومی در زمینه تمام تحیت ها و اظهار محبت هایی است که از طرف افراد مختلف می شود.[تفسیر المیزان، ج 5، ص 30]

ꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥ

فراز ششم: هر جایی نمی شود ماند و به هر جایی نمی شود رفت!

إِنَّ الَّذِینَ تَوَفَّئهُمُ الْمَلَئکَةُ ظَالِمِی أَنفُسِهِمْ قَالُواْ فِیمَ کُنتُمْ  قَالُواْ کُنَّا مُسْتَضْعَفِینَ فیِ الْأَرْضِ قَالُواْ أَ لَمْ تَکُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتهَُاجِرُواْ فِیهَا؛ (آیه 97- سوره نساء)

در این آیات به سرنوشت شوم کسانی اشاره می شود که دم از اسلام می زدند ولی برنامه مهم اسلامی یعنی هجرت را عملی نساختند در نتیجه به وادی های خطرناکی کشیده شدند و در صفوف مشرکان جان سپردند. قرآن می گوید: کسانی که فرشتگان قبض روح، روح آن ها را گرفتند در حالی که به خود ستم کرده بودند از آن ها پرسیدند: شما اگر مسلمان بودید پس چرا در صف کفار قرار داشتید؟ آن ها در پاسخ به عنوان عذرخواهی می گویند: ما در آن محیط تحت فشار بودیم و به همین جهت توانایی بر اجرای فرمان خدا را نداشتیم. اما این دلیل از آنان پذیرفته نمی شود و از فرشتگان خدا پاسخ می شنوند که: مگر سرزمین پروردگار وسیع و پهناور نبود که مهاجرت کنید و خود را از آن محیط آلوده و خفقان بار برهانید؟[تفسیر نمونه، ج 4، صص 83-84]

منظور از ظلم در این آیه همان گونه که آیه 28 سوره نحل تایید می کند ظلم به نفس است؛ ظلمی که در اثر اعراض از دین خدا و ترک اقامه شعائر او با قرار گرفتن و زندگی کردن در سرزمین های شرک و در وسط کفار پدید می آید، انسان وقتی خود را در چنین وضع و موقعیتی قرار دهد قاعدتاً دیگر راهی برای آموختن معارف دین و عمل به آموزه های آن ندارد.[تفسیر المیزان، ج 5، ص 49]

پیام این آیه دستور به هجرت از مکان هایی است که انسان به دلیل فضای حاکم، توان فراگیری و عمل به آموزه های دین را ندارد و نیز نهی از سفر و اقامت به جاهایی که همین خطر، دین انسان را تهدید می کند؛ مگر آنکه شخص واقعاً معذور باشد.[آیه 98 سوره نساء]

ꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥꕤꕥ

فراز هفتم: هیچ گاه کفار بر مؤمنین مسلط نخواهند شد

وَ لَن یجَْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلیَ المُْؤْمِنِینَ سَبِیلاً؛ (آیه 141- سوره نساء)

قرآن می گوید: خدا هرگز هیچ راه سلطه ای به سود کافران بر ضد مؤمنان قرار نداده است. از آیه استفاده می شود که کافران نه تنها از نظر منطق بلکه از نظر نظامی و سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و خلاصه از هیچ نظر بر افراد با ایمان، چیره نخواهند شد و اگر پیروزی آن ها را بر مسلمانان در میدان های مختلف با چشم خود می بینیم به خاطر آن است که بسیاری از مسلمانان مؤمنان واقعی نیستند و راه و رسم ایمان و وظائف و مسئولیت ها و رسالت های خویش را به کلی فراموش کرده اند؛ نه خبری از اتحاد و اخوت اسلامی در میان آنان است و نه اینکه جهاد را به معنی واقعی کلمه انجام می دهند.

جمعی از فقها در مسائل مختلف به این آیه برای عدم تسلط کفار بر مؤمنان از نظر حقوقی و حکمی استدلال کرده اند که با توجه به عمومیتی که در آیه دیده می شود این توسعه زیاد بعید به نظر نمی رسد.[تفسیر نمونه، ج 4، صص 175-176]

شرح فزارهایی منتخب از آیات جزء پنجم قرآن کریم
مطالب مرتبط و پیشنهادی :
پدیدآورنده: 
Share